Soefisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→Geschiedenis: Indeling |
al-Ghazali naar Literatuur overgeplaatst |
||
Regel 39:
== Literatuur ==
Het soefisme gaat gepaard met een lange traditie van verhalen en gedichten. De verhalen zijn van didactische aard en hebben een dubbele betekenislaag. Ze gaan over de relatie van de soefi met zichzelf, de samenleving en met God. De poëzie, vooral sterk vertegenwoordigd in [[Iran]], benutte veel [[Metafoor|beelden]], omdat langs die weg mystieke ervaringen uitdrukking konden vinden. De soefiliteratuur bevat onconventionele en aanstootgevende elementen, zoals de beschrijving van [[erotiek]], van lijken, geliefden die gedood worden, en het ontbreken van een positieve afloop. Een verklaring daarvoor is dat er geen geliefde buiten God hoort te zijn, dat in alles schoonheid kan worden gevonden, en dat de [[dood]] niet wordt gezien als negatief, maar als het ultieme opgaan in God.
Dankzij een van de grootste middeleeuwse islamfilosofen, [[al-Ghazali|Abu Hamid al-Ghazali]] (1059-1111), werden de leerstellingen van het soefisme opgenomen in de officiële islamitische leer. Diens werken hadden een enorme invloed op de verdere ontwikkeling van de islamitische wetenschappen. Rond 1100 schreef hij zijn klassieke werk: ''[[Ihjaa' 'oloem al-dien]]'' ('De herleving van de religieuze wetenschappen'). Het is volgens Karen Armstrong de meest geciteerde tekst na de [[Koran]] en de [[Hadith]]. Nergens anders dan in de Ihjaa' worden in enige Arabische tekst zoveel aan Jezus toegeschreven spreuken verzameld. Jezus werd zo voor de soefi's de meest op de voorgrond tredende 'profeet van het hart'. Veel teksten kwamen uit het Oudsyrische christendom.
Moslims namen soms teksten over uit de eerste of tweede eeuw uit de 'apocriefe evangeliën'. Twee spreuken uit het ''[[Het Evangelie van Thomas]]'' raakten wijdverspreid in de islamitische wereld: 'Word voorbijgangers' en de oproep aan d egelovige om voort te brengen wat in hem is. Volgens Moslims leerde Jezus zijn volgelingen dat 'de wereld een brug is. Ga er overheen, maar bouw er niet op.' Ze kunnen deze spreuken van monniken in Syrië of Mesopotamië hebben gehoord.
== Universeel soefisme ==
Regel 49 ⟶ 53:
Het soefisme begon als een zuiver individuele mystieke ervaring en groeide vervolgens uit tot een maatschappelijke beweging met grote aanhang onder het volk. Onder de [[Seltsjoeken|Seltsjoekse]] en [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse]] sultans waren er zelfs derwisj-opstanden, die soms een serieuze bedreiging vormden voor de gevestigde orde. Om deze gevaren af te wenden, verkregen enkele derwisj-orden goedkeuring en een voorkeursbehandeling. Dat geldt bijvoorbeeld voor de orde der Mewlewi's, bekend als de ''dansende derwisjen'', die in de loop van de 16e eeuw in de Ottomaanse staat in de gratie kwam en waarvan het hoofd vanaf 1648 optrad bij de troonsbestijgingsplechtigheden van de nieuwe sultan en met name bij het omgorden met het zwaard van Osman, de bezegeling van de troonsbestijging. De Mewlewi-orde werd in de 13e eeuw opgericht door een van de grootste soefi-dichters, [[Jalaluddin Rumi]] (1207-1273), in [[Konya (stad)|Konya]]. De Mewlewi's waren van alle orden de meest conformistische en haar volgelingen waren merendeels stedelingen uit burgerlijke of hogere kringen.<ref>Bernard Lewis, ''Het Midden Oosten, 2000 jaar culturele en politieke geschiedenis'', pag. 238-240, Uitg. Forum, Amsterdam (1996), {{ISBN|90-225-2029-3}}</ref>
Terwijl de [[oelama]] (islamitische geleerden) betrokken raakten bij het regeringsapparaat, bleven de soefi's deel uitmaken van het volk en behielden zodoende de invloed en het respect dat de oelama vaak kwijtraakten. Ondanks zijn populaire en mystieke karakter oefende het soefisme langzaamaan ook invloed uit op de islamitische intellectuelen.
Sommige soefidoctrines en praktijken bleven verdacht, met name de onverschilligheid van enkele soefileraren ten aanzien van de handhaving van de geloofsovertuiging en de wet en soms zelfs ten aanzien van de barrières tussen 'de ware islam' en andere geloven.
| |||