Johan I van Nassau-Siegen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Artikel omgezet naar redirect Label: Nieuwe doorverwijzing |
Versie 55531375 van Royalty & Nassau Expert (overleg) ongedaan gemaakt. Onjuiste hernoemingsprocedure Labels: Doorverwijzing verwijderd Ongedaan maken |
||
Regel 1:
{{Infobox heerser
| naam = Johan I
| afbeelding =
| onderschrift =
| functie = [[Bestand:Nassau wapen.svg|10px]] [[Lijst van heersers van Nassau|Graaf van Nassau-Siegen]]
| regeerperiode = [[1350]]/[[1351|51]]-[[1416]]
| inauguratie-naam =
| inauguratie =
| mederegent-naam =
| mederegent =
| voorganger = [[Otto II van Nassau-Siegen|Otto II]]
| opvolger = [[Adolf I van Nassau-Siegen|Adolf I]]<br>[[Johan II van Nassau-Dillenburg|Johan II “met de Helm”]]<br>[[Engelbrecht I van Nassau-Breda|Engelbrecht I]]<br>[[Johan III van Nassau-Siegen|Johan III “de Jongere”]]
| rang =
| veldslagen-naam =
| veldslagen =
| huis-naam =
| huis = [[Huis Nassau-Siegen (1303-1607)|Nassau-Siegen]]
| vader = [[Otto II van Nassau-Siegen]]
| moeder = [[Adelheid van Vianden]]
| geboren = ca. [[1339]]
| geboren_in =
| gestorven = [[4 september]] [[1416]]
| gestorven_in = [[Herborn (Hessen)|Herborn]]
| begraven = [[Klooster Keppel]]
| partner = [[Margaretha van de Mark]]
| religie = [[Rooms-Katholieke Kerk|Rooms-Katholiek]]
| handtekening =
| heraldiek = Otto Nassau wapen.svg
| heraldiek-uitleg = Wapen van de Ottoonse Linie
| website =
| portaal =
}}
'''Johan I van Nassau-Siegen''' (ca. [[1339]]<ref name="dek">Dek (1970).</ref> – [[Herborn (Hessen)|Herborn]], [[4 september]] [[1416]]),<ref name="dek" /><ref name="cawley">Cawley.</ref><ref name="vorsterman">Vorsterman van Oyen (1882).</ref> ook bekend als '''Johan I van Nassau-Dillenburg''', was [[Graaf (titel)|graaf]] van [[Nassau-Siegen]], een deel van het [[graafschap Nassau]]. Hij stamt uit de Ottoonse Linie van het [[Huis Nassau]]. Door onderhandelingen, en wanneer noodzakelijk ook door handig gevoerde vetes, verzekerde hij zijn land van vele soorten voordelen, bijvoorbeeld inkomsten uit oude, tot dan toe weinig gebruikte [[Tol (recht)|Rijntollen]].<ref name="luck23">Lück (1981), p. 23.</ref>
== Biografie ==
Johan was de oudste zoon van graaf [[Otto II van Nassau-Siegen]] en [[Adelheid van Vianden]],<ref name="dek" /><ref name="cawley" /><ref name="vorsterman" /><ref name="schwennicke">Schwennicke (1978).</ref><ref name="joachim">Joachim (1881).</ref> dochter van graaf [[Filips II van Vianden]] en [[Adelheid van Arnsberg]].<ref name="cawley" />
Toen zijn vader in december 1350 of januari 1351 sneuvelde, volgde Johan hem op. Omdat hij nog minderjarig was, nam zijn moeder het [[regentschap]] voor hem waar.<ref name="joachim" /><ref name="luck22">Lück (1981), p. 22.</ref> In 1362 droeg ze het bewind over aan Johan.<ref name="vorsterman" /><ref name="joachim" />
De groeiende meningsverschillen tussen Johan en [[Godfried van Dalenbroek]] over Johans aanspraken op [[Heerlijkheid Heinsberg|Heinsberg]] en Blankenberg, ontstaan door het huwelijk van zijn grootvader [[Hendrik I van Nassau-Siegen]] met [[Adelheid van Heinsberg|Adelheid van Heinsberg en Blankenburg]], werden uiteindelijk genoegzaam opgelost door de verzekering van geldbetalingen in 1363 en 1374.<ref name="joachim" />
