Zeemeermin: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekst vervangen door "ik vind het niet kunnen dat er een melding gedaan word. van misbruik of zo iets." Labels: Vervangen Misbruikfilter: Leeghalen |
k Wijzigingen door 145.102.140.78 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Tulp8 |
||
Regel 1:
{{woordenboek}}
[[Bestand:Buen Retiro Alfonso XII 07.jpg|thumb|Zeemeermin vecht met [[zeemonster]]]]
[[Bestand:Oferenda para Yemanja.JPG|thumb|[[Candomblé]] [[offer (religie)|offer]] voor [[Yemayá]] (ook wel [[Mami Wata]])]]
Een '''zeemeermin''' of kortweg '''meermin ''' is een [[mythisch wezen]], met het bovenlichaam van een [[vrouw]] en in plaats van benen een [[vissen (dieren)|vissenstaart]]. Haar minder bekende mannelijke tegenhanger is de [[Meerman (waterwezen)|zeemeerman]].
==Geschiedenis==
{{zieook|Zie ook [[Mythologie]]}}
Verhalen over zeemeerminnen gaan terug tot in de [[oudheid]]. Het mythische wezen van de zeemeermin/zeemeerman vindt zijn oorsprong bij de [[Babylon (stad)|Babyloniërs]] en [[Soemer]]iërs. Zij kenden de [[God (algemeen)|god]] Ea of [[Enki]], de god van de zoete wateren, die volgens de mythologie de schepper en tegelijk redder van de mens is. Hij werd afgebeeld met een vissenstaart of met een vis over zijn hoofd.
Zeemeerminnen met een vissenstaart werden voor het eerst beschreven door de [[Adelmus|Heilige Adelmus]] omstreeks 680 na Christus.
In de [[Griekse mythologie]] hadden [[Demon|zeedemonen]], half-vrouw, half-vogel, eerder al hun domicilie gekozen in de grotten en op de rotsen rond de [[Tyrreense Zee]]. Door hun zachte gezang lokten zij de schippers op de klippen. Zij worden voor het eerst genoemd in de [[Odyssee]] van [[Homerus]], waar zij hun charmes aan [[Odysseus]] tentoonspreidden en [[Sirenen (Griekse mythologie)|sirenen]] werden genoemd. Dit verhaal werd in de [[middeleeuwen]] door de Katholieke Kerk gebruikt om mensen te waarschuwen voor het kwaad van de verleiding. In die tijd waren dan ook in veel kerken, kloosters en kathedralen afbeeldingen van zeemeerminnen te vinden.
== Vermeende waarnemingen ==
De middeleeuwse fantasie over meerminnen met een vissenstaart komt van de verhalen van zeelui, die dachten deze wezens in het schuim gezien te hebben. In werkelijkheid hebben zij waarschijnlijk [[zeekoeien]] gezien: deze zoogdieren uit tropische wateren hebben een spitse vorm; de vrouwtjes hebben ook tepels, die het beeld van de vrouwelijke lichaamsvormen oproepen.
===Columbus===
[[Christoffel Columbus|Columbus]] meende zeemeerminnen te zien tijdens zijn reis naar het [[Amerika (continent)|Amerika]] en beschreef deze in zijn dagboek. In 1493, voor de kust van [[Hispaniolia]], rapporteerde hij "vrouwelijke vormen" die hoog uit de zee zouden rijzen, maar niet zo mooi waren als vaak weergegeven.
=== Zwartbaard ===
In het logboek van de Engelse piraat [[Zwartbaard]] (1680-1718) wordt vermeld dat hij zijn bemanning instrueert om bepaalde wateren te mijden die hij "betoverd" noemt vanwege zeemeerminnen, die door Zwartbaard en zijn bemanning zouden zijn gezien.
