|
Over het algemeen is een '''volwassene''' een [[individu]] dat zichzelf in het leven kan redden. Biologisch gezien is een volwassene of '''adult''' volgroeid en [[geslachtsrijp]].
Bij mensen wordt in een juridische context het begrip "meerderjarig" gebruikt.
== Onderverdeling ==
Met "[[middelbare leeftijd]]" wordt de periode na de vroege volwassenheid aangeduid, tussen circa 40 en zestig jaar. In zijn model voor de levensfasen in identiteitsontwikkeling onderscheidt [[Erik Erikson]] verder de late volwassenheid (vanaf midden zestig).
== Maatstaven ==
[[biologie|Biologisch]] gezien is iemand volwassen als hij of zij lichamelijk volgroeid is. Een ander kenmerk van biologische volwassenheid is het zich kunnen [[Voortplanting (biologie)|voortplanten]]. Sociologisch wordt de volwassenheid in de west-europese samenlevingen pas later bereikt, en verbonden met het arbeidsleven.
[[Psychologisch]] is iemand volwassen wanneer hij of zij een stabiele [[Identiteit (eigenheid)|identiteit]] ("[[Persoonlijkheid|persoonlijkheid]]") heeft gevormd. Deze wordt gevormd tijdens de verschillende fasen van de kindertijd en in het bijzonder tijdens de [[Adolescentie|adolescentie]] (circa 14 jaar tot midden twintig).
In het dagelijks leven kan iemand die blijk geeft van zelfstandigheid en een zekere bedachtzaamheid volwassen genoemd worden.
== Wettelijke definitie ==
[[Wet]]telijk is iemand tegenwoordig doorgaans (burgerlijk) 'meerderjarig' vanaf een bepaalde [[leeftijd]], maar er kunnen ook andere criteria in acht worden genomen, zoals de lichamelijke rijpheid in het Romeins recht. In de meeste landen is die leeftijd 18 jaar, maar dit kan ook jonger (16) of ouder (21) zijn. In Nederland is men normaal gesproken vanaf 18 jaar meerderjarig, en vanaf 21 jaar geheel 'onafhankelijk'. Een meerderjarige is in de meeste [[rechtsstelsel]]s in principe [[Handelingsbekwaamheid|handelingsbekwaam]] en zal dus voor al zijn eigen [[rechtshandeling]]en moeten instaan, tenzij dat ongedaan wordt gemaakt voor een wettelijk erkend beletsel, zoals sommige veroordelingen of vaststelling van mentale onrijpheid (geestelijke leeftijd van een kind). Als men strafrechtelijke [[Strafbaar feit|delicten]] begaat, kan men nu bovendien in plaats van volgens jeugd[[strafrecht]] volgens volwassenenstrafrecht worden berecht.
Daarnaast kunnen wetten afzonderlijke minimumleeftijden voor bepaalde doeleinden bepalen, zoals in de VS 21 jaar om [[alcoholische drank|alcohol]] te kopen of consumeren, terwijl men op 18 als meerderjarige bijvoorbeeld [[Dienstplicht|dienst]] kan nemen in de strijdmacht.
=== Belgische wet ===
Art. 488 [[Burgerlijk Wetboek (België)|BW]] luidt:
:''De meerderjarigheid is vastgesteld op de volle leeftijd van achttien jaren; op die leeftijd is men bekwaam tot alle handelingen van het burgerlijk leven.''
De wet van 19 januari 1990 verlaagde de leeftijd van 21 jaar naar 18 jaar.
=== Nederlandse wet ===
Artikel 1:233 BW luidt:
: ''Minderjarigen zijn zij, die ouderdom van achttien jaren niet hebben bereikt en niet gehuwd of geregistreerd zijn dan wel gehuwd of geregistreerd zijn geweest of met toepassing van art. 253ha meerderjarig zijn verklaard.''
Voor 1988 was men vanaf 21 jaar meerderjarig,<ref>[http://www.statengeneraaldigitaal.nl/document?id=sgd%3A19861987%3A0000106 Kamerstuknummer 15417 ondernummer 55]</ref><ref>[http://wetten.overheid.nl/BWBR0002656/Boek1/Titel13/Afdeling1/Artikel233/informatie Burgerlijk Wetboek Boek 1]</ref> voor 1901 was men zelfs pas vanaf 23 jaar meerderjarig.
Voor sommige [[beroep]]en is wettelijk een minimumleeftijd van 21 jaar voorgeschreven, omdat de uitoefening een bijzondere verantwoordelijkheid voor anderen met zich meebrengt, en/of ter bescherming van de beoefenaar van het beroep. Zo hanteert de [[Drank- en Horecawet]] (artikel 8) een minimumleeftijd van 21 jaar voor de uitoefening van het horeca- of slijtersbedrijf. Hetzelfde geldt in beginsel voor het beroep van buschauffeur, zoals neergelegd in de [[Wegenverkeerswet 1994]] (artikel 110). Verder schrijft de aanhangige [[Wet regulering prostitutie en bestrijding misstanden seksbranche]] een minimumleeftijd van 21 jaar voor voor exploitanten van seksbedrijven en voor prostituees (m/v). Ook in het vreemdelingenrecht wordt een leeftijd van 21 jaar gehanteerd als minimumleeftijd voor partners (bruiden) die naar Nederland komen. Deze minimumleeftijd is geïntroduceerd na veel geconstateerd misbruik van jonge bruiden uit Marokko en Turkije.
=== Adolescentenstrafrecht ===
Jongeren tussen de 12 en 18 jaar die een strafbaar feit plegen, worden gestraft volgens het [[Jeugdstrafrecht_(Nederland)|jeugdstrafrecht]]. Bijvoorbeeld met een taakstraf of jeugddetentie. De rechter kan door het adolescentenstrafrecht<ref>[https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2014/04/01/adolescentenstrafrecht-treedt-in-werking Adolescentenstrafrecht]</ref> het jeugdstrafrecht ook toepassen op jongvolwassenen tot 23 jaar.
== Zie ook ==
* [[Kind (leeftijdsgroep)]]
* [[Strafrechtelijke meerderjarigheid (België)|Strafrechtelijke meerderjarigheid in België]]
* [[Strafrechtelijke meerderjarigheid (Suriname)|Strafrechtelijke meerderjarigheid in Suriname]]
* [[Seksuele meerderjarigheid]]
{{Appendix}}
{{Navigatie levensfasen mens}}
{{Commonscat|Adults}}
[[Categorie:Persoon naar eigenschap]]
[[Categorie:Veroudering]]
| 