Johan ruilde erfaanspraken tegen tolbegunstigingen voor de stad [[Siegen]] met [[hertog]] [[Willem II van Gulik]] en bevorderde daarmee de toen al levendige handel van Siegen met de [[Nederlanden]]. Willem was verwant aan [[Koning (titel)|koning]] [[Eduard III van Engeland]]. Waarschijnlijk door de bemiddeling van Willem kwamen de Engelse koninklijke besluiten tot stand die de burgers van Siegen toestonden in Engeland ongestoord en met vele voorrechten handel te drijven en volgens hun eigen zeden en gewoonten te leven. Ze waren vrijgesteld van belastingen voor de vestingbouw en [[Tolpoort|poorttollen]]. In de [[Honderdjarige Oorlog]] vochten aan Engelse zijde ook edellieden uit [[Siegerland]].<ref name="luck23" />
Johan werd in 1369 en 1379 door [[keizer]] [[keizer Karel IV|Karel IV]] beleend met het [[graafschap Arnstein]], dat hij in 1381 met [[Keurvorstendom Keulen|Keulen]] ruilde voor het alleenbezit van de stad Siegen, die daardoor – zonder Keulse medeheerschappij – Nassaus werd en bleef.<ref>Lück (1981), p. 23. Huberty, et al. (1981) vermeldt dat de zoons van Johan de andere helft van Siegen terugkochten van het aartsbisdom Keulen.</ref> Het voorrecht van Arnstein om de stormvlag van het hertogdom Westfalen te voeren, bezat Johan overigens nog in 1392.<ref name="luck23" />
Johan heeft gedurende zijn leven talloze vetes gevoerd. Het ridderlijke gevoel van die tijd schiep een veelvoud aan verenigingen en verbonden. Johan nam deel aan dergelijke verbonden en verschijnt zelfs als mede-oprichter, maar in ieder geval als een levendig lid van de ''Sternerbund'', de ''Minnebund'', de Leeuwenorde en het Gezelschap met de Horens, altijd klaar voor strijd en ridderlijke gevechten.<ref name="joachim" /> Johan werd in 1370 in een gevecht tegen [[Johan van Westerburg]] bij [[Obertiefenbach (Beselich)|Obertiefenbach]] met 44 ruiters gevangengenomen en pas vrijgelaten na het betalen van een losgeld van 10.000 gulden.<ref name="becker12">Becker (1983), p. 12.</ref>
De moeilijkste verwikkelingen brachten de nabuurschapsbetrekkingen met de [[Landgraafschap Hessen|landgraven van Hessen]], waarbij het meestal om de leenheerlijkheid over [[Driedorf]] en [[Itter (Duitsland)|Itter]], de [[Burcht Hermannstein]] en andere ging, niet zonder dat de [[aartsbisschop]] van [[Keurvorstendom Mainz|Mainz]] en zijn [[vazal]]len, destijds bittere vijanden van de landgraven, het spel meespeelden.<ref name="joachim" /> Johan maakte deel uit van de coalitie van vorsten en graven, waaronder hertog [[Otto I van Brunswijk-Göttingen|Otto I ‘de Kwade’ van Brunswijk-Göttingen]], graaf [[Hendrik VI van Waldeck]] en graaf [[Godfried VIII van Ziegenhain]] die sinds 1373 [[Adolf van Nassau-Wiesbaden-Idstein (1353–1390)|Adolf van Nassau-Wiesbaden-Idstein]] steunde in zijn strijd om het [[aartsbisdom]] Mainz tegen [[Lodewijk van Meißen]].