===Boeronees zeewijf===
[[File:Surreal illustration of fishes and crabs found in Moluccas (Indonesia) and the East Indies by Louis Renard, digitally enhanced by rawpixel-com 20.jpg| thumb|Het Boeronees Zeewijf in [[Natuurlyke Historie]] van Louis Renard (1719)]]
Bij de kust van [[Ambon (eiland)|Ambon]] zou in 1712 het zogenaamde <nowiki>''</nowiki>Boeronees zeewijf<nowiki>''</nowiki> zijn gevangen; volgens de overlevering overleefde deze zeemeermin vier dagen en zeven uur in een tobbe voordat ze doodging. [[Samuel Fallours]], een kunstenaar die in dienst was van de [[Vereenigde Oostindische Compagnie|Verenigde Oost-Indische compagnie]] en bij wie het zeewijf in huis zou hebben verbleven, tekende een afbeelding van de zeemeermin. De afbeelding werd opgenomen in het zoölogische platenboek ''[[Natuurlyke Historie|Natuurlyke historie der Indische zeeën; behelsende de visschen, kreeften en krabben van verschillende kleuren en buitengewoone gedaanten van de Moluksche eilanden en op de kusten der zuidlyke landen]]'' van de in Amsterdam woonachtige boekverkoper en uitgever [[Louis Renard]]. In de tweede druk van de eerste uitgave van ''Natuurlyke Historie'' werden − om twijfel rondom de echtheid van de waarnemingen van de zeemeermin weg te nemen − verschillende 'ooggetuigenverslagen' opgenomen. Zo verklaarde de Nederlandse dominee [[François Valentijn]], die tweemaal met de VOC naar Azië voer: {{Citaat|Een van de verwonderings-weerdigste zaken, hier in ''Amboina'' vallende, zyn de Zee-Menschen, ofwel de Meir-Mannen, en Meir-Minnen, zoo die in 't gemein genaamd werden.<ref>Valentyn, François (1726) ''Omstandig verhaal van de geschiedenissen en zaaken het kerkelyke ofte den Godsdienst betreffende, zoo in Amboina etc., p. 330</ref>}} Valentijn gebruikte Fallours' tekening van de zeemeermin, die hem door Renard was toegestuurd, in het derde deel van zijn ''Oud en Nieuw Oost-Indiën'' (1726). Zo schreef hij: {{Citaat|Het hoofd was als dat van een Vrouw-Mensch, hebbende zyne behoorlyke evematigheid van deelen, en van de oogen, neus en mond; dog de oogen, die zeer licht-blaeuw waren, vertoonden zig een weinig anders, als van een ander Mensch.<ref>Valentyn, François (1726) ''Omstandig verhaal van de geschiedenissen en zaaken het kerkelyke ofte den Godsdienst betreffende, zoo in Amboina etc.'', p. 331</ref>}}
== Folklore ==
=== Verhalen en boeken ===
[[File:Gevelsteen de meermin Jan Nieuwenhuizenplein15 Edam.jpg|thumb|Gevelsteen met de [[meermin van Edam]]]]
In Nederland is de [[meermin van Edam]], ook wel de zeemeermin van [[Haarlem]] genoemd, bekend. Deze meermin zou in 1403 na een zware storm, nadat de dijken gebroken waren, gevangen zijn in het [[Purmer]]meer bij Edam. Ze is naar Haarlem gebracht, heeft daar leren spinnen en een christelijke begrafenis gehad.<ref>Volksverhalen der Lage Landen, Anton Pieck, Alet Schouten, 1989, ISBN 90-269-4057-2</ref> Het verhaal over deze zeemeermin werd gedurende 600 jaar door veel schrijvers opgeschreven.
Ook [[Muiden]] kent een legende over een zeemeermin. Als vissers een gevangen exemplaar vrijlaten, zingt ze: "Muiden zal Muiden blijven, Muiden zal nooit beklijven".<ref>Nederlandsche Sagen En Legenden – Josef Cohen uitgave 2004 ISO-8859-1</ref> Een ander bekende [[Sage (volksverhaal)|sage]] is ''[[De zeemeermin van Westenschouwen]]''.
Er is een verhaal over een [[Kofschip (schip)|kofschip]] op de Noordzee dat opeens stil lag. De schipper ging kijken en zag een meerman aan het roer hangen. Hij zegt dat zijn vrouw in barensnood is en hij vraagt of de vrouw van de schipper haar wil ondersteunen. De schippersvrouw heeft zelf zes kinderen en weet wat de zeevrouw doormaakt. Ze gaat meteen overboord en verdwijnt in de diepte. Het schip ligt stil en na lange tijd brengt de meerman de schippersvrouw naar boven. Ze is droog, alleen de zoom van haar rok wordt nat als de schipper haar in zijn armen pakt. Het schip zeilt razendsnel verder en haalt binnen een kwartier de stilstand in. De koopvaarder doet goede zaken en zolang hij de Noordzee bevoer, zat alles hem mee.
''[[De kleine zeemeermin]]'' is een beroemd [[sprookje]] van [[Hans Christian Andersen]] uit 1836.
In ''[[Juttertje Tim]]'', een kinderboek uit 1991 van [[Paul Biegel]], komen ook zeemeerminnen voor.
=== Films ===
*In 1989 maakte [[The Walt Disney Company|Disney]] een [[De kleine zeemeermin (1989)|verfilming]] van het sprookje van Andersen.
