1730-1739: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 13:
*[[1738]] : [[Verdrag van Wenen (1738)|Verdrag van Wenen]]. Bij de Vrede van Wenen wordt er een voor de verschillende partijen min of meer bevredigende "deal" getroffen. Lodewijk XV accepteert dat zijn schoonvader de Poolse troon verloren heeft. Deze mag echter voor de rest van zijn leven het [[Opper-Lotharingen|hertogdom Lotharingen]] besturen. Frans van Lotharingen krijgt [[Toscane]] in ruil voor zijn voorvaderlijke hertogdom. Don Carlos (de latere [[Karel III van Spanje|Karel III]]), zoon van koning [[Filips V van Spanje]], een familielid van de Franse koning, mag voortaan op het op de Oostenrijkers veroverde [[Koninkrijk Napels en Sicilië]] regeren, in ruil waarvoor hij alleen het kleine [[hertogdom Parma]], dat hij van zijn moeder heeft geërfd, aan Oostenrijk moet afstaan.
=== Rusland ===
*1730 : [[Peter II van Rusland]] sterft op veertienjarige leeftijd aan de [[pokken]], hij wordt opgevolgd door zijn nicht [[Anna van Rusland]].
* In 1730 patenteert [[John Kay (schietspoel)|John Kay]] een machine om draad te vlechten, en in [[1733]] de [[schietspoel]]. Samen met een medefirmant begint hij in het Zuidwest-Engelse [[Colchester (Essex)|Colchester]] met de productie van deze schietspoel.▼
*1733 : Rusland doet mee aan de [[Poolse Successieoorlog]].
*1733-1741
*1735-1739 : [[Russisch-Turkse Oorlog (1735-1739)|Russisch-Turkse Oorlog]]. Opnieuw gaat de oorlog omtrent de havenstad [[Azov]].
*1737 : De Russen krijgen steun van de Oostenrijkers.
*1739 : [[Verdrag van Niš]]. De Russen krijgen Azov, maar niet de [[Krim]].
=== Azië ===
;Lage landen▼
*1736 : [[Nadir Sjah Afshar]] sticht de dynastie van de [[Afshariden]] in [[Iran]].
* [[1730]] - Een plakkaat van de [[Staten van Holland]] stelt de [[doodstraf]] op [[homoseksualiteit]]. Een beruchte Nederlandse affaire speelt in 1730-31 in Utrecht, waar een circuit van 'sodomieten' wordt opgerold. Zeker een dozijn personen wordt naar aanleiding van deze affaire geëxecuteerd (zie: [[Utrechtse homoseksuelen-affaire]]). Daarop spoelt een golf van [[homofobie]] over de Republiek. In Den Haag worden 73 processen voor de plaatselijke rechtbank en voor het [[Hof van Holland]] gevoerd. De meeste sodomieten worden bij verstek veroordeeld tot levenslange [[verbanning]]. Veertien worden geëxecuteerd en één pleegt zelfmoord tijdens zijn vlucht. Dezelfde golf veroorzaakt 44 processen in Amsterdam, waarvan er 6 op executie en één op zelfmoord uitdraaien. Ten slotte wordt een climax bereikt in een reeks processen in het Groninger dorpje [[Faan (dorp)|Faan]], dat uitloopt op de executie van tweeëntwintig mannen die van sodomie beschuldigd worden door de grietman [[Rudolf de Mepsche]].▼
=== Wereldhandel en kolonies ===
* De gouverneur van de [[Vereenigde Oostindische Compagnie|VOC]] op [[Ceylon (VOC-gebied)|Ceylon]], [[Gustaaf Willem van Imhoff (1705-1750)|Van Imhoff]] is een vooruitstrevend man. Hij voert bijvoorbeeld in 1737 het gebruik van de drukpers in, en in de jaren daarna verschijnen er voor het eerst gedrukte geschriften in het Sinhala, onder andere een christelijk gebedenboek en een geloofsbelijdenis. Imhoff laat ook voor het eerst [[kokospalm|kokospalmen]] planten op het eiland.
* De geleidelijke opheffing van het [[WIC]]-monopolie maakt de [[trans-Atlantische slavenhandel]] tot een vrije negotie. De Zeeuwen met hun [[Middelburgsche Commercie Compagnie]] veroveren een vooraanstaande rol in de Nederlandse slavenhandel.
