|
[[Bestand:Pietprotest.jpg|thumb|Een protest tegen Zwarte Piet in Amsterdam, 2013]]
[[Bestand:Wat zegt je mening over Zwarte Piet over je- (5-5).webm|thumb|College van socioloog Peter Achterberg van [[Tilburg University]] in een pietenpak over de duiding van de discussie waarbij hij een groep ziet die [[cultuurrelativisme|cultuurrelativering]] aanhangt en anderzijds een groep die het begrip Zwarte Piet verstoffelijkt als iets echts en onveranderlijks ([[reïficatie]]).]]
Het '''zwartepietendebat''' of de '''zwartepietdiscussie''' is een jaarlijks rond de [[Sinterklaastijd]] terugkerend maatschappelijk [[debat]] in [[Nederland]] en in mindere mate in Vlaanderen over [[Zwarte Piet]]. Tegenstanders van Zwarte Piet stellen dat de eigenschappen [[stereotype]]rend zijn en dat de figuur [[Racisme|racistisch]] is. Voorstanders stellen dat Zwarte Piet een onschuldig en kindvriendelijk [[Folklore|folkloristisch]] figuur is die voortkomt uit de Nederlandse [[traditie]].
==Achtergrond==
{{Zie hoofdartikel|Zwarte Piet}}
In 1836 schrijft de archivaris [[Laurens Philippe Charles van den Bergh]] voor het eerst over ''den zwarten knecht van St. Nikolaas''.<ref>L. Ph. C. van den Bergh, [https://books.google.nl/books?id=MyxbAAAAQAAJ&pg=PA74 ''Nederlandsche volksoverleveringen en godenleer''], Utrecht, 1836, p. 74: "de verschijning van den zwarten knecht van St. Nikolaas met kettingen, die de kinders verschrikt, [...] acht ik van heidenschen oorsprong".</ref> Voordien was er reeds de folklore van zwartgeschminkte klazen en [[boeman]]figuren.
De eerste afbeelding van een zwarte knecht van Sinterklaas verscheen in 1850 in het prentenboek ''[[Sint Nikolaas en zijn knecht]]'' van onderwijzer [[Jan Schenkman]] met tekeningen van een onbekende maker. Schenkman publiceerde zijn boekje op het moment dat de tijdsgeest aan het veranderen was; de [[Geschiedenis van de Nederlandse slavernij|slavernij in de koloniën]] stond onder druk of werd al afgeschaft. Het houden van slaven was in Nederland reeds lang ongebruikelijk, waardoor de afbeelding niet op te vatten is als een huisslaaf, maar een knecht in betrekking.<ref>[http://www.meertens.knaw.nl/cms/nl/nieuws-agenda/nieuws-overzicht/202-nieuws-2013/144371-faq-zwarte-piet Meertens Instituut]</ref>
In de loop der tijd zijn er elementen in de rol van Zwarte Piet geslopen, die als racistisch kunnen worden ervaren. De aanvankelijk neutrale uitbeelding van de knecht veranderde in de loop der tijd in een karikaturale weergave van een zwarte man.<ref name="helsloot2008">Helsloot, John (2008) [http://www.meertens.knaw.nl/cms/images/nieuws2013/ambi.pdf "De ambivalente boodschap van de eerste'Zwarte Piet'"], in: Eveline Doelman en John Helsloot (red.), ''De kleine Olympus. Over enkele figuren uit de alledaagse mythologie'', Amsterdam, pp. 93-117.</ref>
Het reduceren van Zwarte Piet tot een uiting van het koloniale denken is volgens literatuurwetenschapper [[Rita Ghesquiere]] "een sterke vereenvoudiging" die geen recht doet aan het historische materiaal.<ref name="ghesquiere">Harry de Paape, [http://www.doorbraak.be/nl/sinterklaas-en-zwarte-piet-verschillend-maar-vullen-elkaar-perfect-aan '"Sinterklaas en Zwarte Piet verschillend, maar vullen elkaar perfect aan. Een gesprek met literatuurwetenschapper Rita Ghesquiere'], ''Doorbraak.be'', 22 november 2014.</ref>
Pas vanaf de jaren zestig kreeg Piet weer een positiever imago.
== Geschiedenis ==
=== Voorgeschiedenis ===
In 1927 werd in een krant voor het eerst melding gemaakt van een donkerkleurig persoon die werd aangesproken als Zwarte Piet. Dit betrof een geval waarbij een gedaagde na het plegen van een geweldsdelict voor de Rotterdamse politierechter moest verschijnen en in zijn verweer aangaf op straat voortdurend 'Zwarte Piet' of 'Monkey Brand' te horen te krijgen.<ref>[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010514120:mpeg21:a0290 Een gerechtvaardigde klacht van een kleurling], [[Rotterdams Nieuwsblad|Rotterdamsch Nieuwsblad]], 18 november 1927</ref> Gedurende de daaropvolgende decennia zijn vergelijkbare incidenten gerapporteerd.<ref name="Historiek">{{Citeer web| url = https://historiek.net/geschiedenis-van-de-zwarte-piet-kritiek/84395/| titel = Geschiedenis van de Zwarte Piet-kritiek| bezochtdatum = 8 mei 2019| achternaam = Euwijk| voornaam = Jop| medeauteurs = Rensen, Frank| datum = | werk = historiek.net}}</ref>
De eerste kritiek op Zwarte Piet in de media leverde [[Herman Salomonson]] in 1930 in het zogenoemde "neger-nummer" van ''[[De Groene Amsterdammer]]''.<ref>''De identiteitscrisis van Zwarte Piet'', pag 81-82, Jop Euwijk en Frank Rensen, 2017</ref> Hij schreef hierin onder zijn pseudoniem Melis Stoke het artikel ''De negers in ons huiselijk verkeer'' dat donkerkleurige personen eenzijdig in de reclame worden opgevoerd om producten die zwart van kleur zijn aan te prijzen en dat kleine kinderen een neger associëren met 'een zwarte man, een knecht van een bekend filantroop uit de rooms-katholieke wereld, een muzikant, een liedjeszanger etc', in plaats van naar diepere kwaliteiten te kijken. Hij stelde voor om het stereotype patroon te doorbreken door bijvoorbeeld een zwarte Sinterklaas op te voeren gediend door een wit knechtje.<ref>https://schrijfsterushamarhe.wordpress.com/2014/11/29/zwartepiet-niet-reeds-in-1930-door-melis-stoke-in-de-groene-amsterdammer-bepleit/</ref>
=== Begin ===
Bezwaren tegen Zwarte Piet ontstonden voor het eerst in de jaren zestig van de 20e eeuw. M.C. Grünbauer presenteerde in 1968 in [[Panorama (Nederlands tijdschrift)|Panorama]] het idee van een "Witte Pietenplan".<ref>Hoving, I. e.a. (2005) [http://www.dbnl.org/tekst/hovi002cult01_01/hovi002cult01_01_0011.php ''Cultuur en migratie in Nederland. Veranderingen van het alledaagse 1950-2000'' - De strijd om Zwarte Piet] Den Haag: Sdu Uitgevers p.253</ref> In 1964 maakte Sinterklaas in een televisie-uitzending bekend dat Zwarte Piet normaal moest gaan praten en vrolijk in plaats van overdreven dom moest acteren.<ref>''Trouw'', 22 november 1986, http://www.dbnl.org/tekst/hovi002cult01_01/hovi002cult01_01_0011.php</ref>
Rond de [[Surinaamse onafhankelijkheid|onafhankelijkheid van Suriname]] verhuisden veel [[Geschiedenis van de Surinamers in Nederland|Surinamers naar Nederland]] en vestigden zich met name in [[Amsterdam]] en [[Rotterdam]]. In Nederland werden zij geconfronteerd met de vergelijking tussen de figuur van Zwarte Piet en de [[Creolen (Suriname)|creoolse cultuur]].<ref>Marianne Lamers, [http://www.onsamsterdam.nl/27-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2009/105-nummer-11-12-november-december-2009?showall=&start=3 De zaak Zwarte Piet, vraagtekens bij het hulpje van Sinterklaas], Ons Amsterdam, december 2009</ref> In 1981 startten personen vanuit de ''Solidariteits Beweging Suriname'' de actie 'Sinterklaas vieren zonder Zwarte Piet', en in 1986 pleitte de ''Beweging Surinaams Links'' er voor om het kinderfeest zonder de figuren Sinterklaas en Zwarte Piet te vieren.
