Franciscus van Assisi ontvangt de stigmata (Van Eyck): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Jean-Pierre Remy (overleg | bijdragen)
Jean-Pierre Remy (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 32:
 
'''''Sint-Franciscus ontvangt de stigmata''''' is een schilderij toegeschreven aan [[Jan van Eyck]] dat bestaat in twee versies. Het zijn niet-gesigneerde en niet-gedateerde werken in olieverf. Beide composities zijn nagenoeg identiek, maar verschillend in grootte. Het kleinere, waarvan de creatie wordt gesitueerd in 1430-1432, is geschilderd op [[perkament]] en bevindt zich in het [[Philadelphia Museum of Art]]. Het grotere paneel, te zien in de Galleria Sabauda van [[Turijn (stad)|Turijn]], zou ook gemaakt zijn door Van Eyck of mogelijk een navolger.
 
== Geschiedenis ==
De [[Brugge|Brugse]] handelaar [[Anselmus Adornes|Anselm Adornes]] vermaakte in 1470, vóór hij afreisde naar [[Jeruzalem]], twee tafereeltjes van ''Sinte Fransoys'' van de hand van meester Jan van Eyck aan zijn twee ingetreden dochters.<ref>Item zo gheve ic elcken van mijn lieve dochters die begheven zijn, te wetene Margriete, 't Saertruesinnen, ende Lowyse, sint Truden, een tavereel daer inne dat sinte Fransoys in potrature van meester Jans handt van Heyck ghemaect staet, ende datmen inde duerkens die dezelve tavereelkins beluucken doe maken mijn personage ende mer vrauwe, alzo wel alsmen mach, te dien hende dat wij van hemlieden ende andere devote persoonen moghen ghedocht zijn, ende daer toe elcken 1 lb. gr. om haerlieder wille mede te doene.</ref> Het is mogelijk dat het gaat het om de werken in Turijn en Philadelphia, maar dat is niet met zekerheid vast te stellen.
 
==Thema==
Regel 47 ⟶ 44:
 
== Toeschrijving ==
De [[Brugge|Brugse]] handelaar [[Anselmus Adornes|Anselm Adornes]] vermaakte in 1470, vóór hij afreisde naar [[Jeruzalem]], twee tafereeltjes van ''Sinte Fransoys'' van de hand van meester Jan van Eyck aan zijn twee ingetreden dochters.<ref>Item zo gheve ic elcken van mijn lieve dochters die begheven zijn, te wetene Margriete, 't Saertruesinnen, ende Lowyse, sint Truden, een tavereel daer inne dat sinte Fransoys in potrature van meester Jans handt van Heyck ghemaect staet, ende datmen inde duerkens die dezelve tavereelkins beluucken doe maken mijn personage ende mer vrauwe, alzo wel alsmen mach, te dien hende dat wij van hemlieden ende andere devote persoonen moghen ghedocht zijn, ende daer toe elcken 1 lb. gr. om haerlieder wille mede te doene.</ref> Het is mogelijk dat het gaat het om de werken in Turijn en Philadelphia, maar dat is niet met zekerheid vast te stellen.
Al sinds het einde van de 19e eeuw, werden de werken op basis van hetdit testament van Anselmus Adornes toegeschreven aan Jan van Eyck, maar deze toeschrijving werd, en wordt nog steeds gecontesteerd.<ref name=sid>Sid Pubben, Geniale vernieuwingen of voortzetting van bestaande ideeën. De aansluiting van ‘De stigmatisatie van Sint Franciscus’ in Philadelphia en Turijn op de ontwikkelingen in de Franciscusiconografie, bachelor scriptie Radboud universiteit, 2018, p. 3.</ref>
 
Er zijn sedertdien onderzoeken gedaan naar de natuurwetenschappelijke aspecten van de panelen en naar de stilistische achtergrond. Maar ook deze onderzoeken konden geen uitsluitsel geven. Het [[Dendrochronologie|dendrochronologisch]] onderzoek van het paneel nu in Philadelphia toonde aan dat het hout afkomstig was uit dezelfde boom die gebruikt werd voor het [[Portret van Giovanni di Nicolao Arnolfini|portret van Giovanni Arnolfini]] en voor het [[portret van Boudewijn van Lannoy]], allebei toegeschreven aan Jan van Eyck zelf. Het paneel nu in Turijn kwam van een andere boom maar is ongeveer van dezelfde ouderdom en zou dus tegelijkertijd gebruikt kunnen zijn.<ref name=sid/> [[Infraroodreflectografie|Infraroodreflectografisch]] onderzoek door Van Asperen de Boer zou aantonen, op basis van de [[ondertekening]], dat het Turijns paneel door Jan van Eyck zelf geschilderd werd. Over het werk in Philadelphia concludeerde hij dat het een latere kopie moest zijn maar zonder veel meer details te geven. Andere onderzoekers zijn van het tegengestelde overtuigd. Kayla Burt besluit op basis van de schildertechniek en de overvloed aan details zowel in de figuren als in de achtergrond, dat het werk uit Philadelphia het origineel moet zijn. Het Turijns werk is veel minder gedetailleerd en volgens Burt pleit de gedetailleerde ondertekening eerder voor een kopie door een tweede hand dan voor origineel werk van Jan van Eyck.<ref>Kayla Burt, Two paintings of St. Francis of Assisi Receiving the Stigmata.</ref>