Nyosmeer: verschil tussen versies

[[Bestand:Lake nyos co2 vent.jpg|{{largethumb}}thumb|Waterfontein waardoor koolstofdioxide uit diepe waterlagen ontsnapt]]

Het '''Nyosmeer''' is een [[kratermeer]] in [[Kameroen]], ruim 300 km ten noordwesten van [[Yaoundé]]. Het is een ongeveer 200 m diep meer in een inactieve [[vulkaan]] en recht boven een [[diatreem]].<ref name="USGSLN">{{en}} USGS [https://pubs.usgs.gov/of/1987/0097/report.pdf The 21 August 1986 Lake Nyos Gas Disaster, Cameroon, 1987], geraadpleegd op 14 december 2017</ref> Een natuurlijk gevormde dam van vulkanische rotsen zorgt ervoor dat het water het meer niet uitstroomt.

Op 21 augustus 1986 kwamen in het dunbevolkte gebied nabij het Nyosmeer 1.724<ref>{{en}} Ben Nourse en Bernie Dittrich (1996): ''The Lake Nyos Disaster'' in Chem Matters, februari 1996, zie ook ChemMatters, [http://ed.fnal.gov/arise/guides/chem12-gases.pdf ARISE Curriculum Guide - Chemistry: Topic 12 - Gases/Gas Laws/Kinematic - Theory]</ref> mensen en 3000 stuks vee om het leven, evenals alle andere dieren. Het was aanvankelijk een geheimzinnige ramp, omdat niet onmiddellijk duidelijk was wat de oorzaak was; er waren geen gewonden of getuigen. Pas na een maand werd door geologen vastgesteld dat het hier ging om een [[limnische uitbarsting]]: uit het Nyosmeer moest in één keer een immense hoeveelheid [[koolstofdioxide]] (CO₂) zijn vrijgekomen.<ref name="USGSLN" />

Hoewel dit gas van nature in de [[Atmosfeer (astronomie)|atmosfeer]] voorkomt, is het in hogere concentraties giftig en bij zeer hoge concentraties zelfs dodelijk.<ref>VN Arena [https://web.archive.org/web/20151224174348/http://www.cmo.nl/vnarena-vob/aardrijkskunde/basisopdrachten/opdracht-3/co2-is-giftig CO₂ is giftig], cmo.nl (Link herlegd naar het web.archive.org)</ref> Het kooldioxide, anderhalf keer zo zwaar als lucht, verspreidde zich over een oppervlakte van 29 km².<ref name="USGSLN" /> Het gas bleef laag bij de grond en door de giftigheid van het gas CO₂ bij hogere concentraties vielen er slachtoffers tot op 10 km afstand.<ref name="USGSLN" />

Onderzoek wees uit dat het water in het meer door warmteverschillen gelaagd is en de lagen zich niet vermengen. In de diepe lagen heerst een hogere druk, waardoor meer kooldioxide dat uit de diepe [[Magma (gesteente)|magma]] uittreedt, kan oplossen. Bij een verstoring van de waterlagen, zoals bij een kleine aardverschuiving, kunnen de onderste lagen naar boven komen en door de lagere druk vormen zich dan koolstofdioxide-belletjes. Daardoor ontstaat dan een opwaartse stroming en komt er in korte tijd steeds meer gas vrij. In het geval van het Nyosmeer kwam er ongeveer 1,9 km³ aan koolstofdioxide vrij, waardoor het waterpeil in het meer 0,9 meter lager kwam te liggen na de gaseruptie.<ref name="USGSLN" /> Naar schatting kan dit elke 10 tot 30 jaar voorkomen.

Een vergelijkbaar incident vond al plaats bij het Monounmeer, ongeveer 95 kilometer ten zuidwesten van het Nyosmeer, waar 37 mensen om het leven kwamen in augustus 1984.<ref name="USGSLN" />

*''Stikvallei''. Frank Westerman. Bezige Bij, 2013. {{ISBN |9789023478652}}. Een non-fictie-verhaal met een beschrijving van de ramp bij het Nyosmeer inclusief de samenzweringstheorieën. Met zeer uitgebreide gegevens van de informatiebronnen.