Door het huwelijk in 1388 van Johans zoon [[Adolf I van Nassau-Siegen|Adolf]] met Jutta, de erfdochter van graaf [[Gerhard van Diez]], wist Johan delen van het rijke [[graafschap Diez]] aan zijn bezittingen toe te voegen, en legde hij de basis voor de latere verwerving van de volledige erfenis van dat graafschap door de Ottoonse Linie van het Huis Nassau.<ref name="joachim" />
Johan bouwde vóór 1389 de [[Burcht Freudenberg]] tegen de [[Heerlijkheid Wildenburg|heren van Wildenburg]] en de [[Graafschap Sayn|graven van Sayn]].<ref name="luck23" /> Hij kon in 1392 na een geslaagde veldtocht tegen graaf [[Johan III van Sayn-Wittgenstein]] het [[graafschap Wittgenstein]] tot [[Leen (feodalisme)|leen]] van Nassau maken.<ref name="joachim" /><ref name="luck23" /><ref name="becker14">Becker (1983), p. 14.</ref>
Meningsverschillen met de [[Graafschap Solms|graven van Solms]] over [[Greifenstein (Hessen)|Greifenstein]] leidden uiteindelijk in 1395 tot aankoop van deze [[Heerlijkheid (bestuursvorm)|heerlijkheid]] van graaf [[Engelbrecht van Sayn-Wittgenstein]] met de toestemming van de [[leenheer]], de [[bisschop]] van [[Prinsbisdom Worms|Worms]]; maar voorlopig kwam het niet tot een echte overname.<ref name="joachim" />
Het [[roofridder]]wezen wist Johan voor altijd te beëindigen. Hij verzocht en verkreeg van de keizer het recht om op zijn Burcht [[Ginsburg]] een [[veemgericht]] in te stellen.<ref name="luck23" />
In de laatste jaren van zijn leven had hij verschillende geschillen met Hessen, de [[Graafschap Katzenelnbogen|graven van Katzenelnbogen]], van Solms, en van [[Graafschap Breidenbach|Breidenbach]].<ref name="joachim" />
=== Strijd om Nassau-Hadamar ===
Na het overlijden van graaf [[Hendrik van Nassau-Hadamar]] was zijn broer [[Emico III van Nassau-Hadamar|Emico III]] de wettige opvolger. Emico was echter [[zwakzinnig]] en werd daarom als ongeschikt voor de regering beschouwd. Zijn verwanten brachten Emico onder in [[Abdij van Arnstein|Klooster Arnstein]], terwijl zij met [[Landgraaf (titel)|landgraaf]] [[Hendrik II van Hessen]] om zijn erfenis streden. Emico's zwager, [[Rupert van Nassau-Sonnenberg]], werd zijn [[Voogd (familierecht)|voogd]] en nam de regering in het graafschap [[Nassau-Hadamar]] over. Tegelijkertijd maakte ook Johan, als senior van de Ottoonse Linie, erfaanspraken op Nassau-Hadamar. Uiterlijk in 1371 kwam het tot een openlijke breuk tussen Rupert en Johan. Tijdens de daaropvolgende veertien jaar bestreden beiden elkaar in jarenlange vetes, die slechts tweemaal (in 1374 en 1382) na door derden bemiddelde kortdurende overeenkomsten onderbroken werden. Tussen 1372 en 1374 werd de stad [[Nassau (Lahn)|Nassau]] zo zwaar verwoest dat die voor enige tijd opgegeven werd. Een op 22 juni 1385 door bemiddeling van de [[Rijnlandse Stedenbond]] tot stand gekomen overeenkomst, die de overeenkomsten van 1374 en 1382 in alle wezenlijke zaken bekrachtigde, hield een tijdlang stand.
