Kīlauea: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Uitbarstingen: Typefout gecorrigeerd Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
k |{{Largethumb}}| is redundant, gebruik voortaan |thumb| |
||
Regel 20:
| afbeelding2 = Kilauea map.gif
}}
[[Bestand:Cutaway view east rift zone Kilauea.png|
'''Kīlauea''' is een actieve [[vulkaan]] op het eiland [[Hawaï (eiland)|Hawaï]] in het [[Hawaii Volcanoes National Park]] in de staat [[Hawaï]]. Het is een van de vijf [[schildvulkaan|schildvulkanen]] die samen het grootste eiland van Hawaï vormen. In het [[Hawaïaans]] betekent ''kīlauea'' "spuwen", wat refereert aan de vele lava die de vulkaan voortbrengt. De vulkaan is een van de actiefste en meest bezochte ter wereld. Kīlauea is de recentste van een lange lijn vulkanen die zijn ontstaan door de [[Hawaï-Emperorketen|Hawaïaanse archipel]], waar de [[Pacifische plaat]] over een [[Hotspot (geologie)|hotspot]] schuift.
Regel 33:
Er waren 45 uitbarstingen van Kīlauea in de 20e eeuw. De Mauna Ulu-uitbarsting begon op [[24 mei]] [[1969]] en eindigde op [[22 juli]] [[1974]]. Dit was de tot dan toe langste uitbarsting ooit van een Hawaïaanse vulkaan.
Tussen 1983 en 2018 was de Kīlauea voortdurend actief vanuit de Puʻu ʻŌʻō-krater. De vulkaankegel staat op de oostelijke riftzone van de vulkaan. De kegel spuwde sinds de uitbarsting op 3 januari 1983 continu lava, waardoor het de langst levende riftzone-uitbarsting van de laatste twee eeuwen was. Deze uitbarsting produceerde lavastromen van elf tot twaalf kilometer en bestrijkt een gebied van 117 vierkante kilometer aan land. In de zee is door afkoelende lava al twee vierkante kilometer nieuw land ontstaan. De meeste lavastromen bereikten de kust van de [[Grote Oceaan]].
In maart 2008 was er een explosie in de Halemaumau-krater - voor het eerst sinds 1924 - en sindsdien stoot de krater een grote hoeveelheid zwavelhoudend gas uit, die afhankelijk van de windrichting, sterke vog (smog door vulkaan) veroorzaakt op verschillende plaatsen op het eiland. In mei 2018 zakte de kraterbodem meer dan 200 meter in. De inzakking van de krater bleef doorgaan tot augustus en ging gepaard met een grote lavaproductie in de oostelijke riftzone.
=== Lavastromen 2018 ===
[[Bestand:Animation of Kīlauea Lower East Rift Zone Fissures and Flows.gif|
{{Wikinewslink|Hawaï: Kilauea uitgebarsten, lava blijft komen}}
Op 30 april 2018 stortte de Puʻu ʻŌʻō-kraterbodem in, waarmee een einde kwam aan de activiteit van deze krater.
Kapoho Bay werd helemaal gevuld met lava, en 279 huizen, voornamelijk vakantiewoningen aan de baai werden bedolven, alleen enkele huizen aan de noordzijde van de baai in de [[gated community]] ''Kapoho Beach Lots'' bleven gespaard. Kapoho Bay stond bekend vanwege zijn snorkelmogelijkheden, warme bronnen en orchideekwekerijen. Op 18 juni had de lava in totaal 533 huizen vernield. Bij spleet nr. 8 hebben lavafonteinen tot 70 meter hoogte een [[sintelkegel]] gevormd, die officieus de naam ''Puʻu Leilani'' heeft gekregen.
Regel 52:
<gallery>
Bestand:Puu oo.jpg|De [[Puʻu ʻŌʻō]] is een van de [[Sintelkegel|vulkaankegel]]s op de Kīlauea. De afbeelding toont een uitbarsting van deze kegel in [[1983]]. De [[lavafontein]] reikt ca. 40 m hoog.
Bestand:Kilauea ali 2012 01 28.jpg|De caldera van Kilauea met de krater Halemaumau
Bestand:Kīlauea Iki, Hawaiʻi Volcanoes National Park, Hawaii (4528779141).jpg|Krater Kīlauea Iki
Bestand:Halema‘uma‘u 2015-04-24 05-21.jpg|Krater Halemaumau in 2015
| |||