=== Muziek ===
*''[[De Meermin (lied)|De Meermin]]'' is een hit uit 1977 van [[Rob de Nijs]].
== Afbeeldingen ==
<gallery>
Image:Von dem Meerfröuwlin.jpg|Zeemeermin (1565)
Image:Bomarzo Park Sirene.JPG|Zeemeermin en twee leeuwen ([[Tuinen van Bomarzo]])
Image:Sirena de Chonchi.jpg|Zeemeermin ([[Chili]])
Image:Clonfert mermaid crop.jpg|Zeemeermin (kathedraal in Ierland)
Image:Leighton-The Fisherman and the Syren-c. 1856-1858.jpg|De visserman en de sirene, ca. 1855-1896
Image:John Collier - The Land Baby.jpg|De land-baby
Image:Arnold Böcklin 001.jpg|Het spel van de Najaden, 1886
Image:The-Mermaid.jpg|De meermin, 1910
Image:ChudoLesnoye.jpg|De vangst van een waterwezen, 1739
|Het wapen van het vm. waterschap [[Ommelanderzeedijk]]
</gallery>
== Trivia ==
*Ook [[Chinese draak|Chinese draken]] kunnen in de gedaante van een mens of vis verschijnen. Er zijn meerdere overeenkomsten tussen de Chinese draak en de zeemeermin.
*[[Animal Planet]] zond twee reportages uit over zeemeerminnen. De eerste was "Mermaids: the body found" en ging over een team dat restanten van een zeemeermin zou hebben gevonden in de buik van een haai, maar zodra het nieuws bekend werd, zou de [[Federal Bureau of Investigation|FBI]] de bewijsstukken hebben afgenomen. De tweede reportage was "Mermaids: new evidence" en bevatte enkele filmfragmenten waarin 'vermoedelijk' zeemeerminnen te zien waren, waaronder een opname in het Israëlische kustplaatsje Kiryat Yam.<ref>[https://web.archive.org/web/20131219094653/http://animal.discovery.com/tv-shows/mermaids/videos/mermaid-sighting-in-kiryat-yam.htm Animal Planet - Mermaids: The New Evidance - Mermaid spotting in Kiryat Yam]</ref> Later bleken beide reportages een [[hoax]] te zijn.<ref>[http://www.dailymail.co.uk/news/article-2333515/Mermaid-hoax-How-mockumentary-gave-Animal-Planet-biggest-audience-EVER.html Mermaid hoax: how mockumentary gave Animal Planet biggest audience ever]</ref>
* [[Teylers Museum]] in [[Haarlem]] had van 25 mei t/m 15 september 2013 een grote overzichtstentoonstelling op de vloer getiteld ''Een zee vol meerminnen'' waar aan alle aspecten van de zeemeermin - historisch, religieus, mythisch, volkenkundig - uitvoerig aandacht werd besteed. Hierbij werd voor het eerst een geïllustreerd overzichtswerk van het fenomeen zeemeermin gepubliceerd.
==Literatuur==
* Paul Faber en Bert Sliggers, ''Een zee vol meerminnen, verleiding en bedreiging''. Haarlem: Teylers Museum / Tielt: Lannoo, 2013 ISBN 978 94 014 0868 4
<!--GELIEVE ALFABETISCHE RANGSCHIKKING TE RESPECTEREN-->
== Zie ook ==
[[File:Celtic Fairy Tales - Frontispiece.jpg|thumb|Celtic Fairy Tales, 1892]]
*[[Abgal]]
*[[Lí Ban]]
*[[Loreley]]
*[[Morag (mythisch wezen)]]
*[[Morgen (mythologie)]]
*[[Nikker (folklore)]]
*[[Nyai Loro Kidul]]
*[[Ondine]]
*[[Rusalka (mythisch wezen)]]
*[[Sedna (godin)]]
*[[Watramama, de vorstin van rivieren]]
*[[Yemayá]]
{{Appendix|2=
*''An Encyclopedia of Fairies, Hobgoblins, Brownies, Boogies, and Other Supernatural Creatures'', Katharine Briggs, ISBN 0-394-73467-X
{{references}}
}}
{{Commonscat|Mermaids}}
[[Categorie:Mythisch wezen]]
[[Categorie:Personage uit sprookje]]
[[Categorie:Wezen uit folklore]]
[[Categorie:Wezen uit de Griekse mythologie]]
[[Categorie:Babylonische mythologie]]
[[Categorie:Sumerische mythologie]]
[[Categorie:Fictieve hybride]]
| |||