Na het overlijden van Rupert op 4 september 1390 begon de strijd opnieuw. Ruperts weduwe [[Anna van Nassau-Hadamar|Anna]] hertrouwde vóór 11 januari 1391 met graaf [[Diederik VIII van Katzenelnbogen]], en deze maakte direct aanspraak op Nassau-Hadamar. In de op 21 juni 1394 tussen Johan en Diederik gesloten overeenkomst verplichtte Johan zich voor Emico's onderhoud te zorgen zolang deze in Nassau was. Johan legde bij deze gelegenheid in een [[oorkonde]] ook vast dat hij het Hadamarse deel van Nassau, met alle toebehoren, in naam van Emico bezat, dat hij Emico als graaf van Nassau erkende en hem in het Hadamarse deel van Nassau zou laten huldigen. Wanneer Emico overleed, is niet bekend. Hij wordt voor de laatste maal in de bovengenoemde overeenkomst van 21 juni 1394 in een oorkonde vermeld. Met Emico stierf het [[Huis Nassau-Hadamar (1303-1394)|Huis Nassau-Hadamar]] in mannelijke lijn uit. De strijd tussen Johan en Diederik sleepte zich nog tot 1408 voort.
Uiteindelijk erfde Johan ⅓ van [[Hadamar]] en [[Ellar]], ⅔ van [[Bad Ems|(Bad) Ems]],<ref>Huberty, et al. (1981): “Kort daarna werd de verdeling herzien en (Bad) Ems schijnt voor de helft tot Nassau behoort te hebben en aan de graven van Katzenelnbogen (zie ''Handbuch der historische Stätten Deutschlands'' V, 23). Deze laatsten erfden nog van Nassau-Hadamar twee derde van Driedorf waarvan het laatste derde deel intussen was overgegaan naar Hessen (zie ''Handbuch der historische Stätten Deutschlands'' V, 75).”</ref> de [[Esterau]] en [[Dietkirchen]].<ref name="huberty">Huberty, et al. (1981).</ref>
=== Overlijden, begrafenis en opvolging ===
Johan overleed in Herborn op 4 september 1416, vermoedelijk 77 jaar oud. Met een regeerperiode van 65 jaar was hij een van de langst regerende vorsten uit de [[middeleeuwen]]. Hij werd begraven in [[Klooster Keppel]].<ref name="dek" /><ref name="cawley" /><ref name="luck23" /><ref name="becker12" /> Hij werd opgevolgd door zijn zoons [[Adolf I van Nassau-Siegen|Adolf I]], [[Johan II van Nassau-Dillenburg|Johan II ‘met de Helm’]], [[Engelbrecht I van Nassau-Breda|Engelbrecht I]] en [[Johan III van Nassau-Siegen|Johan III ‘de Jongere’]]. Deze waren reeds in 1409 een gezamenlijke voortzetting van de regering overeengekomen.<ref name="joachim" />
<gallery>
Siegen Schloss - 20.3.2011 - panoramio (1).jpg|Slot Siegen
SI Ginsburg Totale 3.jpg|Burcht Ginsburg
Schloss Herborn 2018 03.JPG|Slot Herborn
Allenbach, Stiftskirche.jpg|Klooster Keppel
</gallery>
== Huwelijk en kinderen ==
Op 14 augustus 1343 kwamen ''‘Alf graue van der Mark unde Margret sin … husfrouwe’'' met ''‘Otten grauen van Nassauwe und frouwen Aleyde’'' in een oorkonde overeen dat ''‘eine dochter van unseren dochteren’'' zou huwen met ''‘einem sone van soenen … Otten grauen van Nassauwe und frouwen Alheyd vorgenant’''.<ref name="cawley" /><br>
Johan huwde op 20 of 30 november 1357<ref>Cawley en Schwennicke (1978): 20 november 1357. Dek (1970) en Vorsterman van Oyen (1882): 30 november 1357.</ref> met [[Margaretha van de Mark]] († 29 september 1409),<ref name="dek" /> dochter van graaf [[Adolf II van de Mark]] en [[Margaretha van Kleef (Mark)|Margaretha van Kleef]].<ref name="dek" /><ref name="cawley" /> Ze werd begraven in Klooster Keppel.<ref name="luck23" /><ref name="becker12" /><br>
Uit dit huwelijk werden geboren:<ref name="dek" /><ref name="cawley" /><ref name="vorsterman" /><ref name="schwennicke" /><ref>Schwennicke (1978) en Vorsterman van Oyen (1882) vermelden ook een dochter Margaretha, gehuwd met graaf Hendrik van Waldeck. Deze Margaretha was echter een dochter van graaf Walram IV van Nassau-Wiesbaden.</ref>
