Versie van 7 mei 2019 21:51 bewerken Prompter (overleg \| bijdragen) 1.312 bewerkingen red. ← Oudere bewerking		Versie van 21 jun 2019 10:08 bewerken ongedaan maken Prompter (overleg \| bijdragen) 1.312 bewerkingen "Vloonburg" / red Nieuwere bewerking →
Regel 10: == Geschiedenis == In [[1593]] vestigden zich uit [[Portugal]] en [[Spanje]] afkomstige, [[Sefardische Joden]] in de omgeving van de Amsterdamse Breedestraat en Vloonburg. Enkele jaren eerder had men daar, aan de rand van de stad, vier [[Kunstmatig eiland\|stadseilanden]] [[aanplemping\|aangeplempt]]. Op de nog drassige eilanden Uilenburg, Valkenburg en Rapenburg waren aanvankelijk scheepsbouwbedrijven gevestigd. Op Vlooienburg<ref>Op Oorspronkelijk: ''Vloonburg'', zie Balthasar Florisz. van Berckenrode's kaart van Amsterdam uit 1625 ~~vermeld als Vloonburg~~</ref> bouwde men woningen. Na de vierde [[Uitleg van Amsterdam in de 17e eeuw\|stadsvergrotinging in 1663]] verplaatste men de scheepsbouw activiteiten in oostelijke richting en ~~werden~~bouwde men ook woningen op Uilenburg, Valkenburg en Rapenburg ~~volgebouwd met woningen~~.<ref name="Sanering">''[http://www.scriptiesonline.uba.uva.nl/scriptie/574742 De sanering van de Amsterdamse Jodenbuurt 1900-1940]''. Masterscriptie Mandy Hakker, UvA Faculteit der Geesteswetenschappen 2015.</ref> In de loop van de 17e eeuw vestigden zich ook [[Asjkenazische Joden]] uit Centraal-, Oost-, en deels West-Europa in de wijk. In [[1612]] bestond de gemeenschap uit zo'n 500, in [[1672]] uit 2500 personen. In 1616 legaliseerde het stadsbestuur de aanwezigheid van Joden. In de protestantse [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden\|Republiek]] was het niet toegestaan een andere religie in het openbaar te belijden. In de buurt van de Leprozen- en Houtgracht (nu het Waterlooplein) bouwde men drie, niet vanaf de straat herkenbare, Sefardische [[synagoge]]s:<ref>{{PDFlink\|1=[http://www.entoen.nu/doc/22_VO_Spinoza_en_tolerantie_SLO.pdf Spinoza en tolerantie: Op zoek naar de waarheid]\|2=120 kB}}</ref> ''Bet Jacob'' tussen [[1602]] en [[1610]], Neve Sjalom tussen [[1608]] en [[1612]] en Bet Israël, [[1618]]. Vanaf [[1622]] werken de synagoges samen. In [[1639]] voegde men de gemeentes samen tot de gemeente Talmud Tora. In hetzelfde jaar opende de eerste openbare synagoge haar deuren aan de voormalige Houtgracht. De in 1671 gebouwde [[Grote Synagoge (Amsterdam)\|Grote Sjoel]] vormt tegenwoordig samen met de [[Obbene Sjoel]] (1685), de [[Dritt Sjoel]] (1700/1778) en de [[Neie Sjoel]] (Nieuwe Synagoge) (1750/1752) het [[Joods Historisch Museum]].<ref>http://www.jhm.nl/cultuur-en-geschiedenis/gebouwen.</ref> De ook aan het [[Jonas Daniël Meijerplein]] grenzende [[Portugees-Israëlitische Synagoge]] werd in [[1675]] geopend. [[Romeyn de Hooghe]] maakte diverse prenten ter gelegenheid. De [[Uilenburger Synagoge]] aan de Uilenburgerstraat werd in 1765 gebouwd voor de [[Hoogduits-Joods\|Hoogduitse]] gemeente.

Jodenbuurt (Amsterdam): verschil tussen versies