* [[Alexander De Lavaux]] maakt tussen 1732 en 1735 een kaart van Suriname. Voor het eerst staan alle cultuurgebieden in de omgeving op één kaart ingetekend. In de binnenlanden zien we onder meer ''wegloopersdorpen'' die in brand staan en andere getuigenissen van acties tegen de [[Marrons]] waarbij De Lavaux betrokken is geweest. Wat de kaart van de Lavaux, naast de grote nauwkeurigheid, extra belangrijk maakt is een lijst met de namen van 440 plantages (waarvan vijf verlaten), de namen van de eigenaren en de grootte van de plantages.
*1739-1742 : [[Oorlog om Jenkins' oor]] is een koloniale oorlog tussen het [[Britse Rijk]] en het [[Spaanse Rijk]].
▲;Lage landen
▲* [[1730]] - Een plakkaat van de [[Staten van Holland]] stelt de [[doodstraf]] op [[homoseksualiteit]]. Een beruchte Nederlandse affaire speelt in 1730-31 in Utrecht, waar een circuit van 'sodomieten' wordt opgerold. Zeker een dozijn personen wordt naar aanleiding van deze affaire geëxecuteerd (zie: [[Utrechtse homoseksuelen-affaire]]). Daarop spoelt een golf van [[homofobie]] over de Republiek. In Den Haag worden 73 processen voor de plaatselijke rechtbank en voor het [[Hof van Holland]] gevoerd. De meeste sodomieten worden bij verstek veroordeeld tot levenslange [[verbanning]]. Veertien worden geëxecuteerd en één pleegt zelfmoord tijdens zijn vlucht. Dezelfde golf veroorzaakt 44 processen in Amsterdam, waarvan er 6 op executie en één op zelfmoord uitdraaien. Ten slotte wordt een climax bereikt in een reeks processen in het Groninger dorpje [[Faan (dorp)|Faan]], dat uitloopt op de executie van tweeëntwintig mannen die van sodomie beschuldigd worden door de grietman [[Rudolf de Mepsche]].
;godsdienst
Regel 28 ⟶ 37:
* Meer dan 10.000 Lutheranen moeten uit het [[Salzburgerland]] vertrekken omdat ze weigeren katholiek te worden.Ook op Walcheren en in Staats-Vlaanderen komen groepen Salzburgers terecht, maar de meesten gaan naar [[Koninkrijk Pruisen|Pruisen]].
=== Natuurfenomenen ===
*1730-1736 : Op het Canarische eiland [[Lanzarote]] vindt
*De harde [[winter van 1739-1740]].
== Wetenschap en techniek ==
[[Bestand:Anders-Celsius-Head.jpg|thumb|100px|Anders Celsius]]
▲* In 1730 patenteert [[John Kay (schietspoel)|John Kay]] een machine om draad te vlechten, en in [[1733]] de [[schietspoel]]. Samen met een medefirmant begint hij in het Zuidwest-Engelse [[Colchester (Essex)|Colchester]] met de productie van deze schietspoel.
* De Zweedse plantkundige en arts [[Carl Linnaeus]] promoveert in [[1735]] aan de [[Universiteit van Harderwijk]] en publiceert aan het eind van dat jaar bij drukkerij Haak in [[Leiden]] zijn "Systema naturae".
* In 1736 stuurt de Franse koning de [[Franse geodetische missie]] onder leiding van [[Pierre Louis de Maupertuis]] naar [[Lapland]] om de lengte van een [[booggraad]] van de [[meridiaan (geografie)|meridiaan]] te meten. Uit de metingen blijkt Newtons gelijk over de vorm van de Aarde. Maupertuis publiceert het werk van de expeditie in 1738.
* [[1730]] - [[Anders Celsius]] wordt in [[Uppsala (stad)|Uppsala]] [[hoogleraar]] in de [[astronomie]].
== Kunst en cultuur ==
* De [[Hollandsche Spectator]] wordt van 1731 tot 1735 uitgegeven door [[Justus van Effen]], die, overigens anoniem, vertogen (essays) schrijft over vele onderwerpen: mode, opvoeding, weelde, het studentenleven, literatuur, taalkunde en godsdienst. Van Effen pleit voor [[verdraagzaamheid]] en [[gelijkheidsbeginsel|gelijkheid]] en bestrijdt het Hollandse [[chauvinisme]].
▲* Op het Canarische eiland [[Lanzarote]] vindt tussen 1730 en 1736 een reeks van vulkaanuitbarstingen plaats.
▲* Rusland stuurt de [[Tweede Kamtsjatka-expeditie]] naar het oosten van [[Siberië]] om de kust te verkennen en een zeeweg naar Amerika te vinden.
| |||