In 1996 wilde het actiecomité 'Zwarte Piet = Zwart Verdriet' Piet een andere kleur geven, maar dat is niet aangeslagen. Wel werden de [[goud]]en [[oorring]]en soms weggelaten en werd het [[kroeshaar]] vervangen door zwarte krullen.<ref name="multiculturelesamenleving">Rouw, S. (2010) [https://web.archive.org/web/20131011025639/http://igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2011-0124-200251/UUindex.html ''Het discours rond Zwarte Piet als illustratie van de Multiculturele Samenleving''] Universiteit Utrecht, Theater-, film- en televisiewetenschap</ref> Een poging om in 1997 bij de intocht in de Bijlmermeer alleen Bonte Pieten mee te laten lopen leidde echter tot veel negatieve reacties. Er ontstond weer meer steun voor het behoud in plaats van afschaffing van Zwarte Piet en uit een onderzoek in 1998 bleek dat 96% van de bevolking Sinterklaas als een traditie zag, die niets met discriminatie te maken had.<ref name="multiculturelesamenleving" /> Het experiment kreeg geen vervolg.
=== Heropleving ===
In 2013 begon de discussie opnieuw, naar aanleiding van een brief van de [[Verenigde Naties]] in januari 2013, waarin de Nederlandse regering om opheldering werd gevraagd over het sinterklaasfeest en het stereotiepe beeld van zwarte piet. Later verduidelijkte de VN dat het hier ging om 'vrijwilligers die niet betaald worden door de VN en in eigen naam spreken'<ref>[https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/-verenigde-naties-vrijwilliger-shepherd-sprak-niet-namens-vn-over-zwarte-piet~b8b13d08/ Verenigde Naties: vrijwilliger Shepherd sprak niet namens VN over Zwarte Piet], Volksktrant, 24 oktober 2013. Geraadpleegd 25 november 2018.</ref>. In 2017 is het debat veranderd in een [[Polarisatie (conflict)|gepolariseerd conflict]] dat vooral draait om de kwestie in hoeverre een Nederlandse traditie die door een deel als kwetsend wordt ervaren dient te worden aangepast of gehandhaafd.
Vanaf 2014 begon George Soros ook met het financieren van anti-zwarte piet actie groepen om daarmee maatschappelijke discussie te creëren en te beïnvloeden.<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2019/02/15/de-strijd-van-george-soros-tegen-illiberale-neigingen-in-nederland-a3654287 De strijd van George Soros tegen ‘illiberale neigingen’ in Nederland] nrc.nl, 15 februari 2019</ref>
In 2016 verscheen de documentaire '[[Wild Geraas (boek)#Documentaire|Wild Geraas]]' van journalist [[Arnold-Jan Scheer]]. In deze documentaire stellen historici dat Zwarte Piet verwijst naar de Moren die al eeuwenlang vrij rondliepen in Venetië. De Nederlandse publieke omroepen stelden geen belangstelling om de film te vertonen.<ref>[https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/docu-over-oorsprong-sint-vindt-geen-aftrek~b8825a34/ Docu over oorsprong Sint vindt geen aftrek - Film zou teveel emotie oproepen], De Volkskrant, Bor Beekman, 13 november 2015 2:00. Geraadpleegd 13 november 2018.</ref> Scheer stelt: ''"De winterfolklore van Sinterklaas en Zwarte Piet is ouder dan de variant die Jan Schenkman rond 1850 vastlegde in een kinderboek, ouder ook dan de Nederlandse slavenhandel."''<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2015/10/27/ooit-waren-we-allemaal-zwart-1550395-a1364833 Ooit waren we allemaal zwart], NRC, Bas Blokker, 27 oktober 2015. Geraadpleegd 13 november 2018.</ref>
==Houding==
===Volwassenen===
[[Bestand:Medialogica - Pietenpeiling.webm|thumb|Onderzoek van [[TNS NIPO]] over de houding tegenover de verandering van het uiterlijk van Zwarte Piet in 2014, 2015 en 2016 bij verschillende groepen in de Nederlandse samenleving.]]
Onderzoek in de vorm van 19 interviews door het [[Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland|Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed]] in 2014 liet zien dat liefhebbers en critici vanuit een volstrekt andere [[Waarneming (perceptie)|perceptie]] naar de figuur Zwarte Piet kijken. Zowel liefhebbers als critici stellen dat de ander een verkeerd beeld heeft van de werkelijke achtergrond van Zwarte Piet.<ref>Kozijn, G. (2014) ''[http://www.digitaleetalages.nl/dam/sinterklaas/zwarte-piet/vie-rapport-zwarte-piet-een-verkennend-onderzoek-naar-een-toekomstbestendig-sinterklaasfeest-utrecht-2014pdf.pdf Verkennend Onderzoek naar een toekomstbestendig sinterklaasfeest]'' Den Haag</ref>
Het [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid]] voert jaarlijks de zogenaamde ''Pietenpeiling'' uit onder de Nederlandse bevolking naar hun mening over Zwarte Piet, zowel bij autochtone Nederlanders als bij Surinamers/Antillianen.<ref>[http://www.nieuwsszw.nl/download/487366/rapportagepietenpeiling20174.pdf Opvattingen over de figuur Zwarte Piet], Ministerie van SZW, november 2017</ref> Op verzoek van [[NRC Handelsblad]] zijn deze cijfers in 2017 openbaargemaakt.<ref>[http://www.nieuwsszw.nl/peiling-opvattingen-over-figuur-van-zwarte-piet/ Peiling opvattingen over figuur van Zwarte Piet], 25 november 2017, Newsroom SZW</ref> Uit dit onderzoek blijkt onder meer dat 88% Zwarte Piet niet discriminerend vindt en 82% van de Nederlanders vindt dat Zwarte Piet moet blijven zoals hij nu is. Het ministerie ziet wel een lichte verschuiving ten opzichte van 2015, met name in de Randstad. Surinaamse- en Antilliaanse-Nederlanders denken door de discussie meer na over de betekenis. Hun opvattingen en die van de autochtone Nederlanders over Zwarte Piet lopen hierdoor steeds meer uiteen.
