Edah: verschil tussen versies

'''Edah''' was oorspronkelijk een samenwerkingsverband van vier regionaal werkende kruideniers in Noord-Brabant dat uitgroeide tot een landelijke [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[supermarkt]]keten. De eerste samenwerking dateert van 1910, een vervolg werd opgericht in [[1917]], met het hoofdkantoor in [[Helmond]]. Het bedrijf had op het hoogtepunt 286 supermarkten, waarvan ongeveer 60 van de formule 'Lekker & Laag',. en een museum.Mede Doordoor een [[prijzenoorlog]] met [[Albert Heijn (supermarkt)|Albert Heijn]] werd eigenaar [[Laurus (bedrijf)|Laurus]] gedwongen tot verkoop van alle Edahsupermarkten. Alleen het Edah Museum in Helmond resteert.

Edah staat voor de beginletter van de familienamen van de vier oprichters: '''''E'''bben, '''D'''ames, '''A'''ukes'' en '''''H'''ettema'', allen uit Friesland afkomstige kruideniers die zich begin 20ste eeuw in steden in Noord-Brabant hadden gevestigd. Zij richtten omstreeksin 1910 een eerste gezamenlijke bedrijf onder de naam Edah op in Helmond, nadat ze de kruidenierszaak van Schulte hadden overgenomen. Deze vier ondernemers wilden met behulp van de Friese koffiebrander [[Douwe Egberts]] door middel van een samenwerkingsverband als samenwerkende kruideniers een vuist maken tegen grootgrutters als [[De Gruyter (winkelketen)|'De Gruyter']]. Het devies was, massaal inkopen, kostenbeheersing en efficiënt werken om de laagst mogelijke prijzen te kunnen handhaven. In 1917 volgde een nieuwe naamloze vennootschap waarin Dames al niet meer deelnam en in 1922 verliet Ebben de inkoopcombinatie. De families Aukes en Hettema, tevens de grootaandeelhouders, bepaalden vanaf die jaren het beleid.

Bij de oprichting van de vennootschap in 1917 nam men een bestaand bedrijfsgebouw aan de [[Zuid-Willemsvaart]] te [[Helmond]] in gebruik als centraal depot. Daar ontstond al binnen enkele jaren een scala aan eigen productieactiviteiten, zoals in 1920 een koffiebranderij en -maalderij. Verder was er een theemengerij, voermengerij, puddingfabriek, limonadefabriek, sodafabriek (1934) en (circa 1950) slagerij naast een centrale slagerij te [[Hoensbroek]]] (1953). Ook nam Edah een bestaande margarinefabriek in [[Wijchen (plaats)|Wijchen]] over. In 1935 waren in de productiebedrijven te Helmond 132 personen werkzaam. De eigen koffie van Edah werd in de naoorlogse periode actief gepromoot met toepassing van een Amerikaanse manier van branden, Aerotherm.