Delische Bond: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 51733603 van 213.52.177.197 (overleg) ongedaan gemaakt. rvv
Label: Ongedaan maken
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[BestandAfbeelding:Athenian empire atheight 450 shepherd1923.png|{{largethumb}}thumb|Athene en bondgenoten in 450  v.Chr.]]
De '''Delische Bond''', ook wel de '''Delisch Attische''' (of '''Attisch-Delische) Zeebond''', is de moderne benaming die men geeft aan het [[bondgenootschap]] uit de [[Griekse Oudheid]] dat [[Oude Athene|Athene]] met verschillende staten van de [[Egeïsche Zee]] sloot als tegenhanger voor de [[Peloponnesische Bond]].
In de oudheid heette de liga gewoon "Athene en zijn bondgenoten".
 
De '''Delische Bond''', ook wel de '''Delisch Attische''' (of '''Attisch-Delische) Zeebond''', is de moderne benamingnaam die men geefttegenwoordig aan het [[bondgenootschap]] uitgeeft, dedat [[GriekseOude OudheidAthene|Athene]] datin de tijd van het [[Oudeoude Athene|AtheneGriekenland]] met verschillende staten vanuit de [[Egeïsche Zee]] sloot als tegenhanger voor de [[Peloponnesische Bond]] had gesloten. Het bondgenootschap heette in de oudheid '''Athene en zijn bondgenoten''', [[Oudgrieks]]: {{Polytonic|οἱ Ἀθηναῖοι καὶ οἱ σύμμαχοι}}.
==Voorgeschiedenis==
Na afloop van de [[Perzische Oorlogen]] kwamen de staten die door de Perzische expansiepolitiek bedreigd waren, in [[479 v.Chr.]] samen op [[Delos]], en sloten er een militair samenwerkingsverbond met het doel '''onderlinge hulp''' te verstrekken tegen de dreiging van de Perzen. De conferentie was er gekomen op initiatief van de Atheense leiders [[Aristides (politicus)|Aristides]] en [[Kimon II]].
 
== Voorgeschiedenis ==
==Leiding en organisatie==
Na afloop van de [[Perzische Oorlogen]] kwamen de staten rond de [[Egeïsche Zee]], die zich door dehet [[Perzische expansiepolitiekRijk]] bedreigd warenvoelden, in [[479 v.Chr.]] samen op [[Delos]], samen en sloten er een militair samenwerkingsverbond met het doel '''onderlingeelkaar hulp''' te verstrekken tegen de Perzische dreiging van dete Perzenbieden. DeHet conferentieinitiatief wastot erde gekomenconferentie op initiatiefkwam van de Atheense leiders [[Aristides (politicus)|Aristides]] en [[Kimon II]].
Model voor de organisatie stond de [[Peloponnesische Bond]] onder leiding van [[Sparta (Griekenland)|Sparta]]. De leiding van de Delische Bond werd toevertrouwd aan Athene, omdat het de machtigste vloot bezat. Bij de aanvang werd overeengekomen dat het bondgenootschap niet tegen Sparta gericht was, en evenmin een machtsinstrument van Athene mocht zijn. De bond werd georganiseerd als een permanent genootschap, zowel defensief als offensief.
 
== Leiding en organisatie ==
Het eiland Delos werd gekozen als centrum en zetel van de vergaderingen, waarbij Athene evenals de andere lidstaten (spoedig meer dan 150!) slechts één stem had. De lidstaten verplichtten zich ertoe schepen ter beschikking stellen ofwel een evenredige financiële bijdrage (Grieks φόρος, ''ˈfoɾos'') te leveren. Aldus vormde zich op Delos een heuse bondsschat.
Model voor de organisatie stond deDe [[Peloponnesische Bond]] onder leiding van [[Sparta (Griekenland)|Sparta]] stond model voor de organisatie. De leiding van de Delische Bond werd toevertrouwd aan Athene toevertrouwd, omdat het de machtigstesterkste vloot bezat. Bij de aanvang werd overeengekomen dat het bondgenootschap niet tegen Sparta gericht was, gericht en evenmin eendat machtsinstrumentAthene vanhet Atheneals een machtsinstrument mocht zijngebruiken. De bond werd georganiseerd als een permanent genootschap georganiseerd, zowel defensief als offensief.
 