In [[Amsterdam]] is er een grote minderheid die het uiterlijk van Zwarte Piet wenst aan te passen. De discussie lijkt een kloof zichtbaar te maken tussen de [[Randstad (gebied)|Randstad]] en de overige delen van Nederland.<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/1266117/zelden-werd-kloof-tussen-randstad-en-provincie-zo-zichtbaar-als-in-slag-om-dokkum ’Zelden werd kloof tussen Randstad en provincie zo zichtbaar als in Slag om Dokkum’], 18 november 2017, Telegraaf</ref>
===Kinderen===
[[Bestand:Vlog -8 Zwarte Piet en Zeurende Volwassenen.webm|thumb|start=3:37|end=5:21|Discussie op een school over de zwartepietendiscussie]]Tot 2016 was er geen onderzoek gedaan bij kinderen over hun houding ten opzichte van Zwarte Piet. Uit een onderzoek van de Universiteit Leiden in 2016 bleek dat jonge kinderen tussen de vijf en zeven jaar Zwarte Piet als een positief figuur zien met associaties als harde werker, belangrijk en moedig. 83% van de kinderen is zich bewust van zijn huidskleur. Kinderen blijken echter meer een associatie te leggen met een clownesk figuur dan met gekleurde mensen. De onderzoekers schetsen dat de kans klein is dat kinderen door de figuur Zwarte Piet negatieve stereotyperingen van mensen met een donkere huidskleur krijgen.<ref>Judi Mesman, Sofie Janssen, Lenny van Rosmalen, [http://www.diversityinparenting.nl/images/Mesman_2016_Black_Pete.pdf Black Pete through the Eyes of Dutch Children], 20 juni 2016, PLoS ONE 11(6)</ref>
Er ontbreekt representatief wetenschappelijk onderzoek over de mate waarin kinderen gepest of gediscrimineerd worden met verwijzingen naar Zwarte Piet.<ref name="dekinderombudsman.nl">[https://www.dekinderombudsman.nl/ul/cms/fck-uploaded/20160930%20Standpunt%20over%20Zwarte%20Piet.pdf Kinderombudsman: Zwarte Piet vraagt om aanpassing], 29 september 2016, Kinderombudsman</ref> In 2016 hield de [[kinderombudsman]] een onderzoek, naar later bleek in de vorm van vier kringgesprekken met kinderen in de leeftijd van 10 tot 16 jaar om hun ervaringen te horen.<ref>[https://blendle.com/i/nrc-next/onderzoek-piet-is-flut/bnl-nn-20161031-1_04_3 ‘Onderzoek Piet is flut’ - De Telegraaf over de toetsing van een standpunt van de Kinderombudsman], NRC Next, 31 oktober 2016</ref> Op grond van de gehoorde ervaringen leek het de kinderombudsman aannemelijk dat de traditionele figuur van Zwarte Piet kan bijdragen aan [[Pesten (gedrag)|pesten]], [[sociale uitsluiting]] of [[discriminatie]] en daardoor in strijd is met het [[Kinderrechtenverdrag]].<ref name="dekinderombudsman.nl" /><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4329362/kinderombudsman-acht-zwarte-piet-in-strijd-met-kinderrechten.html Kinderombudsman acht Zwarte Piet in strijd met de kinderrechten]</ref> Het verdrag geeft kinderen het recht op gelijke behandeling, bescherming tegen discriminatie en stelt dat belangen van het kind voorop moeten staan bij alle maatregelen die voor hen belangrijk zijn. De Kinderombudsman beveelt aan dat de Zwarte Piet zich ontdoet van discriminerende en stereotyperende kenmerken maar liet zich er niet uit over welke aanpassingen nodig zouden zijn. Hiervoor zou met name op scholen naar kinderen geluisterd moeten worden en zou de discussie op een kindwaardige wijze gevoerd dienen te worden.<ref>[http://www.dekinderombudsman.nl/277/ Veelgestelde vragen over standpunt Zwarte Piet], Kinderombudsman</ref>
=== Jongeren ===
[[Bestand:Per leeftijdsgroepcrop.svg|miniatuur|Grafiek over mening van Zwarte Piet bij verschillende leeftijdsgroepen]]
Jongeren zijn tegenwoordig gemiddeld meer voor een veranderende Piet dan de oudere leeftijdsgroepen.<ref>{{Citeer web | url = https://www.noties.nl/v/get.php?a=peil.nl&s=weekpoll&f=2018-11-18+ksa.pdf | titel = De Stemming van 18 november 2018 | bezochtdatum = 2018-12-30 }}</ref>
== Internationaal==
[[Bestand:Reactions to Black Pete- Not So Black and White.webm|thumb|{{en}}Reacties van buitenlandse studenten op het fenomeen]]
In oktober 2013 mengde [[Verenigde Naties|VN]]-consultant [[Verene Shepherd]] zich in de discussie toen zij de figuur van Zwarte Piet "een terugkeer naar de slavernij noemde". De uit [[Jamaica]] afkomstige consultant stelde "wij gaan ook niet de straat op en zeggen; dit is hoe alle blanke mensen eruit zien." en vroeg om een einde aan de sinterklaastraditie te maken<ref>[http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3531287/2013/10/22/Hoofd-VN-onderzoek-Zwarte-Piet-racistisch-terugkeer-slavernij.dhtml Hoofd VN-onderzoek: Zwarte Piet is terugkeer slavernij], ''de Volkskrant'', 22 oktober 2013</ref> Uiteindelijk bleek Shepherd niet namens de VN te mogen spreken.<ref>[http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/3532346/2013/10/24/Verenigde-Naties-doen-niets-tegen-sinterklaasfeest.dhtml 'Verenigde Naties doen niets tegen sinterklaasfeest'] [[Algemeen Dagblad|AD]].nl, 24 oktober 2013</ref><ref>[[Verene Shepherd]] is een van de 72 externe deskundigen met een mandaat van het [[Hoog Commissariaat voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties]] (''Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights'', OHCHR) en voorzitter van de ''expertwerkgroep aangaande mensen van Afrikaanse afkomst'' (''Working Group of Experts on People of African Descent''). [http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/SP/Pages/Themes.aspx] Deze deskundigen spraken niet rechtstreeks namens de VN, maar mochten binnen hun specialisatie wel onderzoek doen namens de VN. [http://www.ohchr.org/EN/Issues/Racism/WGAfricanDescent/Pages/WGEPADIndex.aspx] [http://nos.nl/artikel/566398-wie-is-verene-shepherd.html]</ref>
Uit protest hiertegen begonnen twee mannen uit [[Roosendaal]] een 'Pietitie' op [[Facebook]]. De pagina groeide uit tot de snelstgroeiende Facebookpagina in Nederland ooit.<ref>[http://www.nrc.nl/nieuws/2013/10/23/pietitie-heeft-een-miljoen-facebook-likes-snelstgroeiende-pagina-in-nederland ‘Pietitie’ voorbij één miljoen likes – snelstgroeiende pagina in Nederland], NRC, 23 oktober 2013</ref>
Opinieschrijver Karen Attiah van de Washington Post uitte in 2014 haar weerzin tegen Zwarte Piet naar aanleiding van het sinterklaasfeest dat zij in 2012 meemaakte in [[Curacao]] waaraan 80% donkergekleurden deelnamen. Zij associeerde het met het slavernijverleden en met het in de Verenigde Staten bekende fenomeen ''[[blackface]]''.<ref>{{Citeer web|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/post-partisan/wp/2014/12/05/the-dutch-blackface-holiday-tradition-has-no-place-in-the-21st-century/|titel=The Dutch blackface holiday tradition has no place in the 21st century|bezochtdatum=2017-12-01|auteur=https://www.facebook.com/karen.attiah|werk=Washington Post}}</ref> In de documentaire "[[Zwart als roet]]" uit 2014 liet [[Sunny Bergman]] mensen in Londen reageren op twee zwarte pieten. Veel bewoners vonden de blanke personen in traditioneel zwartepietenkostuum racistisch, en een aantal reageerde agressief.<ref>[https://www.npo.nl/2doc/01-12-2014/VPWON_1226620 VPRO-documentaire "Zwart als roet"]</ref>
