Schakelaar: verschil tussen versies

Een '''schakelaar''' is een [[elektronische component]] dat in een [[elektrisch netwerk]] de [[elektrische stroom]] kan onderbreken door de [[Geleider|geleiding]] te verbreken. Een schakelaar kan zo de verbinding maken (gesloten) of breken (open).

 

Het vormt onderdeel van een [[schakeling]] en kan handbediend zijn, of mechanism geactiveerd zoals een [[eindschakelaar]] of [[drukschakelaar]]. De bekendste is de lichtschakelaar in huis waarmee een lamp aan of uit gedaan kan worden.

 

 

In elektronische apparatuur worden vooral [[digitaal|digitale]] schakelaars toegepast. Zo bevat de processor van een computer miljoenen digitale schakelaars ([[transistor]]s). Hiermee worden vervolgens signalen verwerkt, waarbij het maken van een verbinding een [[logica (wetenschap)|logische]] 1 vertegenwoordigt (bij een lichtschakelaar aan) en het verbreken van een verbinding een logische 0 (bij een lichtschakelaar uit). De complexe relatie van schakelaars in een schakeling kan geanalyseerd worden door middel van [[booleaanse algebra]].

 

 

== Uitvoeringen ==

;Draai- of walsschakelaar: Een draaischakelaar of 'draaiknop' is een schakelaar die tussen verschillende verbindingen kan schakelen doordat eraan gedraaid wordt. In [[wasmachine]]s waarop men verschillende wasprogramma's kan kiezen, gebeurt dit vaak met een dergelijke draaiknop.

;Druk- of momentschakelaar: Een drukschakelaar of 'drukknop' is een terugverende schakelaar die een verbinding maakt of verbreekt als hij ingedrukt wordt. De meeste deurbellen en veel aan/uit-knoppen op computers zijn voorbeelden van drukknoppen. Een drukknop maakt een contact, of verbreekt het contact zolang men die knop ingedrukt houdt. Als bij het loslaten van de knop de schakeltoestand van het contact niet meer verandert, dan spreekt men van een schakelaar.

;Dubbelpolige wisselschakelaar: Is een [[wisselschakelaar]] die tweepolig is uitgevoerd, en waarbij dus beide toevoerdraden gelijktijdig kunnen worden onderbroken.

;Eenfunctieschakelaar: Een [[eenfunctieschakelaar]] wordt gebruikt door personen met een [[lichamelijke handicap]]. Het is bijvoorbeeld mogelijk om met één eenfunctieschakelaar de [[computer]] volledig te bedienen. Dit gebeurt door de verschillende opties (bijvoorbeeld letters) te [[scannen]].

;Eindschakelaar: Een eindschakelaar is een schakelaar die bediend wordt door een bewegend object, waardoor het schakelcontact ervan wordt geactiveerd en het object stopt met bewegen.

;Foliedrukknop: Een foliedrukknop is dun en bestaat uit kunststoflagen met een matrix van metaallagen ertussen. Op de punten waar de toetsfunctie voorzien is, kunnen de metaallagen door samendrukken van alle lagen contact met elkaar maken.

;Hoofdschakelaar: Met een [[hoofdschakelaar]] kan men een gehele [[elektrische installatie]] spanningsvrij maken, of onder spanning zetten.

;Sleutelschakelaar: Een sleutelschakelaar wordt bediend door middel van een sleutel, die in één of meerdere standen uitneembaar is. Een voorbeeld hiervan is het contactslot.

;Snoerschakelaar: Een snoerschakelaar is geschikt voor montage in een snoer, bijvoorbeeld bij een schemerlamp.

;Ster-driehoekschakelaar: Een [[ster-driehoekschakelaar]] is een handbediende schakelaar die gebruikt wordt om grotere [[driefasige asynchrone motor]]en stapsgewijs in te schakelen.

;Tastschakelaar: Een tastschakelaar werkt niet mechanisch, hij wordt bediend door een lichte druk uit te oefenen van vinger of hand.

;Werkschakelaar: Een werkschakelaar is een handbediende schakelaar die in de nabijheid van een elektrische machine is aangebracht om deze gedurende onderhouds- en reparatiewerkzaamheden te kunnen uitschakelen. Dit om gevaar dat kan ontstaan door onverwachts inschakelen te voorkomen.

;Wipschakelaar:Een wipschakelaars wordt onder meer als lichtschakelaar in woningen toegepast. Bij de bediening ervan wordt een wip aan de boven- of onderzijde ingedrukt, hierdoor wordt het contact gesloten of verbroken. Wipschakelaars hebben geen 'moment' waardoor ze alleen geschikt zijn voor [[wisselstroom]].

;Wissel-wisselschakelaar: Een wissel-wisselschakelaar bestaat uit twee afzonderlijke [[wisselschakelaar]]s in één enkele behuizing.

 

In een installatietekening worden symbolen gebruikt die links in onderstaande afbeeldingen staan. De functie van de schakelaars blijkt in het midden van de afbeeldingen. Deze tekenwijze wordt doorgaans toegepast bij een stroomkring- of bedradingschema.

 

De ronde wals kan steeds 90 graden verdraaid worden.

 

|[[Bestand:Schakelaar kruis.svg|thumb|left|Kruisschakelaar]]

|}

{{Commonscat|Electric switches}}