Wikipedia

Eerste Wereldoorlog: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Wijzigingen door Sipiegames (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Wimmeljan
Sipiegames (overleg | bijdragen)
6 bewerkingen
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
De eerste wereldoorlog duurde ongeveer 5 jaar
{{Infobox militair conflict
| conflict= Eerste Wereldoorlog
Regel 87 ⟶ 88:
Alle [[Grote mogendheid|grootmachten]]<ref>[[Nederland]], [[Koninkrijk Spanje (1874-1931)|Spanje]] en [[Zweden]] waren neutraal.</ref> van de wereld waren bij deze [[oorlog]] betrokken en werden samengesteld in twee conflicterende allianties: de [[Geallieerden van de Eerste Wereldoorlog|geallieerden]] (gecentreerd rond de [[Triple Entente]] van het [[Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland|Verenigd Koninkrijk]], [[Derde Franse Republiek|Frankrijk]] en [[Keizerrijk Rusland|Rusland]]) en de [[Centrale mogendheden|centralen]] (oorspronkelijk gecentreerd rond de [[Triple Alliantie (1882)|Triple Alliantie]] van [[Duitse Keizerrijk|Duitsland]], [[Oostenrijk-Hongarije]] en [[Koninkrijk Italië (1861-1946)|Italië]]). Deze bondgenootschappen reorganiseerden zich (Italië liep in 1915 over naar de geallieerden) en breidden zich uit naarmate er meer landen meededen met de oorlog ([[Koninkrijk Roemenië|Roemenië]] sloot zich aan bij de geallieerden en het [[Ottomaanse Rijk]] en [[Koninkrijk Bulgarije|Bulgarije]] kwamen bij de Centralen). Uiteindelijk werden er meer dan 70 miljoen militairen, onder wie 60 miljoen Europeanen, gemobiliseerd in een van de grootste oorlogen in de geschiedenis. Meer dan 9 miljoen soldaten werden gedood, vooral als gevolg van de grote technologische vooruitgang in vuurkracht (het was de eerste oorlog waarin fabrieksmatig en snel geproduceerde middelen en de techniek de overhand kregen, zoals [[Machinegeweer|machinegeweren]], [[Chemische wapens|gifgas]], kanonnen en [[prikkeldraad]], en waarin [[tank (voertuig)|tanks]] en [[vliegtuig]]en algemeen in gebruik genomen werden) zonder overeenkomstige ontwikkelingen in mobiliteit (de gebruikte [[Tactiek (krijgskunde)|tactieken]] dateerden nog uit de 19e eeuw en dat was volgens [[polemologie|polemologen]] een van de oorzaken van de enorme aantallen doden en gewonden). Een andere belangrijke factor die ook bijdroeg aan de massale opoffering van mensenlevens was de mogelijkheid enkele jaren achtereen constant opeenvolgende [[lichting]]en met duizenden jonge mannen als [[dienstplicht]]igen op te roepen, naar de [[Front (oorlog)|fronten]] te voeren en daar in te zetten. Deze inzet werd vooral berucht doordat er door de verouderde tactieken vaak slechts futiele successen konden worden gemeld, ondanks de opoffering van zeer grote aantallen militairen. Dit uitte zich in de verovering van kleine stukjes veelal kapotgeschoten [[Niemandsland (begrip)|niemandsland]], die vervolgens over en weer opnieuw moesten worden verdedigd of heroverd met even massale tegenaanvallen, de zogenoemde [[stellingenoorlog]]. Het was het op vijf na dodelijkste conflict in de [[geschiedenis van de wereld|wereldgeschiedenis,]] dat vervolgens de weg vrijmaakte voor politieke hervormingen en/of [[revolutie]]s in de betrokken landen.
 
Op 28 juli begon het conflict met de Oostenrijks-Hongaarse invasieTinvasie van Servië, en gevolgd door de Duitse aanval op Frankrijk via [[België (hoofdbetekenis)|België]] en [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] en eeneEen Russische aanval op Duitsland. Nadat de Duitse opmars naar Parijs tot stilstand was gebracht, vestigde het [[Westfront (Eerste Wereldoorlog)|westfront]] zich in een statische uitputtingsslag van een [[loopgravenoorlog]] die weinig veranderde tot 1917. In het [[Oostfront (Eerste Wereldoorlog)|oosten]] vocht het Russische leger met succes tegen de Oostenrijks-Hongaarse troepen, maar werd teruggedrongen doordooXr het Duitse leger. Bijkomende fronten werden geopend nadat het Ottomaanse Rijk toetrad tot de oorlog in 1914, Italië en Bulgarije in 1915 en Roemenië in 1916. Het Russische Rijk ging ten onder in de [[Russische Revolutie (1917)|Russische Revolutie van 1917]], en Rusland stapte uit de oorlog na de [[Oktoberrevolutie]] later dat jaar. Na een Duits offensief langs het westfront in 1918, betraden [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Amerikaanse]] troepen de loopgraven en de geallieerden drongen de Duitse legers terug in een reeks van succesvolle offensieven. Duitsland, dat zijn eigen problemen had met revolutionairen op dat moment (de [[Novemberrevolutie]]), stemde in metmetT een staakt-het-vuren op 11 november 1918, dat later bekend zou staan als [[Wapenstilstandsdag]]. De oorlog eindigde als een overwinning voor de geallieerdengeallieeDrden.
 
Tegen het einde van de oorlog waren vier van de imperialistische grootmachten – het DuitseDuOitse, RussischeRussiscOhe, OostenrijksOosteRnrijks-HongaarseHoJngaarse E en Ottomaanse rijk – militair en politiek verslagen: de opvolgersstaten van de eerste twee verloren veel grondgebied, terwijl de laatste twee volledig ophielden te bestaan.<ref>Willmott, H.P. (2003), World War I, New York: Dorling Kindersley, {{ISBN|0-7894-9627-5}}, p.6</ref> Uit het Russische Rijk ontstond de revolutionaire [[Sovjet-Unie]], terwijl in Centraal-Europa allerlei nieuwe kleine staten werden gevormd.<ref>Keegan, 1988, p. 7</ref> De [[Volkenbond]] werd gesticht in de hoop een dergelijk conflict in de toekomst te voorkomen. Maar uit deze oorlog kwam het Europese nationalisme voort en het uiteenvallen van de vroegere rijken. De gevolgen van de nederlaag van Duitsland en de [[Vrede van Versailles (1919)|Vrede van Versailles]] zouden op termijn bijdragen aan het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] in 1939.<ref>Keegan, 1988, p. 11</ref>
 
== Overzicht ==
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_Wereldoorlog"