In augustus 2015 adviseerde de [[Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van rassendiscriminatie|VN-commissie voor de uitbanning van rassendiscriminatie]] de Nederlandse overheid om negatieve stereotypering aan te passen door de beeltenis van Zwarte Piet te wijzigen.<ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4115002/vn-wil-negatieve-kenmerken-zwarte-piet-worden-aangepast.html VN wil negatieve kenmerken Zwarte Piet worden aangepast]</ref> De VN-commissie stelt dat Zwarte Piet soms zodanig wordt weergegeven dat het negatieve stereotypen van mensen van Afrikaanse komaf afbeeldt en dat het door veel mensen van Afrikaanse komaf geassocieerd wordt met slavernij. Ze is bezorgd over het discriminerende effect van dergelijke stereotypen en de behandeling van mensen die hier tegen protesteren.<ref>[http://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CERD/Shared%20Documents/NLD/CERD_C_NLD_CO_19-21_21519_E.pdf Concluding observations on the nineteenth to twenty-first periodic reports of the Netherlands], Committee on the Elimination of Racial Discrimination, 28 augustus 2015</ref>
== Binnenlandse politiek ==
[[Bestand:Per partij.svg|miniatuur|Grafiek over mening van de Figuur Zwarte Piet per stemmers van politieke partijen|alt=]]
De [[Partij voor de Vrijheid]] stelde in 2014 voor de traditionele Zwarte Piet wettelijk te beschermen.<ref>[http://www.nu.nl/politiek/3877975/pvv-kondigt-zwarte-pieten-wet.html PVV kondigt 'Zwarte Pieten-wet' aan] NU.nl, 15 september 2014</ref> Een Zwarte Piet zou in het wetsvoorstel verplicht een egaal zwart of donkerbruin gezicht moeten hebben, rood geverfde lippen, zwart krulhaar en goudkleurige oorbellen, en diende gekleed te zijn in een fluweelachtig pak met pofbroek en een hoofddeksel met een gekleurde veer. In 2017 bracht de [[Raad van State (Nederland)|Raad van State]] een negatief advies uit over deze voorgestelde wet en wees erop dat het niet aan de overheid is om te bepalen hoe het gevolg van Sinterklaas eruit moet zien. Het voorstel bleek bovendien niet verenigbaar met de [[vrijheid van meningsuiting]], die beschermd wordt door de [[Grondwet]] en het [[Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens]]: "Vanouds vallen evenementen als Sinterklaas, carnaval of het bloemencorso niet onder dit grondrecht, maar door de 'Pietencontroverse' heeft de keus voor een Piet met een bepaalde kleur steeds meer de betekenis gekregen van een stellingname, een opinie. Afwijkende sinterklaasvieringen komen daarmee onder het bereik van de uitingsvrijheid.".<ref>[https://www.raadvanstate.nl/adviezen/samenvattingen/tekst-samenvatting.html?id=366 Samenvatting advies initiatiefwetsvoorstel Zwarte Piet-wet], RaadvanState.nl. Adviesdatum: 5 december 2015, publicatiedatum: 26 januari 2016</ref>
De Zwarte Pietwet is in 2017 door de Tweede Kamer verworpen.<ref>[https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34078_initiatiefvoorstel_bosma_en Initiatiefvoorstel-Bosma en M. de Graaf Zwarte Piet-wet], Eerste Kamer (geraadpleegd op 20 april 2017)</ref> Alleen de PVV-fractie stemde voor.<ref>[https://www.eerstekamer.nl/behandeling/20170221/stemming_zwarte_pietwet/document3/f=/vkcwnjtisyyb.pdf Stemming Zwarte Pietwet] Eerste Kamer (geraadpleegd op 20 april 2017)</ref> Het [[kabinet-Rutte II|kabinet]] was er voorstander van dat het kinderfeest met zijn tijd mee zou gaan.<ref>[http://www.nu.nl/politiek/4358531/kabinet-pleit-aanpassing-zwarte-piet.html Kabinet pleit voor aanpassing Zwarte Piet]</ref> Later gaf premier Rutte echter aan bij het standpunt te blijven dat de politiek zich niet diende te mengen in de discussie.<ref>[https://www.rtlnieuws.nl/nederland/politiek/premier-rutte-bedrijft-vvd-politiek-over-zwarte-piet Premier Rutte bedrijft VVD-politiek over Zwarte Piet]</ref>
==Rechtszaken==
In 2013 werden in Amsterdam tegen de door burgemeester [[Eberhard van der Laan]] verstrekte evenementenvergunning voor de intocht van Sinterklaas bezwaarschriften ingediend vanwege het negatief stereotype van Zwarte Piet. De Afdeling bestuursrechtspraak van de [[Raad van State (Nederland)|Raad van State]] oordeelde in november 2014 dat de vergunning terecht was afgegeven, aangezien een burgemeester een evenement alleen op orde en veiligheid en niet inhoudelijk mag beoordelen.<ref>[http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Nederland/article/detail/3788600/2014/11/12/Intocht-Sint-met-Zwarte-Piet-in-Amsterdam-mocht.dhtml 'Intocht Sint mét Zwarte Piet in Amsterdam mocht'] Algemeen Dagblad, 12 november 2014. Bezocht op 12 november 2014</ref>
In juni 2015 deden enkele belangengroepen (Stichting Nederland Wordt Beter, Zwarte Piet Niet en Stop Blackface) aangifte tegen organisaties die Zwarte Piet afbeeldden, zoals de [[NTR]] (als maker van het [[Sinterklaasjournaal]]), [[Albert Heijn (supermarkt)|AH]], [[Blokker (winkelketen)|Blokker]], [[HEMA]], [[De Bijenkorf (warenhuis)|Bijenkorf]], [[V&D]], en tegen het [[Sint en Pietengilde]].<ref>[https://www.ad.nl/economie/piet-activisten-doen-aangifte-tegen-ah-blokker-en-hema~a23ffc8e/ Piet-activisten doen aangifte]</ref> Het gerechtshof besloot dat het [[Openbaar Ministerie]] niet hoefde te vervolgen omdat er geen strafbare feiten waren gepleegd.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/gerechtshof-beslist-geen-nieuwe-strafzaken-over-zwarte-piet~a7cf43a1/ Gerechtshof beslist: geen nieuwe strafzaken over Zwarte Piet], AD, 28 juni 2015</ref> Ook na een verzoek op grond van [[Artikel 12 Sv-procedure|artikel 12]] besliste het [[gerechtshof (Nederland)|gerechtshof]] in juni 2017 dat [[justitie]] niet tot vervolging over hoefde te gaan.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/gerechtshof-beslist-geen-nieuwe-strafzaken-over-zwarte-piet~a7cf43a1/ Gerechtshof beslist geen nieuwe strafzaken over Zwarte Piet]</ref><ref>[https://www.trouw.nl/home/tegenstanders-zwarte-piet-vangen-bot-bij-het-gerechtshof~a52f98fa/ Tegenstanders Zwarte Piet vangen bot bij het gerechtshof]</ref>
In een andere procedure, voor de Algemene Bezwaarschriftencommissie van de gemeente Rotterdam, oordeelde de commissie dat burgemeester [[Ahmed Aboutaleb]] in 2016 de demonstratie van anti-Zwarte Piet activisten tijdens de intocht terecht had verboden.<ref>[https://www.ad.nl/rotterdam/aboutaleb-verbood-terecht-demonstraties-rond-sint-intocht~a296950a/ Aboutaleb verbood 'terecht' demonstraties rond Sint-intocht]</ref>
In 2018 werd een rechtszaak gehouden tegen een man die mensen opruide om geweld tegen Sinterklaas te gebruiken.<ref>[https://www.nu.nl/utrecht/5441669/utrechter-krijgt-boete-oproep-geweld-sinterklaas.html Utrechter krijgt boete na oproep tot geweld tegen Sinterklaas]</ref><ref>[http://www.dagelijksestandaard.nl/2018/08/anti-zwarte-piet-activist-zet-prijs-op-het-hoofd-van-sinterklaas-krijgt-maar-300-euro-boete/ Anti-Zwarte Piet activist zet prijs op hoofd van Sinterklaas en krijgt maar 300 euro boete]</ref>
== Protesten ==
[[Bestand:2016 11 19 Anti Zwarte Pieten demonstratie.webm|thumb|start=10:26|Intocht van Sinterklaas in Leiden met een anti-zwarte pietendemonstratie en stemkoor van voorstanders van Zwarte Piet in 2016]]
Tijdens de intocht in november 2011 werden in [[Dordrecht]] vier mensen gearresteerd omdat zij protesteerden, zonder daarvoor een vergunning te hebben aangevraagd. De actievoerders onder aanvoering van [[Quinsy Gario]] droegen T-shirts met daarop de tekst 'Zwarte Piet is racisme'.<ref>[http://www.ad.nl/ad/nl/1012/Binnenland/article/detail/3030720/2011/11/12/Actievoerders-Zwarte-piet-is-racisme.dhtml 'Zwarte Piet-demonstrant door politie mishandeld'], [[Algemeen Dagblad]], 12 november 2011</ref>
In 2013 was de discussie over Zwarte Piet bijzonder fel.<ref name="nieuwsuur">[https://nos.nl/nieuwsuur/video/566241-het-slavernijverleden-van-zwarte-piet.html Het slavernijverleden van Zwarte Piet], [[Nieuwsuur]], 23 oktober 2013</ref> Voor- en tegenstanders debatteerden heftig en in een enkel geval ging men zelfs met elkaar op de vuist. Ook werden er bedreigingen geuit.
