Pools-Russische Oorlog (1919-1921): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
k taal |
||
Regel 19:
De grenzen tussen Polen en Sovjet-Rusland waren in de Vrede van Versailles niet vastgelegd, en gebeurtenissen na de Eerste Wereldoorlog zorgden voor een dynamiek: de [[Russische Revolutie (1917)|Russische Revolutie]] van [[1917]], het ineenstorten van het Russische Rijk, het [[Duitse Rijk]] en [[Oostenrijk-Hongarije]], de [[Russische Burgeroorlog]], de terugtrekking van de [[centrale mogendheden]] uit het oostfront van de Eerste Wereldoorlog; en de pogingen van Oekraïne en Wit-Rusland om onafhankelijk te worden. Het Poolse staatshoofd [[Józef Piłsudski]] zag daarom de tijd rijp de Poolse grenzen zo ver als mogelijk naar het oosten op te schuiven, met name over Oekraïne heen, gevolgd door het stichten van een door Polen geleide federatie ([[Międzymorze]]) van een aantal landen in het oosten van Midden-Europa, als een bastion tegen de wederopkomst van zowel Russisch als Duits imperialisme. [[Vladimir Lenin|Lenin]] daarentegen zag Polen als een brug, waarlangs het [[Rode Leger (Sovjet-Unie)|Rode Leger]] andere communistische bewegingen in Europa kon bijstaan, en zo andere revoluties kon bewerkstelligen met name in [[Weimarrepubliek|Duitsland]] en [[Koninkrijk Italië (1861-1946)|Italië]]. Het was Lenins bedoeling om zo over land contact te maken met deze communistische bewegingen. Zo konden sterke communistische bewegingen met wapens en andere hulp gevormd worden ten behoeve van de wereldrevolutie.<ref>Adam Zamoyski, ''De slag om Warschau'' Lenins mislukte aanval op Europa, Hoofdstuk 1, Uitg. Balans Amsterdam (2009), {{ISBN|978-94-600-3000-0}}</ref>
In 1919 had het Poolse leger het grootste deel van het westen van de Oekraïne onder controle, na een overwinning in de [[Pools-Oekraïense Oorlog]]. De [[West-Oekraïense Volksrepubliek]] probeerde tevergeefs een staat op te richten in een gebied dat door zowel Polen als Oekraïne opgeëist werd. Tezelfdertijd kregen de [[bolsjewieken]] de overhand in de Russische burgeroorlog. Zij trokken naar het westen, in de richting van de betwiste gebieden. Aan het eind van 1919 had Polen in april [[1920]] de stad [[Kiev]] bereikt maar de snelle opmars ging gepaard met een verwaarlozing van de verbindingslijnen. Het Rode Leger lanceerde een tegenaanval
Halverwege de zomer leek de val van Warschau onvermijdelijk, maar in augustus was het tij toch gekeerd, en boekten de [[Poolse strijdkrachten]] een onverwachte en beslissende overwinning in de [[Slag van Warschau (1920)|Slag bij Warschau]]. [[Józef Piłsudski]] vormde een reserveleger ten zuiden van Warschau en rukte daarmee in een vijftal colonnes naar het noordoosten op. De aanval werd op 14 augustus 1920 begonnen onder rechtstreeks bevel van Piłsudski die zich gevoegd had bij deze aanvalsmacht. Daarmee sneed hij alle verbindingslijnen van het hele Rode Leger voor Warschau en ten noorden ervan af. Er ontstond chaos in deze Russische legergroepen, die vervolgens werden gedwongen om snel terug te trekken. Het Poolse leger wist door te stoten richting het oosten, wat de Sovjets noopte tot het zoeken naar vrede.
| |||