Duitse bevrijdingsoorlog: verschil tussen versies

De '''Duitse bevrijdingsoorlog''' (Duits: ''Befreiungskriege'') was de strijd van de Duitsers tegen de hegemonie van [[Napoleon I]]. De Franse keizer had veel invloed in Duitsland als beschermheer van het [[Rijnbond (1806)|Rijnverbond]] en bondgenoot van [[Koninkrijk Saksen|Saksen]], [[Württemberg]] en [[Koninkrijk Beieren|Beieren]], waarvan de heersers hun koningskroon en de uitbreiding van hun gebieden aan hem persoonlijk te danken hadden. De Duitse gebieden ten westen van de Rijn en de Noordzeekust tot aan [[Lübeck]], waren Frans grondgebied. In Midden-Duitsland regeerde Napoleons broer [[Jerôme Bonaparte]] als koning Hieronymus Napoleon I van [[Koninkrijk Westfalen|Westfalen]] over een deel van Midden-Duitsland. [[Pruisen]] en [[Keizerrijk Oostenrijk|Oostenrijk]] waren gedwongen bondgenoten van Napoleon. Beide landen moesten elk een corps van 30.000 man meezenden met de [[Grande Armée]] tijdens de campagne tegen [[Keizerrijk Rusland|Rusland]] in 1812.

 

De Russische veldtocht was een complete nederlaag voor Keizer Napoleon, en zijn Grande Armée werd vernietigd. De commandant van het Pruisische corps, Generaal Ludwig Yorck, had in oktober en november regelmatig brieven ontvangen van Pruisische generaals in Russische dienst om met zijn corps over te lopen. Deze verzoeken had hij steevast naar Berlijn gestuurd, maar daar werd niet op geantwoord. Toen zijn corps omsingeld werd begon Yorck eigenhandig onderhandelingen over een wapenstilstand met de Russen, wat resulteerde in de Conventie van Tauroggen; de Pruisische eenheden waren per 30 december 1812 officieel neutraal, -buiten de orders van de Pruisische koning om. Het nieuws van de conventie werd in Pruisen met gejuich ontvangen, hoewel het Pruisische hof terughoudend was en zelfs een order stuurde om Yorck van zijn post te ontheffen. Pas toen Pruisen met het verdrag van Kalisch sloot met de Russen werd Yorck in ere hersteld.

 

Nu de Grande Armée was vernietigd, was de mythe van de onoverwinnelijkheid van Napoleon verbroken. Pruisen sloot het Verdrag van Kalisch op 28 february 1813 met de Russen tegen Frankrijk. Het verdrag tussen Oostenrijk en Frankrijk liep diezelfde maand af; Oostenrijk koos ervoor zich neutraal te verklaren. Groot-Brittannië onderhandelde ondertussen met Zweden. Toen Zweden de garantie kreeg dat Noorwegen aan haar zou worden toegewezen ging het een verbond aan met Groot-Brittannië en verklaarde het op 3 maart 1813 de oorlog aan Frankrijk. 14 dagen later publiceerde Koning Friedrich Wilhelm III van Pruisen zijn proclamatie ''An Mein Volk'', waarin hij opriep de wapens tegen de Fransen op te nemen, en verklaarde hij Frankrijk de oorlog. De proclamatie werd met veel enthousiasme begroet. Vrijwilligers uit heel Duitsland meldden zich aan bij het Pruisische leger, of organiseerden zich in "Vrijkorpsen", zoals het Vrijkorps van Lützow. In juni sloot het Koninkrijk Italië zich formeel aan bij de Coalitie. Oostenrijk bleef neutraal, en verzocht te bemiddelen tussen Frankrijk en de Bondgenoten. Echter waren de eisen van de Bondgenoten voor Napoleon onacceptabel. Daarop besloot Oostenrijk zich aan te sluiten bij de coalitie en verklaarde het de oorlog aan Frankrijk in augustus. Beieren trok zich op 14 oktober -2 dagen voor de slag bij Leipzig,- terug uit het Rijnverbond en sloot zich ook bij de Zesde Coalitie aan.

 

Het eerste gevecht vond plaats bij Möckern, waar op 5 april 1813 een Pruisisch-Russisch leger een Frans leger wist te verslaan. Napoleon haalde 20.000 manschappen uit Spanje om zijn positie in centraal Europa te versterken, maar dat leidde uiteindelijk tot een verzwakking van zijn positie daar. Toen zijn broer Joseph zich terugtrok uit Madrid stortte de Franse hegemonie in Spanje in. De Hertog van Wellington begon een offensief met 123.000 Britse, Spaanse en Portugese troepen. In de gevechten bij Vittoria (21 juni) en in de Pyreneeën (25 juli - 2 augustus) wist hij de Fransen definitief te verdrijven uit Spanje.

 

In het noord-oosten van Frankrijk vielen Pruisische en Russische troepen binnen, waar Napoleon hen, ondanks diverse overwinningen, niet wist tegen te houden. Russische, Pruisische en Britse troepen hadden Nederland bevrijd, dat zichzelf onafhankelijk verklaarde en de kant van de Geallieerden koos; de Prins van Oranje keerde terug en werd uitgeroepen tot Soeverein Vorst der Verenigde Nederlanden. Na een kort gevecht buiten Parijs trokken de Geallieerden de Franse hoofdstad op 30 maart 1814 binnen. Napoleon deed uiteindelijk op 11 april afstand van de troon in het Verdrag van Fontainebleau, dat gevolgd werd door de Vrede van Parijs op 30 mei. Diverse geïsoleerde Franse garnizoenen, waaronder in Hamburg, Naarden en Delfzijl, werden hiervan op de hoogte gesteld, zodat ook zij hun verzet opgaven en terugkeerden naar Frankrijk.

 

Napoleon werd verbannen naar Elba, en het Franse Koningshuis Bourbon weer hersteld, met Lodewijk XVIII als koning. Het Congres van Wenen kwam vanaf september 1814 bij elkaar om te onderhandelen over de politieke verhoudingen in Europa.