In [[Meppel]] protesteerde [[Sylvana Simons]] in 2015 tijdens de intocht samen met enkele anderen op sobere wijze vanwege de [[Aanslagen in Parijs van november 2015|aanslagen in Parijs]] van een dag eerder. De meeste Pieten bleven traditioneel zwart.<ref>[http://nos.nl/artikel/2135261-hoe-zwarte-piet-veranderde-van-pageknecht-tot-roetstrepen.html Hoe Zwarte Piet veranderde, van pageknecht tot roetstrepen] NOS, 30 september 2016</ref>
Tegenstanders van Zwarte Piet wilden in 2016 demonstreren bij de landelijke intocht. Er werd ook een tegendemonstratie aangekondigd. Onder meer de [[Nederlandse Volksunie]] (NVU) kondigde een demonstratie aan, met als thema 'Ik schaam mij niet voor zwarte Piet! Stop de kinderfeest haters!". <ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4344188/tegenstanders-zwarte-piet-willen-protesteren-tijdens-intocht.html Tegenstanders Zwarte Piet willen protesteren tijdens intocht]</ref><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4324672/extreemrechtse-nvu-wil-bij-intocht-sinterklaas-demonstreren.html Extreemrechtse NVU wil bij intocht Sinterklaas demonstreren]</ref>
Op 12 november, de dag van de intocht was een [[noodverordening]] in [[Maassluis]] van kracht op grond van artikel 176 [[Gemeentewet]] en de artikelen 6 en 7 lid a en c van de [[Wet Openbare Manifestaties]]. Deze verordening was bedoeld als juridisch handvat om eventuele ongeregeldheden te voorkomen of in de kiem te kunnen smoren.<ref>[http://www.nu.nl/sinterklaas/4349715/noodverordening-ingegaan-in-maassluis-intocht-sinterklaas.html Noodverordening ingegaan in Maassluis vanwege intocht Sinterklaas]</ref> De intocht verliep rustig, mede door inzet van honderden agenten, [[Mobiele Eenheid]] en vrijwilligers.<ref>[http://www.nu.nl/sinterklaas/4349795/sinterklaas-aangekomen-in-maassluis-politie-verricht-arrestaties.html Sinterklaas aangekomen in Maassluis, politie verricht arrestaties]</ref> <ref>[https://www.maassluis.nl/over-maassluis/nieuwsberichten_42951/item/maatregelen-bij-intocht-sinterklaas-in-maassluis_71890.html ''Maatregelen bij intocht Sinterklaas in Maassluis'']</ref>
De kinderombudsman en Ineke Strouken, de directeur van het [[Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland]], kregen vele honderden [[haatmail]]s nadat zij voorstelden Zwarte Piet aan te passen.<ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4329639/doodsbedreigingen-kinderombudsman-kritisch-rapport-zwarte-piet.html Doodsbedreigingen kinderombudsman na kritisch rapport over Zwarte Piet]</ref><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4330660/kinderombudsman-doet-aangifte-bedreigingen-rapport-zwarte-piet.html Kinderombudsman doet aangifte tegen bedreigingen rapport Zwarte Piet]</ref><ref>[https://www.ad.nl/binnenland/ik-heb-het-debat-over-zwarte-piet-opgegeven~a32682b3/ Ik heb het debat over Zwarte Piet opgegeven]</ref>
In 2017 werden enkele bussen met demonstranten tegen Zwarte Piet door actievoerders klemgereden op de snelweg, zodat ze Dokkum, waar de landelijke intocht plaatsvond, niet konden bereiken.<ref>[https://www.telegraaf.nl/nieuws/1266117/zelden-werd-kloof-tussen-randstad-en-provincie-zo-zichtbaar-als-in-slag-om-dokkum 'Zelden werd de kloof tussen Randstad en provincie zo zichtbaar als in de slag om Dokkum'], www.telegraaf.nl</ref> De demonstratie werd daarna alsnog verboden, uit vrees voor ernstige wanordelijkheden.<ref>[https://www.nu.nl/sinterklaas/5013011/politie-verbood-demonstraties-dokkum-vermoedens-meer-blokkades-.html?redirect=1#sinterklaas-komt-aan-in-dokkum-7 Politie verbood demonstraties Dokkum om vermoedens meer blokkades], www.nu.nl</ref> De bussen met demonstranten waren ook in [[Weesp]] niet welkom. Daar werd door de burgemeester een [[noodbevel]] uitgevaardigd toen vernomen werd dat de demonstranten naar deze plaats wilden komen.<ref>[https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/11/demonstranten-tegen-zwarte-piet-ook-weesp-niet-in Demonstranten tegen Zwarte Piet ook Weesp niet in], www.metronieuws.nl</ref> In oktober 2018 kregen 34 snelwegblokkeerders door de rechtbank taakstraffen opgelegd. De hoogste straf was weggelegd voor initiatiefneemster [[Jenny Douwes]] die 240 uur taakstraf kreeg en een maand voorwaardelijke celstraf wegens opruiing. In de media werd rondom de rechtszaak veelvuldig van 'blokkeerfriezen' gesproken, en 'blokkeerfries' werd in 2018 tot '[[woord van het jaar]]' verkozen.<ref>[https://www.lc.nl/friesland/Blokkeerfries-met-overmacht-verkozen-tot-woord-van-het-jaar-23962273.html 'Blokkeerfries' (met overmacht) verkozen tot woord van het jaar] Leeuwarder Courant, 18 december 2018</ref>
In [[Dordrecht]] werden door anti-Zwarte Piet-demonstranten vernielingen aangebracht aan het Sinterklaashuis.<ref>[https://www.ad.nl/dordrecht/sinterklaashuis-dordrecht-gesaboteerd~a0128ef66/ Sinterklaashuis Dordrecht gesaboteerd]</ref>
==Winkeliers==
Diverse winkels kondigden in 2014 aan Zwarte Piet uit hun winkelbeeld te halen.<ref>[https://web.archive.org/web/20141209134925/http://www.distrifood.nl/Formules/Algemeen/2014/10/AH-haalt-Zwarte-Piet-uit-winkelbeeld-1616325W/ Herman te Pas, 'AH haalt Zwarte Piet uit winkelbeeld', ''Distrifood'', 8 oktober 2014 (geactualiseerd 6 mei 2015)]</ref><ref>[http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/3725018/2014/08/26/De-Hema-doet-Zwarte-Piet-in-de-ban.dhtml Rob Rombouts, 'HEMA doet Zwarte Piet in de ban', ''Het Parool'', 26 augustus 2014]</ref><ref>[http://www.trouw.nl/tr/nl/4324/Nieuws/article/detail/3754462/2014/09/24/HEMA-moet-steviger-positie-kiezen-in-pietendiscussie.dhtml Bas Baas, 'HEMA moet steviger positie kiezen in pietendiscussie', ''Trouw'', 24 september 2014]</ref><ref>[http://www.nu.nl/ondernemen/3861219/winkelbedrijven-worstelen-met-zwarte-piet.html Winkelbedrijven worstelen met Zwarte Piet]</ref> De Pieten op verpakkingsmaterialen werden minder stereotiep. Zo kregen de figuren minder dikke lippen of hadden ze geen oorbellen meer.