# [[Adolf I van Nassau-Siegen|Adolf I]] (1362 – 12 juni 1420), volgde zijn vader op.
# [[Johan II van Nassau-Dillenburg|Johan II ‘met de Helm’]] († Dillenburg, begin mei 1443), volgde zijn vader op.
# [[Engelbrecht I van Nassau-Breda|Engelbrecht I]] (Dillenburg, ca. 1370 – [[Breda]], 3 mei 1442), volgde zijn vader op.
# Hendrik (laatst vermeld 1401).
# [[Johan III van Nassau-Siegen|Johan III ‘de Jongere’]] († 18 april 1430), volgde zijn vader op.
== Externe link ==
* {{en}} [https://fmg.ac/Projects/MedLands/NASSAU.htm Nassau] op: [https://fmg.ac/Projects/MedLands/index.htm Medieval Lands. A prosopography of medieval European noble and royal families], compiled by Charles Cawley.
{{Appendix|2=
* {{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=de|titel=Johann I. (Nassau)|oldid=157664849|datum=20160904}}
* {{Citeer boek|achternaam=Becker |voornaam=E. |datum=1983 |origdatum=1950 |titel=Schloss und Stadt Dillenburg. Ein Gang durch ihre Geschichte in Mittelalter und Neuzeit. Zur Gedenkfeier aus Anlaß der Verleihung der Stadtrechte am 20. September 1344 herausgegeben |editie=Neuauflage |uitgever=Der Magistrat der Stadt Dillenburg |plaats=Dillenburg |taal=de }}
* {{Citeer boek|achternaam=Dek |voornaam=A.W.E. |datum=1970 |titel=Genealogie van het Vorstenhuis Nassau |uitgever=Europese Bibliotheek |plaats=Zaltbommel |taal=nl }}
* {{Citeer boek|achternaam=Huberty |voornaam=Michel |medeauteurs=Giraud, Alain; Magdelaine, F. & B. |datum=1981 |titel=l’Allemagne Dynastique. Tome III Brunswick-Nassau-Schwarzbourg |uitgever=Alain Giraud |plaats=Le Perreux |taal=fr }}
* {{Citeer boek|achternaam=Joachim |voornaam=Ernst |datum=1881 |titel=[[Allgemeine Deutsche Biographie]] Band 14 |hoofdstuk=Johann I. von Nassau-Dillenburg |uitgever=Duncker & Humblot |plaats=Leipzig |pagina's=250-251 |taal=de }}
* {{Citeer boek|achternaam=Lück |voornaam=Alfred |datum=1981 |origdatum=1967 |titel=Siegerland und Nederland |editie=2. Auflage |uitgever=Siegerländer Heimatverein e.V. |plaats=Siegen |taal=de }}
* {{Citeer boek|achternaam=Schwennicke |voornaam=Detlev |datum=1978 |titel=[[Europäische Stammtafeln|Europäische Stammtafeln. Stammtafeln zur Geschichte europäischen Staaten. Neue Folge]] Band I |uitgever=J.A. Stargardt |plaats=Marburg |taal=de }}
* {{Citeer boek|achternaam=Vorsterman van Oyen |voornaam=A.A. |datum=1882 |titel=Het vorstenhuis Oranje-Nassau. Van de vroegste tijden tot heden |uitgever=A.W. Sijthoff en J.L. Beijers |plaats=Leiden en Utrecht |taal=nl }}
----
'''Voetnoten'''
{{References||2}}
}}
[[Categorie:Graaf van Nassau-Siegen]]
[[Categorie:Persoon in de 14e eeuw]]
[[Categorie:Persoon in de 15e eeuw]]
| |||