Oudezijds Voorburgwal: verschil tussen versies

| portaal =

}}

De '''Oudezijds Voorburgwal''', vaak afgekort tot '''OZ Voorburgwal''', is een straat en gracht op de [[Wallen (buurt)|Wallen]] in het centrum van [[Amsterdam]]. De OZ Voorburgwal loopt van de [[Grimburgwal]] in het zuiden naar de [[Zeedijk (Amsterdam)|Zeedijk]] in het noorden, waar hij overgaat in de [[Oudezijds Kolk]], de uitwatering op het [[IJ (water)|IJ]].

 

 

== Geschiedenis ==

Van oorsprong was de OZ Voorburgwal een [[kreek (water)|kreek]] die verder uitgegraven werd tot een gracht om het oostelijke deel van de stad, de ''oude zijde''. Voor [[1385]] deelde de [[Amstel (rivier)|Amstel]] de stad Amsterdam in twee vrijwel gelijke delen, de [[Oudezijde|oude zijde]] met de [[Oude Kerk (Amsterdam)|Oude Kerk]] en de [[Nieuwezijde|nieuwe zijde]] met de [[Nieuwe Kerk (Amsterdam)|Nieuwe Kerk]]. Ter bescherming van de stad werd aan elke zijde een gracht gegraven met daarachter een burgwal, een aarden wal, voorzien van een houten palissade ter afscherming. Toen achter deze wallen omstreeks 1385 nieuwe wallen werden aangelegd, werd de bestaande wal de ''Voorburgwal'' en de nieuwe wal de ''Achterburgwal'', en dit zowel aan de oude als de nieuwe zijde. Zo ontstonden de Oudezijds Voorburgwal, [[Oudezijds Achterburgwal]], [[Nieuwezijds Voorburgwal]] en [[Nieuwezijds Achterburgwal]] (nu [[Spuistraat (Amsterdam)|Spuistraat]]).

 

 

De [[bierkaai]] was de [[kade]] aan de Oudezijds Voorburgwal, bij de Oude Kerk, waar de vaten met [[bier]] aankwamen en sjouwers werkten die de zware vaten laadden en losten. De bewoners van dit deel van Amsterdam stonden bekend als onoverwinnelijke vechtersbazen. Daarvan is het [[spreekwoord]]elijke "vechten tegen de bierkaai" afgeleid: je inzetten voor een hopeloze zaak.<ref>[http://www.onzetaal.nl/advies/bierkaai.php 'Bierkaai' op onzetaal.nl]</ref>

De Oudezijds Achterburgwal wordt door 8 bruggen overspannen:

 

! style="width:10%;" bgcolor="#CEDAF2" | Brugnummer

! style="width:15%;" bgcolor="#CEDAF2" | Naam

! style="width:10%;" bgcolor="#CEDAF2" | Type

! style="width:5%;" bgcolor="#CEDAF2" | Wijdte doorvaartopening

! style="width:10%;" bgcolor="#CEDAF2" | Beheer

|208

|[[Armbrug]]

|Vaste brug

| 8.00

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|207

|[[Liesdelsluis]]

|Vaste brug

| 5.43

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|206

|[[Oudekerksbrug]]

| 1.80

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|205

|[[Sint Jansbrug (Amsterdam)|Sint-Jansbrug]]

|[[Sint Jansstraat (Amsterdam)|Sint Jansstraat]]

|Vaste brug

| 2,38

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|204

|[[Varkenssluis]]

|[[Damstraat (Amsterdam)|Damstraat]]

|Vaste brug

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|203

|[[Lommertbrug]]

|[[Enge Lombardsteeg]]

|Vaste brug

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|105

|[[Makelaarsbruggetje]]

|Vaste brug

| 6.90

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|201

|[[Sleutelbrug (Amsterdam)|Sleutelbrug]]

|Vaste brug

| 6.96

|[[Amsterdam-Centrum|Centrum]]

|}

 

Bij de doorvaarthoogtes in de tabel dient men rekening te houden met het feit dat de Oudezijds Achterburgwal net zoals alle andere grachten in de binnenstad op - 0.40 m van het [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]] ligt. Met de drie noordelijke bruggen is iets bijzonders aan de hand:

*de Oudekerksbrug was een houten brug en werd pas laat 20e eeuw omgebouwd tot welfbrug ("architectonische leugen").