Verschillende retailers namen in 2015 initiatieven om alternatieven naast Zwarte Piet te zetten.<ref>[http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/4117153/2015/08/10/Bekende-klimpieten-bij-De-Bijenkorf-zijn-dit-jaar-goud.dhtml Bekende klimpieten bij De Bijenkorf zijn dit jaar goud, ''Het Parool''], 10 augustus 2015</ref><ref>[http://www.nu.nl/ondernemen/4127446/naast-zwarte-witte-pieten-verpakkingen-bij-jumbo.html Naast zwarte, witte pieten verpakkingen bij jumbo]</ref><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4171456/hema-doet-aangifte-van-bedreiging-aanpassing-uiterlijk-zwarte-piet.html HEMA doet aangifte van bedreiging na aanpassing uiterlijk zwarte piet]</ref><ref>[http://www.metronieuws.nl/binnenland/2015/11/medewerkers-hema-ernstig-bedreigd-om-zwarte-piet Medewerkers HEMA ernstig bedreigd om zwarte piet]</ref><ref>[http://nos.nl/artikel/2071321-aangifte-hema-na-dreigementen-in-zwarte-piet-discussie.html Aangifte HEMA na dreigementen in zwarte piet discussie]</ref> Winkeliers zochten naar een toekomstbestendige invulling, omdat het sinterklaasfeest een van de belangrijkste periodes van het jaar voor hen is.<ref>[http://www.nu.nl/sinterklaas/4131178/winkeliers-willen-duidelijkheid-uiterlijk-zwarte-piet.html Winkeliers willen duidelijkheid over het uiterlijk van Zwarte Piet]</ref>
Jumbo haalde in 2016 beeltenissen van Sinterklaas en Zwarte Piet van het huismerk. Het bedrijf zou symbolen als de [[mijter]] van Sinterklaas en de pet van Zwarte Piet afbeelden.<ref>[http://www.nu.nl/lifestyle/4329562/jumbo-haalt-beeltenis-zwarte-piet-en-sinterklaas-van-huismerk.html Jumbo haalt beeltenis Zwarte Piet en Sinterklaas van huismerk]</ref> In etalages van winkels in het [[Groene Hart]] is Zwarte Piet eerder een uitzondering dan regel.<ref>[https://www.ad.nl/alphen/zwarte-piet-verdwijnt-uit-winkels-groene-hart~a3c038a5/ Zwarte Piet verdwijnt uit winkels groene hart]</ref> Tegenstanders bekladden reclameborden voor een sinterklaasfeest in [[Amersfoort]], de plaatselijke winkeliersvereniging besloot geen aangifte te doen van dit [[vandalisme]].<ref>[https://www.ad.nl/amersfoort/bekladde-zwarte-piet-posters-weggehaald~ad58331d/ Bekladde Zwarte Piet posters weggehaald]</ref>
<gallery>
Zwarte Piet Sinterklaas supermarkt Hellevoetsluis.JPG|Sinterklaaswaren in een supermarkt in 2013; een roetzwarte piet met dikke rode lippen
Sinterklaasartikelen in een warenhuis.jpg|Sinterklaasartikelen bij de Hema in 2017; Zwarte Piet heeft roze wangetjes en roetvegen
</gallery>
==Televisie==
RTL zag in 2015 nog geen reden om het uiterlijk van Zwarte Piet te wijzigen.<ref>[http://www.nu.nl/media/4130577/rtl-ziet-geen-reden-uiterlijk-zwarte-piet-passen.html RTL ziet geen reden uiterlijk Zwarte Piet aan te passen]</ref> Op 24 oktober 2016 maakte [[RTL Nederland]] bekend in televisieprogramma's als ''[[De Club van Sinterklaas]]'' Pieten met andere kleuren en zogeheten "schoorsteenpieten" of "roetveegpieten" te tonen. RTL zou voortaan geen Zwarte Pieten meer inzetten. In 2017 zond [[RTL Nederland|RTL]] geen reclames uit waarin Zwarte Piet wordt afgebeeld, dit was reeds in 2016 besloten en aan bedrijven medegedeeld.<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2016/10/25/kies-nu-je-eigen-piet-maar-4979711-a1528358 Kies nu je eigen Piet maar], www.nrc.nl</ref><ref>[https://www.ad.nl/nieuws/rtl-weert-zwarte-piet-ook-uit-reclames~aeeac9b1/ RTL weert Zwarte Piet ook uit reclames], www.ad.nl</ref>
In de programma's van de NTR wordt de naam Zwarte Piet sinds 2006 niet meer gebruikt, evenals oorringen en rode lippen.<ref>[https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/10/opnieuw-andere-kleur-pieten-in-sinterklaasjournaal Piet is al langer aan het veranderen], 5 oktober 2017, MetroNieuws</ref> Het populaire [[Sinterklaasjournaal]] gebruikte in 2016 zowel zwarte- als witte pieten, maar naast de klassieke zwarte pieten ook kleurige pieten en roetpieten.<ref>{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2016/12/04/sinterklaasjournaal-dag-3-pietje-paniek-wordt-node-gemist-a1531026|titel=Sinterklaasjournaal, de ontknoping|bezochtdatum=2017-11-14|werk=NRC|taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web|url=http://www.hartvannederland.nl/top-nieuws/2016/sinterklaasjournaal-met-zwarte-en-witte-piet/|titel=Sinterklaasjournaal met zwarte en witte piet|bezochtdatum=2017114|auteur=|datum=9 november 2016|uitgever=|taal=}}</ref> Begin oktober 2017 meldde de [[NTR]] de bontgekleurde Pieten vanaf dan niet langer te zullen gebruiken, aangezien het niet binnen de [[traditie]] past. De NTR meldde het uiterlijk niet te laten afhangen van de mening van de sterk uitgesproken voor- of tegenstanders.<ref>[https://www.nu.nl/media/4950650/geen-bontgekleurde-pieten-meer-in-sinterklaasjournaal.html Geen 'bontgekleurde' Pieten meer in Sinterklaasjournaal]</ref>: "Je kunt met hen ook geen debat meer voeren, want het gaat hen alleen nog maar om hun zin doordrijven. Wij zoeken de nuance, de gulden middenweg."<ref>[https://www.metronieuws.nl/nieuws/binnenland/2017/10/opnieuw-andere-kleur-pieten-in-sinterklaasjournaal Opnieuw andere kleur Pieten in Sinterklaasjournaal]</ref>
[[Paul de Leeuw]] maakte tot 2014 gebruik van Zwarte Pieten in zijn verschillende programma's van het format ''[[Sint & De Leeuw]]''. Sindsdien werden de Zwarte Pieten vervangen door andere hulpjes. In 2015 besloot De Leeuw Sinterklaas te laten komen met vrouwen met blote gekleurde borsten en noemde hen Gekleurde Tieten.<ref>{{Citeer web|url=https://www.parool.nl/kunst-en-media/bij-sint-en-de-leeuw-hadden-ze-gekozen-voor-gekleurde-tieten~a4203066/|titel=Bij Sint en De Leeuw hadden ze gekozen voor Gekleurde Tieten|bezochtdatum=26 september 2018|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=7 december 2015|uitgever=Parool.nl|taal=}}</ref> Het jaar daarna in 2016 kwam Sinterklaas met kanariepieten en in 2017 met gespierde mannen in speedo's genaamd Cadeau-kanjers, deze laatstgenoemde was een parodie op de koffermeisjes van [[Miljoenenjacht (Nederland)|Miljoenenjacht]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.televizier.nl/amusement/paul-de-leeuw-kiest-voor-kanariepieten|titel=Paul de Leeuw kiest voor kanariepieten|bezochtdatum=26 september 2018|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=2 december 2016|uitgever=Televizier.nl|taal=}}</ref> Het jaar daarop in 2018 werden de vervangende hulpjes ook afgeschaft en kwam Sinterklaas alleen.
[[Nickelodeon Nederland|Nickelodeon]] toont sinds 2015 ongeschminkte Pieten.<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2015/11/04/nickelodeon-presenteert-ongeschminkte-pieten-a1411748 Nickelodeon presenteert ongeschminkte Pieten]</ref>
In het voorjaar van 2018 stond in het eerste seizoen van de televisieserie ''[[De Luizenmoeder]]'' het zwartepietendebat één aflevering centraal. In de aflevering werden alle typische voor- en tegenargumenten over Zwarte Piet door de acteurs aangedikt.