Het eiland Delos werd gekozen als centrum en zetel van de vergaderingen gekozen, waarbij Athene evenals de andere lidstaten, (spoedig meer dan 150!), slechts één stem had. De lidstaten verplichtten zich ertoe schepen ter beschikking stellen ofwel een evenredige financiële bijdrage, (GrieksOudgrieks: {{Polytonic|φόρος}}, ''ˈfoɾosfoɾos''), te leveren. Aldus vormde zich op Delos een heuse bondsschat.
==Verdere evolutie==
In de praktijk was de suprematie van Athene echter groter dan uit de aangegane verbintenissen en uit de clausules bleek. Nadat de Perzische dreiging nagenoeg opgehouden had te bestaan, werd de Delische Bond geleidelijk aan misbruikt als instrument voor de uitbouw van een Atheens imperium. De kleinere lidstaten bleef doorgaans geen andere keuze dan het machtige Athene in alles te volgen. Oppositie en afvalligheid werd niet geduld, en zelfs als verraad afgestraft. Toen Athene in [[454 v.Chr.]] onder impuls van [[Pericles]] eenzijdig besloot om de bondsschat binnen haar eigen stadsmuren ''in veiligheid'' te brengen, werd het duidelijk dat de "supermacht" Athene de leiding had overgenomen.
Jaarlijks werd er een [[contributie]] van 1.000 [[talent (geld)|talenten]] geëist, lidstaten die zich hiertegen verzetten, verloren zelfs bij geringe verdenking hun zelfstandigheid. Athene kon het zich permitteren eenzijdig de bondsbijdrage te verhogen en de contributie aan te wenden voor eigen doeleinden (onder meer de realisatie van grootscheepse bouwwerken op de [[Akropolis|Acropolis]], en andere infrastructuurwerken).
 
== Verdere evolutie ==
Dit was de hoofdoorzaak van de [[Peloponnesische Oorlog]], die in [[404 v.Chr.]] eindigde met de volledige nederlaag van Athene, dat daarbij zijn controle over Delos verloor vanwege de opheffing van de Attisch-Delisch Bond. In [[378 v.Chr.]] werd een [[Tweede Delisch-Attische Zeebond|tweede Delische Bond]] opgericht, maar die was lang niet zo belangrijk als de eerste.
InDe desuprematie praktijkvan Athene was in de suprematie van Athenepraktijk echter groter dan uit de aangegane verbintenissen en uit de clausules bleek. Nadat de Perzische dreiging nagenoeg opgehouden had te bestaan, werd de Delische Bond geleidelijk aan misbruikt als instrument voor de uitbouw van een Atheens imperium. De kleinere lidstaten bleef doorgaans geen andere keuze dan het machtige Athene in alles te volgen. Oppositie en afvalligheid werd niet geduld, en zelfs als verraad afgestraft. Toen Athene in [[454 v.Chr.]] onder impuls van [[PericlesPerikles]] eenzijdig besloot om de bondsschat binnen haar eigen stadsmuren ''in veiligheid'' te brengen, werd het duidelijk dat de "supermacht" Athene de leiding had overgenomen. Athene veranderde van bondgenoot in grootmacht.
 
JaarlijksEr werd erjaarlijks een [[contributie]] van 1.000 [[talentTalent (geld)|talenten]] geëist, lidstaten die zich hiertegen verzetten, verloren zelfs bij geringe verdenking hun zelfstandigheid. Athene kon het zich permitteren eenzijdig de bondsbijdrage te verhogen en de contributie aan te wenden voor eigen doeleinden. (onderZo meerliet dePerikles realisatiebehalve van grootscheepse bouwwerken op dehet [[Akropolis|AcropolisParthenon]], enmeer anderebouwen infrastructuurwerken)voor het algemeen nut.
 
Dit was de hoofdoorzaakbelangrijkste oorzaak van de [[Peloponnesische Oorlog]], die in [[404 v.Chr.]] eindigde met de volledige nederlaag van Athene,. datDat daarbijbetekende zijnhet controle over Delos verloor vanwege de opheffingeinde van de Attisch-Delisch Bond., Inwaardoor [[378 v.Chr.]]Athene werdook de controle over Delos verloor. eenEen [[Tweede Delisch-Attische Zeebond|tweede Delische Bond]] werd in [[378 v.Chr.]] opgericht, maar die was lang niet zo belangrijkuitgebreid als de eerste.
 
{{Navigatie Grieks-Perzische oorlogen}}