Station Utrecht Centraal: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k aantal reizigers geactualiseerd |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 39:
[[Bestand:2018-11-23 Stationsplein Utrecht.jpg|{{largethumb}}|Stationsplein]]
'''Station Utrecht Centraal''' is het [[centraal station]] van de stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]], de hoofdstad van de [[Nederland
== Algemeen ==
Regel 75:
=== Details ===
Het plan was de eindhalte van de sneltram te verplaatsen van de oostkant naar de westkant van het station (Jaarbeursplein). Nu er sprake is van de aanleg van een [[Uithoflijn|tramlijn naar de Uithof]], die verbonden wordt met de bestaande [[Utrechtse sneltram|sneltram]], besloot het BRU in te zetten op verdere vertramming van het Utrechtse OV-netwerk. Daarom is besloten de tramhaltes aan de oostzijde te situeren (bij busstation Centrumzijde). Aan de westzijde van de OV-terminal komen de meeste bussen, ook omdat de busbaan richting het zuiden van de oostkant van de spoorbaan naar de westkant van de sporen wordt verplaatst. Aan de oostzijde blijft een klein busstation gehandhaafd voor bussen die niet naar de zuidelijke wijken van Utrecht hoeven te gaan (de zuidelijke busbaan aan de oostzijde is namelijk verbouwd tot sneltrambaan richting de Uithof). Het station zelf heeft een ruime lichte hal met een grote glazen wand. Door de opening van een nieuw (verhoogd) stationsplein in februari 2018 is het Centraal Station fysiek gescheiden van het winkelcentrum [[Hoog Catharijne]].
Omdat de perrons 1/2 en 3/4 te smal zijn voor de reizigersstroom zijn deze verbreed. De sporen 1, 2 en 3 zijn daartoe enkele meters in oostelijke richting verschoven. Hiervoor moest een fietspad verdwijnen en de onder deze sporen liggende fietsenstalling tijdelijk dicht. De fietsenstalling is in 2017 aangesloten op een nieuwe fietsenstalling: een ondergrondse fietsenstalling met drie tussenniveaus onder het nieuwe stationsplein door (dit stationsplein bevindt zich overigens op verhoogd niveau). Deze fietsenstalling zal bij oplevering de grootste ter wereld zijn en 12.500 stallingplaatsen hebben. Tevens is er door deze fietsenstalling een doorgaande route gepland voor fietsers in noordelijke en zuidelijke richting. De middentunnel van het station komt uit op deze fietsenstalling, zodat reizigers per fiets weer een snelle route hebben tussen de fietsenstalling en de perrons. Via de bestaande fietsenstalling is de Noordertunnel ook bereikbaar vanuit de nieuwe stalling. Medio 2017 is een belangrijk eerste deel van deze fietsenstalling opgeleverd. Aan de Jaarbeurszijde is overigens in 2014 al een 'ondergrondse' stationsfietsenstalling geopend met drie tussenniveaus waar plaats is voor 4.200 fietsen: deze bevindt zich onder de nieuwe trappenpartij tussen Jaarbeursplein en de OV-terminal.
Regel 81:
Een van de uitgangspunten bij de bouw was dat de bestaande onderbouw (fundering, moerbalken etc.) van de bestaande stationshallen gebruikt zouden worden voor de OV-terminal. Alleen de uitbreidingsdelen hebben daarom een nieuwe onderbouw, grote delen van de OV-terminal zijn gebouwd op fundering en moerbalken uit 1970, 1973, 1989 en 1995. De meeste roltrappen zijn op precies dezelfde plek gebleven, de grotere en glazen liften zijn geplaatst in de openingen die achterbleven bij het verplaatsen van de trappen. De liften staan daardoor nu centraal in de hal en centraal ten opzichte van de perrons. De trappen naar de noordelijke a-helften van de perrons zijn geplaatst op de plekken waar voorheen de liften stonden.