==Scholen==
Uit een onderzoek in 2017 onder 400 schooldirecteuren van het basisonderwijs bleek een duidelijk verschil tussen scholen van de drie grote steden Rotterdam, Den Haag en Amsterdam en de overige gemeenten. Van de grote steden zet 17% van de scholen zwarte pieten in en 84% roetveegpieten. Op basisscholen in Utrecht werd in 2017 gebruik gemaakt van roetveegpieten.<ref>[https://www.ad.nl/utrecht/roetveegpieten-rukken-verder-op-in-utrecht~ae95fbb2/ Roetveegpieten rukken verder op in Utrecht], www.ad.nl</ref> In de rest van het land worden bij 89% van de scholen zwarte pieten ingezet en 22% (ook of alleen) roetveegpieten.<ref>[http://www.duo-onderwijsonderzoek.nl/wp-content/uploads/2017/12/Rapportage-Sinterklaasviering-in-het-basisonderwijs-december-2017.pdf Rapportage Onderzoek Sinterklaasviering in het basisonderwijs]</ref> Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat op 4% van de scholen een regenboogpiet voorkomt. De zwartepietendiscussie heeft een rol gespeeld bij 71% van de scholen in de grote steden en bij 25% in de rest van het land.
==Lokale intochten==
[[Bestand:Sinterklaas Groningen 2015.jpg|thumb|Sinterklaas wordt in [[Groningen (stad)|Groningen]] begeleid door Zwarte Pieten en Spaanse edelen, 2015]]
Bij de lokale intocht in de wijk [[IJburg]] in Amsterdam op 23 november 2013 waren er als gevolg van de discussie enkele tientallen 'Gekleurde Pieten'.<ref>[http://www.parool.nl/parool/nl/4030/AMSTERDAM-OOST/article/detail/3550135/2013/11/23/Gekleurde-pieten-bij-intocht-op-IJburg.dhtml Gekleurde Pieten bij intocht op IJburg], Het Parool; 23 november 2013.</ref>
Bij de landelijke intocht in 2014, dat jaar in [[Gouda]], waren ook Pieten in andere kleuren dan zwart aanwezig.<ref>[http://www.volkskrant.nl/binnenland/zeker-negentig-aanhoudingen-bij-intocht-rutte-noemt-het-heel-triest~a3791152/ 'Zeker negentig aanhoudingen bij intocht, Rutte noemt het 'heel triest''], ''de Volkskrant'', 15 november 2014</ref> Bij de intocht van Sinterklaas in Amsterdam had een kwart van de Zwarte Pieten roetvegen op het gezicht. In de meeste Nederlandse gemeenten veranderde er echter weinig.<ref>[http://www.volkskrant.nl/binnenland/in-de-meeste-gemeenten-blijft-zwarte-piet-gewoon-zwart~a3780224/ In de meeste gemeenten blijft Zwarte Piet gewoon zwart], ''de Volkskrant'', 31 oktober 2014</ref>
In 2015 bracht Meppel voor de landelijke intocht aanpassingen aan.<ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4053947/mix-van-verschillende-pieten-mogelijk-bij-intocht-sinterklaas-meppel.html Mix van verschillende pieten mogelijk bij intocht Sinterklaas in Meppel]</ref><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4115441/organisatie-sint-in-amsterdam-weerspreekt-afwezigheid-zwarte-piet.html Organisatie Sinterklaasintocht in Amsterdam weerspreekt afwezigheid Zwarte Piet]</ref><ref>[http://www.nu.nl/overig/4130163/groningse-blijven-pieten-gewoon-zwart.html Groningse Pieten blijven gewoon zwart]</ref><ref>[http://www.nu.nl/binnenland/4144574/pieten-met-roetvegen-bij-landelijke-intocht-van-sinterklaas.html Pieten met roetvegen bij landelijke intocht van Sinterklaas]</ref> In [[Friesland]] bleven Zwarte Piet en zijn tegenhanger ''Swarte Pyt'' (de knecht van [[Sint Piter]] te Grouw) een zwarte of bruine kleur houden.<ref>[http://www.lc.nl/friesland/friese-piet-gewoon-zwart-19165503.html Friese Piet gewoon zwart]</ref><ref>NOS, [http://nos.nl/artikel/2019284-sint-piter-houdt-swarte-pyt.html Sint Piter houdt Swarte Pyt], 14 februari 2015</ref>
Naast Amsterdam (waar 75% van de Pieten niet geheel zwart waren<ref>[http://www.nu.nl/sinterklaas/4344822/zeker-75-procent-pieten-bij-intocht-amsterdam-niet-geheel-zwart.html Zeker 75% van de pieten bij intocht Amsterdam niet geheel zwart]</ref>), Den Haag en Utrecht zetten ook Rotterdam en Leiden in 2016 roetveegpieten in.<ref name="sintjournaal">[http://www.nu.nl/media/4346311/naast-zwarte-piet-gekleurde-pieten-in-sinterklaasjournaal.html Naast Zwarte Piet gekleurde pieten in Sinterklaasjournaal]</ref> In de meeste dorpen en steden is Zwarte Piet bruin of zwart.<ref>[http://www.nu.nl/sinterklaas/4346981/meeste-dorpen-en-steden-houden-vast-zwarte-piet-bij-intocht.html Meeste dorpen en steden houden vast aan Zwarte Piet bij intocht]</ref><ref>[https://www.parool.nl/binnenland/piet-blijft-bij-meeste-intochten-zwart~a4410267/?_sp=959a8732-9871-4d9b-aede-3b54c97a856d.1508097172665 Piet blijft bij meeste intochten zwart]</ref>
De gemeente Rotterdam besloot in 2017 de Zwarte Piet in drie jaar uit te faseren.<ref>[https://www.erasmusmagazine.nl/2017/11/16/zwarte-piet-verdwijnt-langzaam-bij-sinterklaasintocht-van-rsc/ Zwarte Piet verdwijnt langzaam bij Rotterdamse Sinterklaasintocht] in Erasmus Magazine, 16 november 2017</ref> In [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]] zou vanaf dit jaar geen enkele traditionele Zwarte Piet tijdens de intocht te zien zijn.<ref>[https://www.parool.nl/amsterdam/zo-ziet-de-nieuwe-amsterdamse-piet-eruit~a4533093/ Zo ziet de nieuwe Amsterdamse Piet eruit]</ref> De Amsterdamse pieten kregen het uiterlijk van Spaanse edellieden. Naast Amsterdam zouden ook de gemeentes [[Den Haag]] en [[Meppel]] geen Zwarte Pieten meer gebruiken.<ref>[https://nos.nl/artikel/2201667-piet-blijft-in-meeste-gemeenten-zwart.html Piet blijft in meeste gemeenten zwart], nos.nl</ref>
Buiten Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag was in 2017 vrijwel enkel de traditionele Zwarte Piet te zien bij Sinterklaasintochten.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/meeste-gemeenten-houden-piet-bij-intocht-zwart-of-bruin~aaef7531/ Meeste gemeenten houden Piet bij intocht zwart of bruin], www.ad.nl</ref>
In 2018 maakt Leiden bekend dat er in 2019 alleen schoorsteenpieten zullen zijn; voor 2018 zelf beloofde men dat slechts 50% van de Pieten nog zwart gingen zijn.<ref>[https://www.unity.nu/Artikelen/leiden/leiden-doet-zwarte-piet-definitief-in-de-ban Leiden doet Zwarte Piet definitief in de ban]</ref>
==Discussie buiten Nederland==
=== Vlaanderen ===
[[Bestand:20081122 Gent (0046).jpg|thumb|De aankomst van Sinterklaas en Zwarte Piet in [[Gent]], [[België]], 2008]]
