Benjamin Thompson: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k dp linkfix met AWB
Eadwig67 (overleg | bijdragen)
Regel 9:
Thompson werd geboren als boerenzoon in [[Woburn (Massachusetts)|Woburn]], vlak bij [[Boston]] in de Amerikaanse staat [[Massachusetts]]. Toen hij twee jaar oud was overleed zijn vader, waarna zijn moeder hertrouwde.
 
HijIn [[1772]] vestigde hij zich in het stadje Concord (vroeger Rumsford) in [[1772]] als schoolmeester. Hij trouwde met een rijke weduwe, Sarah, de 31-jarige dochter van de dominee waar hij in de kost was. Sarah voerde hem naar Boston en zo kwam hij in de politieke kringen terecht rond gouverneur [[John Wentworth]]. Zonder enige ervaring als militair werd de jonge Thompson door de gouverneur benoemd tot majoor. Wegens zijn voorkeur voor de [[Verenigd Koninkrijk|Britse Kroon]] (tegen de Amerikaanse kolonies) moest hij vluchten en werd hij spion onder generaal [[Thomas Gage]]. Hij schreef hiervoor in galnoteninkt die pas zichtbaar werd met [[IJzer(II)sulfaat|ijzer(II)sulfaat]]. Na zijn arrestatie door vrijheidsstrijders werd hij vrijgelaten wegens bewijsgebrekgebrek aan bewijs en vertrok hij naar [[Londen]] in [[1776]]. Daar werd hij adviseur privé-secretaris van [[Lord George Germain]], de toenmalige minister van koloniën.
 
In deze periode startte hij ook met natuurkundige experimenten waaronder de kracht van [[buskruit]] aan de hand van een afgevuurde kogel. Hiervoor werd hij in maart [[1779]] verkozen tot Fellow van de [[Royal Society]]. Ook bedacht hij een nieuwe code voor marine-signalenmarinesignalen. Als luitenant-kolonel werd Thompson uitgezonden naar het opstandige Amerika, maar hij verbleef er maar kort. Omdat er in Engeland geen werk voor hem was besloot hij eind 1783 naar Wenen te gaan om aldaar zijn diensten aan te bieden.
 
Vanaf [[1784]] trad hij in dienst van de [[Beieren#Geschiedenis|Keurvorst van Beieren]] [[Karel Theodoor van Beieren|Karl Theodor (Karel Theodoor)]]. Hij werd daarom ook door Koningkoning [[George III van het Verenigd Koninkrijk|George III]] in de adelstand verheven. Hij ging aan de slag als reorganisator van het Beierse leger en onderzoektonderzocht de [[Isolatie (afscherming)|isolerende]] eigenschappen van goedkopere [[uniform]]en. Hierdoor ontdekte hij dat het de luchtlaag is die het isolerend effect levert aan kledijkleding. Omdat geen enkele fabrikant interesse had in zijn bevindingen, startstartte hij zelf een productielijn op met [[bedelaar]]s. Hij gaf hunhen ook kledij en onderdak.
 
In [[1791]] bereikte hij het toppunt van zijn macht. Hij werd minister van oorlog, minister van politie, generaal-majoor, kamerlid van het hof en de staatsraad. Karl Theodor kreeg de macht van het [[Heilig Roomse Rijk]] en gaf de titel van graaf (Graf von Rumford van het Heilig Roomse rijk der Duitse natie) aan Thompson.
 
Tijdens het boren van kanonnen stelde hij vast dat warmte geen vloeistof is en kelderdeondermijnde daarmee de warmtetheorie van [[Joseph Black]] en [[Antoine-Laurent Lavoisier]].
 
In [[1795]] nam hij twee jaar verlof en ging terug naar [[Engeland]] om zijn bevindingen aan de [[Royal Society]] mee te delen,. rondVerder tereisde reizenhij rond en huisverwarmingen op punt te zetten doormaakte nieuwe ontwerpen teaan makende methand devan zijn kennis van [[convectie]]stromen.
 
Bij zijn terugkomst in [[Beieren]] spanden velen tegen hem samen en werd hij als gezant naar het Britse hof gestuurd. Hier weigerden ze hem als gezant omdat zij niet eerst werden geraadpleegd. Thompson bood zijn diensten daarom aan aan de Amerikaanse president [[John Adams (president VS)|John Adams]]. Eerst werd hem een plaats aangeboden te [[West Point (academie)|West Point]], Maar toen bleek dat hij nog als spion had gediend tegen Amerika moest hij dit aanbod afslaan.
 
Hij bleef uiteindelijk in Londen en richtte in 1799 samen met de voornaamste Britse wetenschappers van die tijd het [[Royal Institution|Royal Institution of Great Britain]] op. Na [[1800]] kwamen er meningsverschillen tussen hem en medebestuurders en benoemde hij [[Thomas Young (wetenschapper)|Thomas Young]] en [[Humphry Davy]]. Nadat de situatie in het instituut nogverder verslechterde, nam hij afstand en ging hij naar Frankrijk waar hij in contact kwam met de weduwe van de scheikundige [[Antoine Lavoisier]], die in 1794 onthoofd was tijdens de [[Franse Revolutie]]. Hij trouwde met Anna-Marie Lavoisier in [[1805]], maar het paar scheidde al in [[1807]]. Hij trok zich terug in [[Auteuil (Parijs)|Auteuil]] waar hij tot zijn dood in [[1814]] bleef experimenteren. Op 21 augustus werdkreeg Rumford plotseling dooropeens hevige koorts overvallen, waaropwaarna hij binnen enkele uren overleed.
 
==Zijn bijdragen aan de wetenschappen==