Doublet (taalkunde): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 4:
== Doubletten in het Nederlands ==
De Nederlandse woorden ''voor'', ''voorste'' en ''vorst'' behoren niet tot dezelfde [[woordsoort]], maar hebben wel een gemeenschappelijke wortel. Dit is volgens veel Nederlandse taalkundigen eveneens het geval met de woordparen ''slaap'' (deel van hoofd) en ''slap'', met ''lijk'' 'lichaam' en het eerste deel van ''litteken'' ([[Middelnederlands|Mnl]]. ''lijcteken'') en ''lichaam'' ([[Oudnederlands|Onl]]. ''lichamo'' 'lijf, romp'), en met ''schram'' en ''scheren'' die beide teruggaan op dezelfde [[Proto-Indo-Europees|Indo-Europese]] wortel.<ref name="ReferenceA">
Het komt daarnaast voor dat een bepaald woord in een taal eerst door een andere taal wordt ontleend, en vervolgens door de eerste taal in aangepaste vorm weer teruggeleend. Op deze manier ontstaan in de taal die het eerste als lenende taal dienst heeft gedaan doubletten. Voorbeelden hiervan in het Nederlands zijn de aan het Frans ontleende woorden ''[[pruik|toupet]]'', ''[[mannequin]]'' en ''[[Boulevard (wegtype)|boulevard]]''. Deze woorden waren op hun beurt eerdere Franse aanpassingen van de Nederlandse woorden ''top(je)'', ''manneke(n)'' (eerder ''mannekijn'') en ''bolwerk''.<ref name="ReferenceA"/>
Daarnaast kent het Nederlands ook enkele gevallen van valse doubletten ofwel ''[[valse cognaat|valse cognaten]]''. De woorden ''schande'' en ''schandaal'' lijken zowel qua vorm als betekenis zeer sterk op elkaar, maar ze hebben een totaal verschillende oorsprong; het eerste woord is een rechtstreeks [[Germaanse talen|Germaans]] erfwoord
Andere voorbeelden zijn:
Regel 15:
* ''Diets'' en ''Duits''
* ''meel'' en ''meluw''
* ''plant'' en ''clan'' (beide
* ''rennen'' en ''runnen'' (waarbij het laatste via het Engels is ontleend)
* ''rieken'' en ''ruiken''
* ''schade'' en ''schaduw''
* ''scheel'' en ''scheluw''
* ''stiel'' en ''stijl''
* ''tafel'' en ''tabel'' (beide
Soms heeft een woord ook meerdere doubletten. Een bekend voorbeeld is ''fles'' dat een doublet vormt met de leenwoorden ''flask'' (ontleend aan het Engels), ''flacon'' (aan het Frans) en ''fiasco'' (aan het Italiaans).
| |||