Neutraal standpunt: verschil tussen versies

Een ''neutrale houding'' kan echter ook een bewuste keus zijn. Reden hiervoor kan zijn dat iemand niet wil worden meegesleept in een conflict. Het kan ook voortkomen uit een ''rol'' die hij of zij op zich heeft genomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor bemiddelaars, rechters, notarissen, journalisten en wetenschappers. Ook instanties kunnen een neutraal standpunt innemen, zoals wanneer de overheid zich neutraal opstelt ten opzichte van de verschillende levensbeschouwingen.

 

Wie vanuit een functie of zelf opgenomen taak een neutrale positie inneemt, zal de verschillende betrokkenen of visies gelijkwaardige aandacht geven. Om dit te bereiken dient zo iemand de [[vooroordeel|vooroordelen]] in zichzelf te onderkennen en opzij te zetten. Een neutrale auteur probeert ideeën en feiten op een zodanige wijze [[Objectiviteit|objectief]] te presenteren dat zowel voor- als tegenstanders ermee uit de voeten kunnen. Neutraliteit in deze zin wordt vaak verbonden met [[objectiviteit]] (met als tegenhanger [[subjectiviteit]]), hoewel het niet precies hetzelfde is. Objectiviteit gaat immers om het vinden van de waarheid, de werkelijke situatie, dus op grond van objectieve feiten kan men tot de conclusie komen dat de ene visie toch beter is dan de andere.

 

Een [[Conflictbemiddeling|bemiddelaar]] moet doorgaans een neutrale houding innemen, of anders gezegd: onpartijdig zijn. Beide partijen in een conflict moeten de bemiddelaar immers vertrouwen. Mocht een betrokkene de indruk krijgen dat de bemiddelaar partij trekt voor de ander, dan kan dit ertoe leiden dat de bemiddeling mislukt. Ook een [[Relatietherapie|relatietherapeut]] of [[systeemtherapie|systeemtherapeut]] stelt zich in principe neutraal op.

 

Vanzelfsprekend impliceert onpartijdigheid ook dat er geen sprake mag zijn van [[belangenverstrengeling]], of zelfs maar de schijn daarvan. Bij arbitrage is er soms een variant waarbij de twee partijen die in conflict zijn elk een lid van de geschillencommissie aanwijzen, terwijl deze leden samen een onafhankelijke voorzitter erbij kiezen.

 

In de [[wetenschap]] kan het begrip neutraliteit worden verbonden met het principe van [[waardevrije wetenschap]].

 

[[Wikipedia]] heeft als doelstelling om informatie zo neutraal mogelijk aan te bieden, en accepteert alleen dit soort bewerkingen. Dit is een van de grondbeginselen van Wikipedia.

 

Welke feiten relevant zijn is in veel situaties afhankelijk van het [[Paradigma (wetenschapsfilosofie)|paradigma]] dat men volgt.

Veel [[historicus|historici]] en [[Filosoof|filosofen]] betogen dat in de journalistiek en [[wetenschap]]pen (met name de [[sociale wetenschappen]] en [[geschiedschrijving]]) de selectie van feiten altijd plaatsvindt binnen een [[ideologie|ideologisch]] of [[cultuur|cultureel]] kader. Dit geldt ook voor de presentatie ervan, zoals de woordkeuze.

Een ander probleem met sommige interpretaties van neutraliteit is vooral in wetenschappelijke kwesties dat slecht onderbouwde standpunten buitensporig veel aandacht krijgen door het star vasthouden aan hoor en wederhoor en de gewoonte om telkens twee tegenstanders tegenover elkaar te zetten. Een voorbeeld hiervan is het [[Controverse over de opwarming van de Aarde|'klimaatdebat']], waar vooral in de VS vaak een klimaatwetenschapper en een 'klimaatscepticus' samen in televisiestudio's werden uitgenodigd. Mede daardoor ontstond een discrepantie tussen de [[wetenschappelijke consensus]] over klimaatverandering en het publieke debat hierover. Met andere woorden: een neutraal standpunt wordt problematisch als de waarheid niet in het midden ligt.

 

* [[Neutraal land]], land dat zich neutraal opstelt in de internationale politiek

* [[Onpartijdigheidsbeginsel]]

 

* N. Kussendrager en D. van der Lugt, ''Basisboek journalistiek'', Wolters Noordhoff, 2005.

 

{{References|90%}}