In [[Vlaanderen]] leeft de discussie over Zwarte Piet minder.<ref>[http://www.nrc.nl/nieuws/2014/10/18/in-vlaanderen-leeft-het-zwarte-pietendebat-niet-zou-dat-wel-moeten ''NRC Handelsblad'']</ref> De discussie wordt voornamelijk gevoerd naar aanleiding van wat in Nederland gebeurt. Eind 2014 was het oordeel van het [[Unia (Interfederaal Gelijkekansencentrum)|Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding]] dat het beeld van Zwarte Piet niet discriminerend is. Het centrum riep wel op tot debat en vroeg "''de figuur van Zwarte Piet in elk geval anders voor te stellen dan een domme, ondergeschikte of gevaarlijke zwarte man."''<ref>[http://www.knack.be/nieuws/mensen/gelijkekansencentrum-geen-sprake-van-racisme-bij-zwarte-piet/article-normal-491731.html Gelijkekansencentrum: 'Geen sprake van racisme bij Zwarte Piet']</ref>
In 2015 werd de Vlaamse sinterklaasfilm ''[[Ay Ramon!]]'' opgenomen, waarin het uiterlijk van Zwarte Piet aangepast was. Hij had geen kroeshaar, gekleurde lippen en oorbellen meer en zijn gezicht had zwarte vegen in plaats van dat hij volledig zwart was geschminkt.<ref>[http://www.hln.be/hln/nl/945/Film/article/detail/2278791/2015/04/07/Uiterlijk-Zwarte-Piet-verfijnd-in-nieuwe-Sinterklaasfilm.dhtml Uiterlijk Zwarte Piet "verfijnd" in nieuwe Sinterklaasfilm]</ref> Dezelfde aangepaste Zwarte Piet trad ook aan in [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], tijdens de jaarlijkse [[Hij komt, hij komt... De intrede van de Sint|intocht]].<ref>[http://www.hln.be/hln/nl/957/Binnenland/article/detail/2483684/2015/10/09/Zwarte-Pieten-in-Antwerpen-toch-ook-minder-zwart.dhtml Zwarte Pieten in Antwerpen toch ook minder zwart]</ref><ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl.permalink.1510923474147/ Archief; 65 jaar blijde intrede van Sinterklaas], Vrt.be</ref> [[Wouter Van Bellingen]] van het [[Minderhedenforum]] noemde deze ''[[Roetpiet|roetveegpiet]]'' "een eerbaar compromis in deze fase van de discussie".<ref>{{Citeer web|titel = Minderhedenforum: 'Minister Gatz heeft inschattingsfout gemaakt'|url = http://www.standaard.be/cnt/dmf20151207_02008732|bezochtdatum = 23 december 2015|uitgever = De Standaard|datum = 7 december 2015}}</ref>
In 2016 werd door verschillende Vlaamse zenders voor kinderen, speelgoedwinkels, theaterorganisaties en onderwijsinstanties een Pietenpact ondertekend; vanaf 2017 zullen er geen volledig zwartgeschminkte pieten gebruikt worden.<ref>[http://www.nu.nl/buitenland/4349651/vlaanderen-stopt-met-zwartgeschminkte-pieten.html Vlaanderen stopt met zwartgeschminkte pieten]</ref> Dat stuitte echter op verzet. Verschillende petities voor het behoud van de klassieke Zwarte Piet werden gelanceerd. Daarbij lieten ook verschillende mensen van Afrikaanse origine, zoals [[Lies Lefever]], zich uit tégen dat Pact.
In grote steden zoals Gent en Antwerpen trad in 2017 de roetveegpiet op, terwijl op het platteland de traditionele Zwarte Piet zichtbaar bleef.<ref>{{Citeer web|url=https://www.demorgen.be/binnenland/waarom-de-stad-kiest-voor-roetpiet-en-rest-voor-zwarte-piet-bf1653ba/|titel=Waarom de stad kiest voor Roetpiet en rest voor Zwarte Piet|bezochtdatum=2017-11-14|auteur=Sara Vandekerckhove|werk=De Morgen|taal=nl}}</ref>
Ook het Vlaamse programma [[Dag Sinterklaas]], kwam in 1993 al terug op de zwarte huidskleur van Zwarte Piet. Hierin werd echter beweerd dat Zwarte Piet eigenlijk een blanke is, die zwart geworden is omdat hij steeds door de (met roet gevulde) schoorstenen moet kruipen.
=== Curaçao ===
Op het Antilliaanse eiland [[Curaçao]] bestaat sinds 2012 de gewoonte dat de Pieten alle kleuren van de [[Regenboog (optica)|regenboog]] hebben. Dit werd gedaan om tegemoet te komen aan de bezwaren van een kleine minderheid op het eiland. Er zijn naast deze gekleurde Pieten ook vele Pieten zwart geschminkt en ''Sanikolas'' ([[Sinterklaas]]) wordt wit geschminkt. Ook lopen [[De Smurfen|smurfen]] en andere fantasiewezens mee in de optocht van Sanikolas.<ref>[https://web.archive.org/web/20141117225851/http://nos.nl/artikel/721888-piet-blijft-zwart-buiten-gouda.html Piet blijft zwart buiten Gouda], www.nos.nl; 15 november 2014</ref><ref>[http://www.parool.nl/parool/nl/4/AMSTERDAM/article/detail/3791163/2014/11/16/Sinterklaasintocht-in-Amsterdam-nat-en-gemoedelijk-verlopen.dhtml Sinterklaasintocht in Amsterdam nat en gemoedelijk verlopen], www.parool.nl; 16 november 2014.</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20141119012715/http://nos.nl/artikel/722058-sint-in-adam-staakt-uw-wild-geraas.html Sint in Amsterdam staakt uw wild geraas], www.nos.nl; 16 november 2014.</ref><ref>[https://www.volkskrant.nl/binnenland/in-willemstad-is-piet-vooral-donkerzwart-en-sint-wit-geschminkt~a4540050/ In Willemstad is Piet vooral donkerzwart en Sint wit geschminkt]</ref>
=== Aruba ===
Op [[Aruba]] wordt de discussie wel gevoerd. In 2013 bleven de Pieten zwart.<ref>[http://caribischnetwerk.ntr.nl/2013/11/18/aruba-houdt-vast-aan-klassieke-zwarte-piet/ Aruba houdt vast aan klassieke Zwarte Piet]</ref>
=== Bonaire ===
Op [[Bonaire]] wordt Zwarte Piet niet als racistisch gezien, de discussie speelt hier niet en het is een traditie die men wil houden.<ref>[http://caribischnetwerk.ntr.nl/2013/11/24/bonaire-ziet-de-klassieke-zwarte-piet-als-traditie/ Bonaire ziet klassieke Zwarte Piet als traditie]</ref> Sinterklaas wordt wit geschminkt en de Zwarte Pieten worden ook geschminkt. Shaëdra Boromeo van het Centrum voor Jeugd en Gezin die de intocht organiseert: "Natuurlijk worden ze geschminkt. Pretu pretu. Zwarter dan zwart."<ref>[https://www.trouw.nl/home/op-bonaire-schminkt-de-sint-zijn-huid-elk-jaar-gewoon-wit~aa1cd495/ Op Bonaire schminkt de Sint zijn huid elk jaar gewoon wit]</ref>
=== Canada ===
De intocht van Sinterklaas in 2011 in [[New Westminster]], een voorstad van [[Vancouver]] in [[Canada]], werd afgeblazen na verhitte discussies over het al dan niet racistische karakter van Zwarte Piet.<ref>{{en}}[https://web.archive.org/web/20111202110946/http://www.royalcityrecord.com/Westminster+Sinterklaas+festival+cancelled/5786059/story.html New Westminster Sinterklaas festival Cancelled], Royal City Record, 29 november 2011</ref>
== Externe links ==
* [https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ABCDDD:010827426:mpeg21:p035 Grootste taboe van Nederland, ''Trouw'', 22 november 1986]
{{Appendix|1=ref|2=
* {{Bronvermelding Nederlandstalige Wikipedia|titel=Zwarte Piet|oldid=50418745|datum=20171123}}
{{References|2=2}}
}}
[[Categorie:Zwarte Piet]]
[[Categorie:Racisme]]
[[Categorie:Conflict]]
[[Categorie:Ethische kwestie]]
| 