Utrecht heeft sinds 1948 twee perrontunnels
==== Moreelsebrug ====
Regel 103:
Om de doorstroming te verbeteren verwijderde ProRail tussen 2013 en 2016 ruim 130 van de 200 wissels. Staatssecretaris [[Wilma Mansveld|Mansveld]] van Infrastructuur en Milieu heeft hiervoor 270 miljoen euro uitgetrokken.<ref>[http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2013/04/18/270-miljoen-voor-betere-doorstroming-utrecht-centraal.html 270 miljoen voor betere doorstroming Utrecht Centraal] Rijksoverheid, Nieuwsbericht, 18 april 2013</ref>
De vele wissels hadden de bedoeling het spoorgebruik zo flexibel mogelijk te maken door de treinen uitwijkmogelijkheden te bieden, bijvoorbeeld bij storingen. Van vrijwel elk perron konden treinen uit/in alle richtingen aankomen en vertrekken. De achtergrond van de verwijdering is de gedachte dat het aantal storingen zal verminderen als er minder wissels zijn. Voor elke rijroute is er een beperkt aantal vaste perronsporen, waarbuiten geen andere sporen kunnen worden bereikt. Daarnaast kan de rijsnelheid binnen het station worden verhoogd, waardoor zowel reizigers- als goederentreinen minder lang beslag leggen op de spoorcapaciteit. Om die reden, en om de perrons breder te maken, zijn de sporen 10, 13 en 16/17 verwijderd. Dit waren sporen zonder perron die tussen de perrons en de perronsporen in lagen, en meestal door goederentreinen werden gebruikt. Sommige perrons zijn bij deze verbreding ook iets opgeschoven. Vanaf Utrecht Centraal kunnen in elke richting intercity's en sprinters onafhankelijk van elkaar rijden door een stelsel van vrije kruisingen en omdat alle spoorlijnen naar en van Utrecht Centraal (over zeer korte of langere afstand) viersporig zijn gemaakt. Dit is dankzij jarenlange spooruitbreidingen in het kader van [[Randstadspoor]], [[Rail 21]] en de [[Lijst van Rail 21-projecten#Opname van eerdere plannen in Rail 21 (tien grote knelpunten)|aanpak grote knelpunten]] tot stand gekomen. En deze voor Nederland unieke situatie maakte het eenvoudig om, ook op een groot knooppunt als Utrecht Centraal, voor elke corridor en treinsoort een vast perron toe te wijzen.
Het aanpassen van deze spoorweginfrastructuur maakt, onder de naam DoorStroomStation Utrecht (DSSU),<ref>[http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2013/05/23/doorstroomstation-utrecht.html Doorstroomstation Utrecht (versie 1.0)] 14 mei 2013, rapport van het [[Ministerie van Infrastructuur en Milieu]]</ref> deel uit van het [[Hoofdrailnet|Programma Hoogfrequent Spoorvervoer]] dat als doel heeft dat reizigers op de drukste trajecten in de Randstad, Gelderland en Brabant, elke tien minuten een trein kunnen nemen.
Regel 120 ⟶ 119:
===Duurzaamheid===
Tussen december 2010 en juni 2012 zijn duurzame perronkappen met zonnecellen geplaatst op drie perrons, langs de sporen 11/12, 8/9 en 5/7<!-- in die volgorde geplaatst -->. De zonnecellen wekken energie op voor verlichting, roltrappen en liften in de nieuwe OV-terminal, en realiseren een energieopbrengst van ongeveer 85.000 kWh per jaar. Dat is te vergelijken met het energieverbruik van 25 huishoudens. De duurzame energieopwekking levert een
=== Informatieschermen ===
In de OV-terminal hangen door de hal heen en bij alle ingangen [[Centraal bediende treinaanwijzers in Nederland|treinbeeldschermen]]. Een voordeel van het gebruik van meerdere kleinere schermen ten opzichte van een groot centraal informatiebord is dat reizigers zich niet concentreren op één plek en daardoor geen looproutes gaan blokkeren. Bij de ingang aan de Jaarbeurszijde zijn deze relatief kleine beeldschermen in december 2016 vervangen door wat grotere exemplaren die van wat grotere afstand zichtbaar zijn.
