Mieren: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
k Wijzigingen door 217.166.243.101 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door ErikvanB |
||
Regel 1:
{{Taxobox insect
| afbeelding = Ant SEM.jpg
| afbeeldingtekst = [[Rasterelektronenmicroscoop|SEM]]-foto van een mierenkop.
| orde = [[Hymenoptera]] (vliesvleugeligen)
| onderorde = [[Apocrita]]
| superfamilie = [[Vespoidea]]
| taxon = [[Familie (biologie)|Familie]]
| w-naam = Formicidae / Mutillidae
| auteur = [[Pierre André Latreille|Latreille]]
| datum = 1802 (Mutillidae); 1809 (Formicidae)
}}
[[Bestand:Scheme ant worker anatomy-en.svg|{{largethumb}}|Voorstelling anatomie en benaming werkmier (''[[Pachycondyla verenae]]'')]]
[[Bestand:Baltic amber inclusions - Ant (Hymenoptera, Formicidae)2.JPG|{{largethumb}}|Mier [[fossiel|gefossiliseerd]] in Baltische [[barnsteen]]]]
[[Bestand:Ronisia barbara01.jpg|{{largethumb}}|De mierwespen of fluweelmieren (hier ''Ronisia barbara'') lijken op mieren, maar zijn vleugelloze wespen]]
[[Bestand:FlyingAnts.jpg|{{largethumb}}|De minuscule mannetjesmier paart met zijn reusachtige koningin]]
[[Bestand:XN AntMilkAphid.gif|{{largethumb}}|Een mier 'melkt' een [[bladluizen|bladluis]]]]
[[Bestand:Epilobium tetragonum with Aphis fabae and ants, kantige basterdwederik zwarte bonenluis met mieren.jpg|{{largethumb}}|Mieren met [[zwarte bonenluis]]]]
'''Mieren''' zijn een groep van [[Kolonie (biologie)|kolonievormende]] [[sociale insecten]], die behoren tot de [[orde (biologie)|orde]] van [[vliesvleugeligen]] (Hymenoptera). Mieren hebben zich kunnen aanpassen aan zeer verschillende [[habitat|leefomgevingen]]. Waar zij voorkomen, zijn mieren de dominante levensvorm op de bodem. Mieren komen vrijwel overal ter wereld voor.<ref>Overal, behalve op Antarctica. Ook op IJsland, Groenland en Hawaï komen van nature geen mieren voor.</ref> Ze behoren daarmee tot de succesvolste diergroepen. Veel mierensoorten bouwen hun nest in de bodem of in holle bomen, andere soorten spinnen bladeren aan elkaar om een nest te maken, en weer andere leven in spleten tussen rotsen.
Een [[Kolonie (biologie)|mierenkolonie]] bestaat uit één (of enkele) [[Koningin (dierenrijk)|koningin(nen)]], [[werkster (dierenrijk)|werksters]] (ook allemaal vrouwtjes) en soms jonge mannetjes en maagdelijke koninginnen. De grootste groep binnen de kolonie vormen de werksters, die onderling de werktaken verdelen. Er zijn onder andere verkenners, voedselverzamelaars, nest-onderhouders, kinderverzorgsters en soldaten. Wanneer het nest groot genoeg is, wordt een lichting van de opgroeiende [[larve]]n opgekweekt tot mannetjes en koninginnetjes. Bij de meeste soorten verlaten die het nest vliegend wanneer de tijd daarvoor rijp is. Dit gebeurt in Nederland vaak op warme dagen na een regenbui. In de lucht paren de mannetjes met de koninginnetjes, waarna de mannetjes snel sterven en de koninginnen een nieuwe nestplaats zoeken. Dit kan al vliegend gedaan worden, zodat zelfs in bloembakken 10 meter boven de grond nesten kunnen ontstaan.
Mieren worden soms ook als huisdieren gehouden, in een zogenaamd [[formicarium]].
