Koninklijke Sphinx: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanvulling
Regel 65:
 
[[Bestand:Gebundelde verhoren parlementaire enquête firma P Regout (1887) - collectie CC.jpg|thumb|Gebundelde verhoren [[Parlementaire enquête naar de toestand in fabrieken en werkplaatsen|parlementaire enquête (1887)]]]]
=== [[Kinderarbeid]] bij Regout/De Sphinx ===
In de 20e eeuw zijn allerlei mythes ontstaan over de "uitbuiting" van arbeiders in de fabrieken van Regout. Toch zijn er geen aanwijzingen dat dit wezenlijk anders was dan elders. Vooral het gerucht dat er [[kinderarbeid]] op grote schaal zou plaatsvinden, is hardnekkig gebleken. Zoals overal werkten er in de negentiende eeuw ook kinderen in de fabrieken van Regout.<ref>Ubachs/Evers (2005), pp. 279-280</ref> Een telling in 1869 kwam uit op 103 kinderen op ca. 2000 werknemers. De [[Parlementaire enquête naar de toestand in fabrieken en werkplaatsen|Arbeidsenquête van 1887]] bracht meer duidelijkheid: in de gezamenlijke Maastrichtse fabrieken bleek slechts de helft van de vijfduizend arbeiders ouder dan achttien jaar. Overigens werd het beeld vertekend doordat maar weinig arbeiders voor de commissie wilden verschijnen uit angst hun baan te verliezen.<ref>Ubachs/Evers (2005), p. 36: 'Arbeidsenquête 1887'.</ref>
In de 20e eeuw zijn allerlei mythes ontstaan over de "uitbuiting" van arbeiders in de fabrieken van Regout. Toch zijn er geen aanwijzingen dat dit wezenlijk anders was dan elders. Vooral het gerucht dat er [[kinderarbeid]] op grote schaal zou plaatsvinden, is hardnekkig gebleken. Zoals overal werkten er in de negentiende eeuw ook kinderen in de fabrieken van Regout. Een telling in 1869 kwam uit op 103 kinderen op ca. 2000 werknemers. De [[Parlementaire enquête naar de toestand in fabrieken en werkplaatsen|Arbeidsenquête van 1887]] bracht meer duidelijkheid: in de gezamenlijke Maastrichtse fabrieken bleek slechts de helft van de vijfduizend arbeiders ouder dan achttien jaar. Overigens werd het beeld vertekend doordat maar weinig arbeiders voor de commissie wilden verschijnen uit angst hun baan te verliezen.<ref>Ubachs/Evers (2005), p. 36: 'Arbeidsenquête 1887', pp. 279-280: 'kinderarbeid'.</ref>

Toen de Arbeidsenquête werd gehouden, was Regout al tien jaar dood en nogal langer niet meer betrokken geweest bij het beleid van zijn bedrijf. Dat hij een tegenstander van kinderarbeid was bleek, toen hij reeds in januari 1870, ruim voor de invoering in 1874 van het door de Tweede Kamer volledig uitgeklede Kinderwetje van Van Houten, verbood kinderen onder de twaalf jaar aan te nemen. De [[Le Courrier de la Meuse|Courrier de la Meuse]] meldde in januari 1870: "De heer Regout te Maastricht (heeft) het besluit genomen om geen kinderen meer in zijne fabriek op te nemen die hunne eerste Heilige Communie nog niet gedaan hebben."<ref> Overgenomen bericht in het dagblad 'Mercurius', 29 januari 1870.</ref> Toentertijd deed men de Eerste Communie op twaalfjarige leeftijd en werden kinderen van twaalf jaar en ouder als volwassen beschouwd. Omdat in Maastricht geen van de andere grote werkgevers - met name de Société Céramique en de papierfabriek van Lhoëst - iets voeldenvoelde voor deze beperking zolang de twaalfjarige leeftijd niet verplicht werd gesteld door de overheid, heeft Regout dit initiatief na zes maanden vanwege de oneerlijke concurrentie moeten prijs geven. Het [[Kinderwetje van Van Houten]] uit 1874 bracht inderdaad die verplichte 12-jarige leeftijd, al was de controle op de handhaving ervan zwak. Pas de streng gecontroleerde uitvoering van de [[Leerplichtwet]] (1900), met verplicht onderwijs tot twaalf jaar, bracht hier verandering in.<ref>In 1928 werd de leerplicht uitgebreid tot dertien jaar, in 1941 tot 14 jaar.</ref> Leerplicht betekende overigens niet dat kinderen helemaal niet meer werkten. Pas de Arbeidswet van 1919 bevatte een verbod op elke vorm van arbeid in fabrieken door kinderen onder de 14 jaar, tenzij als vakantiebaantje. <ref> [https://www.parlement.com/id/vh8lnhrp1x0g/kabinet_ruijs_de_beerenbrouck_i_1918] tekst online.</ref>.<ref>[https://mestreechtersteerke.nl/pag-sphinx-16.htm 'Sphinx'] op ''mestreechtersteerke.nl''.</ref>
 
=== 1899-1954: De Sphinx ===