|
}}
Het '''Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS)''' ([[Russisch]]: Содружество Независимых Государств) is een los verband van [[Post-Sovjetstaten|ex-Sovjetstaten]] dat ontstond bij de [[uiteenvallen van de Sovjet-Unie|val van de unie]] in december [[1991]].
Op [[8 december]] [[1991]] ondertekenden de leiders van [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]], [[Oekraïne]] en [[Wit-Rusland]] in een staats-[[datsja]] aan de rand van het [[Woud van Białowieża]] een akkoord dat leidde tot de oprichting van het ''Gemenebest van Onafhankelijke Staten''. Dit akkoord staat ook wel bekend als het [[Akkoord van Bialowieza]]. Op [[26 december]] trad [[Michail Gorbatsjov]] af en hield de [[Sovjet-Unie]] [[de facto]] op te bestaan en veranderde het verband in het ''Gemenebest van Onafhankelijke Staten''.
== Lotgevallen van de diverse lidstaten ==
[[Estland]], [[Letland]] en [[Litouwen]] traden niet toe. [[Georgië]] trad toe in [[1993]]. [[Turkmenistan]] trad in 2005 uit als lidstaat en is sindsdien geassocieerd lid.
Het verdrag erkende de [[soevereiniteit]] van elke deelnemende staat, en aldus betekende het het afschaffen van de [[Sovjet-Unie]]. Misschien was het GOS wel bedoeld als een [[confederatie]], maar in de praktijk bleven de gedelegeerde bevoegdheden behandeld door de individuele staten en was het GOS dus een lege doos. Misschien het belangrijkste is wel de [[vrijhandelszone]] die men wil creëren in de voormalige Sovjet-Unie.
Voorlopig blijft het beperkt tot de zogenoemde ''gemeenschappelijke economische ruimte'', een economisch samenwerkingsconcept tussen Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland en Kazachstan. Het idee werd door de Russische [[president]] [[Vladimir Poetin]] gelanceerd en werd door zijn collega's uit bovenvermelde landen gesteund.
In de [[Russische Federatie]] is in de jaren negentig een begin gemaakt met een meerpartijendemocratie, maar dit proces verloopt nog moeizaam. Een opstand van de islamitische [[Tsjetsjenen]] in de [[Kaukasus (gebied)|Kaukasus]] werd eerst onder Jeltsin en later onder Poetin bestreden, waarbij de Tsjetsjeense hoofdstad [[Grozny]] zware schade opliep. Dankzij de hoge grondstofprijzen groeide de Russische economie eerst sterk, maar door de kredietcrisis heeft deze net als in andere landen grote klappen gekregen.
In [[Oekraïne]] brak in [[2004]] de [[Oranjerevolutie]] uit toen door mogelijke verkiezingsfraude de zittende regering aan de macht wilde blijven; deze werd alsnog tot aftreden gedwongen. Sindsdien is deze GOS-staat op zoek naar een koers tussen het Westen en Rusland in.
[[Georgië]]s relaties met de Russen blijven gespannen; de tegenwoordige regering probeert zich op het Westen te oriënteren, maar alleen al om geografische redenen is dat niet eenvoudig. De opbouw van integer democratisch bestuur en een moderne economie gaat niet van een leien dakje. De huidige regering zou het liefst lid worden van de NAVO om haar veiligheid te garanderen, maar dat zal de Russische Federatie voorlopig niet accepteren.
Het bloedige conflict tussen Georgië en Rusland over [[Zuid-Ossetië]] noopte het Georgische parlement op 12 augustus 2008 tot de beslissing om het GOS te verlaten<ref>"Georgia to leave alliance of ex-Soviet states", ''CNN'', 12 augustus 2008</ref>.
De Centraal-Aziatische republieken worden nog steeds zeer autoritair geregeerd, veelal met bijbehorende persoonlijkheidscultus.<br />
[[Armenië]] en [[Azerbeidzjan]] raakten in de jaren negentig verwikkeld in een ernstig territoriaal geschil over [[Nagorno-Karabach]].<br />
[[Moldavië (land)|Moldavië]], nu het armste land van Europa, kreeg begin jaren negentig te maken met een tijdelijke opstand van een [[Gagaoezen|Gagaoezische]] minderheid.<br />
[[Wit-Rusland]] is de GOS-staat waar sinds 1991 het minst veranderd lijkt, en wordt dan ook wel aangeduid als 'de laatste dictatuur in Europa'.
== Lidstaten ==
=== Geassocieerd lid ===
* {{TM}} (1991, in 2005 uitgetreden en sindsdien geassocieerd lid)
=== Voormalig lid ===
* {{GE}} (1993-2008)
{{Zie ook|Zie [[Oorlog in Zuid-Ossetië (2008)]]}}
* {{UA}} (1991, in 1993 uitgetreden en sindsdien geassocieerd lid)
|}
| 