== Taxonomie ==
Mieren behoren tot de [[wespachtigen]], ze stammen af van gravende wespensoorten waarvan de werksters hun vleugels hebben verloren.<ref>{{en}} {{Aut|C. Zimmer}} [http://www.nytimes.com/2013/10/17/science/key-to-ants-evolution-may-have-started-with-a-wasp.html?_r=0 Key to Ants’ Evolution May Have Started With a Wasp], New York Times, 17 oktober 2013</ref><ref>{{en}} {{Aut|B. Johnson et al.}} [http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982213010567 Phylogenomics Resolves Evolutionary Relationships among Ants, Bees, and Wasps], Current Biology, volume 23, uitgave 20, 21 oktober 2013, pag. 2058–2062</ref> De nauwe verwantschap aan wespen is ook af te leiden uit de bouw van een mier, die sterk lijkt op die van een wesp. Alle mieren behoren tot een enkele familie, de Formicidae. Andere soorten [[insect]]en die abusievelijk voor een mier kunnen worden aangezien, behoren tot de [[mierwespen]], ook wel fluweelmieren genoemd (familie '''Mutillidae'''). Soorten uit deze laatste groep zijn ook vleugelloos en lijken op mieren, maar worden beschouwd als wespen zonder vleugels. Mierwespen zijn over het algemeen veel behaarder dan mieren.
De volgende onderfamilies zijn bij de familie ingedeeld:
* [[Agroecomyrmecinae]]
* [[Amblyoponinae]]
* [[Aneuretinae]]
* [[Apomyrminae]]
* [[Dolichoderinae]]
* [[Dorylinae]]
* [[Ectatomminae]]
* [[Formicinae]]
* [[Heteroponerinae]]
* [[Leptanillinae]]
* [[Martialinae]]
* [[Myrmeciinae]]
* [[Myrmicinae]]
* [[Paraponerinae]]
* [[Ponerinae (dieren)|Ponerinae]]
* [[Proceratiinae]]
* [[Pseudomyrmecinae]]
* {{†}} [[Armaniinae]]
* {{†}} [[Brownimeciinae]]
* {{†}} [[Formiciinae]]
* {{†}} [[Sphecomyrminae]]
en de volgende geslachten die niet tot een onderfamilie behoren
* {{†}} ''[[CalyptitesCamelomecia]]''
* {{†}} ''[[Cretopone]]''
* {{†}} ''[[Curticorna]]''
* {{†}} ''[[Eoaenictites]]''
* {{†}} ''[[Eoformica]]''
* {{†}} ''[[Fonsecahymen]]''
* {{†}} ''[[Klondikia]]''
* {{†}} ''[[Kohlsimyrma]]''
* {{†}} ''[[Myanmyrma]]''
* {{†}} ''[[Petropone]]''
==Variatie==
Er zijn ongeveer 12.000 soorten beschreven. Bij mieren bestaat een grote variatie waar het gaat om de volgende eigenschappen:
* De grootte van de kolonie. Deze kan soms uit enkele, soms uit miljoenen mieren bestaan. Een kolonie [[trekmier]]en kan uit meer dan 15 miljoen dieren bestaan.<ref>{{en}} {{Citeer journal |author= Iain D. Couzin, Nigel R. Franks |doi= 10.1098/rspb.2002.2210 |title= Self-organized lane formation and optimized traffic flow in army ants |journal= Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences |volume= 270 |issue= 1511 |pages= 139–146 |date=2003 |pmid= 12590751 |pmc= 1691225}}</ref>
* Het aantal koninginnen aan het hoofd van de kolonie. Dit kan variëren van één tot enkele honderden.
* De complexiteit van de mierenmaatschappij. Bij sommige mierensoorten bestaat er een heel specifieke verdeling van taken, en bijbehorende lichaamskenmerken.
* De woonomgeving van de kolonie. Sommige soorten leven ondergronds, terwijl andere alleen in de toppen van bomen voorkomen.
== Kenmerken ==
| |||