Vanaf eind 2019 keert de bekende 'klapperbord' (in digitale vorm) terug op het station. Deze heeft dezelfde grootte als de oude klapperbord dat er tot 2011 hing.<ref>[https://www.ad.nl/utrecht/het-vertrouwde-klapperbord-komt-eind-dit-jaar-weer-in-utrecht-cs-te-hangen-maar-dan-wel-digitaal~a83e67d1/ Het vertrouwde ‘klapperbord’ komt eind dit jaar weer in Utrecht CS te hangen (maar dan wel digitaal)], AD.nl, 10 juli 2019</ref>
{{Zie artikel|Zie [[Geschiedenis van station Utrecht Centraal#Informatieschermen|voormalige informatieschermen]] voor het 'Blauwe bord op Utrecht Centraal' en voor de overige informatievoorziening tot 2016}}
Regel 182 ⟶ 183:
Op 14 december 2015 werd het nieuwe busstation Jaarbeurszijde geopend. Enkele lijnen van Centrumzijde, en de lijnen van toen nog Connexxion en U-OV die op busstation West halteerden, verhuisden naar dit busstation. Tegelijkertijd werd er een tijdelijk busstation Jaarbeursplein naast de tramhalte in gebruik genomen, de bussen van Arriva vertrekken van dit tijdelijke busstation totdat de Uithoflijn gereed is, dus tot december 2019 (dan ontstaat er ruimte op busstation Jaarbeurszijde). Vanaf april 2016 verhuisde ook de lijn 90 richting Rotterdam Zuidplein van Arriva van busstation Jaarbeursplein naar busstation Jaarbeurszijde.
Op 2 juli 2016 werd busstation Centrumzijde gesloten, zo is er ruimte ontstaan om een bus en tramstation voor de Uithoflijn te realiseren. Het busstation Jaarbeurszijde was helemaal gereed waardoor een groot deel van de bussen naar hun definitieve plaats is verhuisd. Alle lijnen verhuisden naar de Jaarbeurszijde van het station, maar niet allemaal naar het busstation met de naam Jaarbeurszijde. Enkele lijnen verhuisden naar het tijdelijke busstation Jaarbeursplein (de lijnen die later weer terugkomen naar de Centrumzijde op het nieuwe gecombineerde bus- en tramstation voor de Uithoflijn), de rest van de lijnen verhuisden naar hun definitieve plaats namelijk het busstation Jaarbeurszijde. Ook de lijnen 81/181 richting Gorinchem en de lijn 85 naar Leerdam van Arriva verhuisden naar Jaarbeurszijde. De
De [[Utrechtse sneltram]] heeft sinds het begin van de verbouwing al twee keer een nieuw beginpunt gekregen rond het Centraal Station: halte [[Moreelsepark (sneltramhalte)|Moreelsepark]], het oorspronkelijk eindpunt, werd eind 2009 gesloten voor het reizigersverkeer, maar bleef behouden als keerpunt voor de trams. Halte [[Centraal Station Utrecht (sneltramhalte)|Centraal Station]] was van eind 2009 tot 18 april 2013 het eindpunt, maar ook deze halte moest wijken voor de verbouwing. Vanaf 23 april 2013 is de nieuwe beginhalte van de sneltram halte [[Jaarbeursplein (sneltramhalte)|Jaarbeursplein]], de plaats van het voormalige busstation Jaarbeursplein. Bij deze verhuizing is halte [[Westplein (sneltramhalte)|Westplein]] opgeheven, daar het stuk spoor waar deze halte aan lag buiten de route kwam te liggen.
| |||