Heukelum: verschil tussen versies

| locatie =

| kaart =

| naam = Heukelum

| provincie = [[{{NL-vlag|Gelderland]]}}

| gemeente = [[West Betuwe]]

| opp =

| inwoners = 2645

| datum inwoners = 2010

| dichtheid =

| web =

| bestandsnaam wapen = Heukelum wapen.svg

'''Heukelum''' is een [[stad]] in de gemeente [[West Betuwe]] in de [[Nederland]]se [[provincie]] [[Gelderland]] en een voormalige [[Zuid-Holland]]se gemeente. Het is gelegen aan de zuidelijke oever van de rivier de [[Linge (rivier)|Linge]] en telt 2.645{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2355}} inwoners (2010{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}}), van wie 600 in de oude kern. Van 1986 tot 2019 behoorde Heukelum tot de gemeente [[Lingewaal]], daarvoor was het een zelfstandige gemeente.

Uit een document uit [[996]] valt op te maken dat een zekere Fretzhold zijn rechten op de kerk te "Ukele", zoals Heukelum destijds werd genoemd, aan bisschop [[Ansfried|Ansfried]] van Utrecht]] schonk. Dankzij deze schenking is bekend dat Heukelum in dat jaar een [[Kerkgebouw|kerk]] bezat. Hieruit wordt opgemaakt dat het dorp Heukelum (Ukele) reeds lang hiervoor bekend is geweest. Een legende verhaalt hoe heer [[Jan II van Arkel (11e eeuw1035-1077)|Jan II van Arkel]] Heukelum opnieuw opbouwde na plundering door de [[Vikingen]]. Hij zou door achter een zwaan aan te varen naar de juiste plek zijn geleid. Het jaar 1230 wordt genoemd als jaar waarin de [[stadsmuur|ommuring]] van Heukelum een feit werd.

Vele rampen teisterden de stad, waaronder [[overstroming]]en en in [[1772]] een [[stadsbrand]], waardoor 36 van de ongeveer 100 houten huizen verloren gingen. In 1820 werd het grootste, maar dunbevolkte deel van Heukelum ten zuiden van de Nieuwe Zuiderlingedijk waaronder de buurtschap [[Leuven (Nederland)|Leuven]] bij de [[Gelderland|Gelderse]] gemeente [[Vuren (dorp)|Vuren]] gevoegd. In 1855 ging de gemeente [[Spijk (West Betuwe)|Spijk]] deel uitmaken van Heukelum. In 1986 ging Heukelum op in de gemeente Vuren die een jaar later werd hernoemd tot [[Lingewaal]].

Het huidige stadje doet door zijn hoge ligging en compacte bouwwijze nog denken aan vervlogen tijden. De oude [[stadsmuur|stadsmuren]] liggen onder de met gras bedekte [[talud]]s rond de stad, omzoomd door een [[Gracht (hoofdbetekenis)|gracht]]. Er zijn vele 17e- en 18e-eeuwse boerderijen en andere bouwwerken te vinden, onder andere het voormalige stadhuis, Voorstraat 2, met een [[gevelsteen]] met [[wapen (heraldiek)|wapen]] en in de oostelijke gevel acht [[Muuranker|sierankers]]. Een boerderij uit die periode is te vinden onder andere op de Groenewal in Heukelum. In het centrum herinnert het beeldje van de oude veerman aan het vroegere [[Fiets-en-voetveer|voetveer]].

De hervormde kerk van Heukelum is in bezit van een [[Johann Bätz|Bätz]]-orgel uit 1778.

== Bekende (oud-)inwoners ==

* [[Pieter van Maaren]] (23 oktober 1963), burgemeester van Urk

Plattegrond_van_JBestand:Plattegrond van J.Blaeu%2C_reproductie_uit_album_Rijksdienst_voor_de_Monumenten_Zorg_te_Zeist_, reproductie uit album Rijksdienst voor de Monumenten Zorg te Zeist -_Heukelum_ Heukelum -_20111389_ 20111389 -_RCE RCE.jpg | Plattegrond van Heukelum (17de eeuw), gemaakt door [[Joan Blaeu | J. Blaeu]]

Bestand:Heukelum, kerk foto1 2007-03-15 16.49.JPG|De kerk van Heukelum na de [[restauratieRestauratie (gebouwkunst)|restauratie]] van 1963-1966, gezien vanuit het zuidwesten

Tekening_exterieur_Bestand:Tekening exterieur -_Heukelum_ Heukelum -_20111460_ 20111460 -_RCE RCE.jpg | De kerk in de 17de17e eeuw, met de vroegere zestig meter hoge toren

FileBestand:Stadhuis_HeukelumStadhuis Heukelum.JPG|Het oude [[Gemeentehuis|stadhuis]] op de [[Driesprong (verkeer)|driesprong]] Voorstraat-Torenstraat-Gasthuisstraat

FileBestand:Voorgevel_of_Voorstraat_1_Voorgevel of Voorstraat 1 -_Heukelum_ Heukelum -_20111462_ 20111462 -_RCE RCE.jpg|Oude voorgevel aan het begin van de Voorstraat, tegenover het vroegere stadhuis

FileBestand:Overzicht_boerderij_met_stadsmuur_Overzicht boerderij met stadsmuur (voorgrond)_ -_Heukelum_ Heukelum -_20111396_ 20111396 -_RCE RCE.jpg| [[Boerderij]] uit de 17/18de eeuw op de Groenewal; op de voorgrond een deel van de oude stadsmuur

Bestand:Hoek_Evert_Noolstraat_Hoek Evert Noolstraat -_Heukelum_ Heukelum -_20111479_ 20111479 -_RCE RCE.jpg | Vroegere boerderij op de hoek van de Voorstraat en de Evert Noolstraat

* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Heukelum]]