Reinier van Houten: verschil tussen versies

'''Reinier van Houten''' ([[Bergh]], [[11 mei]] [[1908]] - [[Rheden]], [[1983]]) was een Nederlands [[nationaal-socialismenationaalsocialisme|nationaal-socialistischnationaalsocialistisch]] uitgever.

In 1940 vertrouwt de voorman van de [[Germaansche SS in Nederland|Nederlandsche SS]] [[Henk Feldmeijer]] hem de leiding van uitgeverij Hamer toe. Korte tijd later komen daar de ondernemingen Storm en Liebaert bij. Het kon dan ook niet anders of Van Houten zou zich bij de [[Nederlandsche SS]] aansluiten. Zijn broer [[Herman van Houten]] was zonder problemen aangenomen, maar Reinier was al drie keer afgewezen. Nog in april 1942 keurde de 'Chef des Rasse- und Siedlungshauptamt der SS' Van Houten af. Hij zou Maleis bloed hebben en een 'onharmonieuze gezichtsopbouw'. In het bijzonder was de rassendeskundige opgevallen 'een plompe kin, licht gezwollen neusvleugels, en in het bijzonder de hooggeplaatste wenkbrauwen en de zwaar geloken oogleden'. Even dreigde Van Houten slachtoffer van de door hemzelf gepropageerde rassenleer te worden, maar mede omdat Feldmeijer een warme aanbeveling schreef, besliste [[Himmler]] positief en werd Van Houten tot SS-Untersturmführer benoemd. In 1942 nam hij de leiding op zich van Noorderland, de uitgeverij van het genootschap [[Saxo-Frisia]]. Datzelfde jaar kreeg hij tevens de Verwaltung (beheer) van de uitgeverijen [[Holkema & Warendorff]], [[Querido]] en [[H.P. Leopold]]. In mei 1943 ontsloeg Van Houten de redactie van het literaire tijdschrift ''Groot Nederland'', een uitgave van Van Holkema & Warendorf, en stelde hier een aantal SS-redacteuren aan. Daarmee werd ''Groot Nederland'' het officiële orgaan van de [[Arbeidsgemeenschap voor de Kunst]] en zodoende het voertuig van de literaire ambities van SS'ers als [[Nico de Haas]] en [[Jan van der Made]]. Eenzelfde actie ondernam Van Houten met de redactrice van ''De vrouw en haar huis'', een blad dat vanaf 1943 [[J.G. Hoekstra Klumper]] als hoofdredactrice kreeg. Beide tijdschriften voeren zo een apert nationaal-socialistischenationaalsocialistische richting uit. Tot 1 november 1943 is hij hoofd van de afdeling propaganda van de [[Nederlandsche SS|Germaansche SS in Nederland]].

Van Houten is overtuigd van de culturele betekenis van uitgeverij Querido. Vóór de bezetting gaf Querido de werken uit van een groot aantal bekende auteurs als [[Hendrik Marsman|Marsman]], [[Menno ter Braak]], [[E. du Perron]], [[A.M. de Jong]] en anderen. Volgens Van Houten bevonden zich onder hen ook veel auteurs die de moeite waard waren zoals [[J.W.F. Werumeus Buning]], [[Aar van de Werfhorst]] en [[Elisabeth Zernike]]. Hij probeerde van het nationaal-socialistischenationaalsocialistische [[Departement van Volksvoorlichting en Kunsten]] voortdurend toestemming te verkrijgen voor herdrukken en nieuwe uitgaven. Tot zijn ergernis ondervond hij hierbij tegenwerking van de bezetter.

Werumeus Buning merkte zelf hierover op, dat hij op verzoek van [[Geert van Oorschot|Van Oorschot]] Van Houten eens bij hem ontvangen had, om uit te vissen hoe het met de liquidatie van Querido zou gaan. 'Bij dat onderhoud heeft Van Houten mij verschillende voorstellen gedaan, welke ik allemaal van de hand heb gewezen.' Uiteindelijk was het Van Houtens bedoeling bij de liquidatie van de uitgeverij in 1943 het waardevolle gedeelte ervan over te nemen in Van Holkema & Warendorf. Deze uitgeverij, die een bekende en politiek neutrale klank had, wilde hij benutten om met SS-gedachten in niet-­nazi-milieus te infiltreren. De tijdschriften en het boekenfonds zouden geleidelijk met nationaal-socialistischenationaalsocialistische geest doortrokken worden. Van Houten meende dat tijdschriften, waarin de SS 'getarnt' optrad, hun abonnees in grote mate behielden, terwijl dit niet het geval was met de tijdschriften waarin aan het SS-karakter openlijk gestalte werd gegeven. Een roman waarin SS-ideeën 'getarnt' naar voren kwamen en die volgens Van Houten daarom uitermate geschikt was om bij Van Holkema & Warendorf te verschijnen, was bijvoorbeeld [[John Steinbeck|John Steinbecks]] ''Grapes of wrath'', die reeds vóór mei 1940 in vertaling onder de titel ''De druiven der gramschap'' bij Van Holkema & Warendorf was uitgekomen: 'Het is een felle aanklacht tegen het Amerikaanse grootkapitaal, dat honderdduizenden boeren van hun land verjaagt en in Californië deze landverhuizers tegen hongerlonen uitbuit. De tendens is marxistisch, de stijl en opvattingen zijn ... volks.'

[[Categorie:Nederlands nationaal-socialistnationaalsocialist|Houten, Reinier van]]