Diasysteem: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
k Noord-Limburgs is geen Limburgs |
||
Regel 1:
Het begrip '''diasysteem''' is zeer nauw verwant aan het begrip [[standaardtaal]]. Met een diasysteem wordt een geheel bedoeld van verschillende standaardvormen die tezamen [[taalverwantschap|genetisch]] toch als éénzelfde taal beschouwd kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn het [[Servo-Kroatisch]]e diasysteem dat het [[Bosnisch]], [[Kroatisch]], [[Montenegrijns]] en [[Servisch]] omvat, het [[Noors]] dat in verschillende, hoewel nauw verwante, standaardvormen uiteenvalt in [[Nynorsk]] en [[Bokmål]], en het [[Engels]] dat in het [[Amerikaans Engels]] enkele afwijkende spellingsvormen kent.
De term diasysteem wordt bij uitbreiding van dit begrip ook wel gebruikt voor verschillende [[dialect]]en die als varianten van dezelfde taal kunnen worden beschouwd. In dit opzicht zijn bijvoorbeeld het [[Nedersaksisch]] en [[Limburgs]] - die als [[streektaal|streektalen]] binnen Nederland zijn erkend - diasystemen. Beide kennen echter geen overkoepelende uniforme standaard, al is voor het Limburgs enige tijd geleden wel een voorstel tot een [[Algemeen Geschreven Limburgs]] ingediend teneinde tot een standaardschrijftaal te komen voor het Limburgse diasysteem. Omdat daar geen draagvlak voor was is het bij een voorstel gebleven. Er is in Groningen een schrijftaalvorm voor de Bijbelvertaling ontwikkeld die als het Groninger diasysteem uitsluitend de Groninger dialecten zou kunnen overkoepelen, maar niet het geheel van de Nedersaksische dialecten. In de dagelijkse communicatie hebben die pogingen tot standaardisering van dialecten echter weinig ingang gevonden. Zowel voor het Nedersaksisch als het Limburgs geldt dat de verschillende regionale varianten aanzienlijk van elkaar afwijken en onderling niet of moeilijk verstaan worden, zeker waar het de uitersten betreft, bijvoorbeeld Oldambts tegenover [[Achterhoeks]], en het [[
In de voormalige staat [[Tsjechoslowakije]] werden het wederzijds verstaanbare [[Tsjechisch]] en [[Slowaaks]] beschouwd als varianten van een gemeenschappelijke taal. Tussen 1919 en 1939 was in Slowakije het Tsjechisch een vaak gebruikte standaardtaal omdat het Slowaaks nog onvoldoende voor die functie was uitgebouwd. Tussen 1939 en 1945, toen Slowakije de facto een onafhankelijke staat was, werd het Slowaaks een nationale taal. Die taal bleef in het Slowaakse landsdeel na 1945 in gebruik en sinds Slowakije weer onafhankelijk werd in de jaren negentig, geldt zij opnieuw als die van een soevereine staat.
| |||