Surabaya (stad): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Label: Misbruikfilter: Leeghalen |
k Wijzigingen door 46.144.164.46 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door InternetArchiveBot |
||
Regel 1:
{{wrapper}}
|{{Infobox plaats in Indonesië
| bestandsnaam vlag =
| naam = Surabaya
| nlnaam =
| wapen = [[Bestand:Logo surabaya.gif|100px]]
| motto = Surabaya bersih dan hijau
| inwoners = 3.000.000
| datum inwoners = 2005
| oppervlakte = 459,5
| dichtheid=
| kaart =
| provincie = [[Oost-Java]]
| eiland = [[Java (eiland)|Java]]
| hoofdplaats=
| tijdzone = +7
| etnisch = [[Javaan|Javanen]], [[Chinezen in Indonesië|Chinezen]],
| religie = [[islam]], [[christendom]]
| taal = [[Indonesisch]] (officieel)<br />[[Javaans]], [[Madoerees]], [[minnanyu|Hokkien]], [[Arabisch]]
| burgemeester = [[Tri Rismaharini]]
| website = http://www.surabaya.go.id
| mapname = Java
| lat_deg = 7
| lat_min = 16
| lon_deg = 112
| lon_min = 44
| image = Surabaya city landscape.jpg
}}
|-
|[[Bestand:Peta soerabaja 1897.jpg|{{Largethumb}}|Surabaya in 1897]]
|-
|[[Bestand:Sluice Gubeng - Surabaya - Nederlandsch-Indisch Publiciteitsbureau, Batavia, Soerabaja - KITLV 1404612.jpg|{{Largethumb}}|Prentbriefkaart van de sluizen in naburige Goebeng, 1906...1930. Collectie KITLV, Leiden.]]
|-
||[[Bestand:Surabaya straatbeeld.jpg|{{Largethumb}}|Straatbeeld van Surabaya, 2004 of eerder]]
|-
|[[Bestand:Surabaya its universiteit.jpg|{{Largethumb}}|ITS universiteit, Surabaya, 2004 of eerder]]
|-
|[[Bestand:Surabaya straatbeeld bechak.jpg|{{Largethumb}}|Straatbeeld Surabaya, op de voorgrond een Becak. 2004 of eerder]]
|}
'''Surabaya''', in het Nederlands ook wel als '''Soerabaja''' geschreven,<!--http://namen.taalunie.org/content/40253/soerabaja--> is de hoofdstad van [[Oost-Java]] (''Jawa Timur'') en de op één na grootste stad van [[Indonesië]].<ref>Surabaya is de grootste stadsgemeente (''kota'') van Indonesië. De stad [[Jakarta]], officieel een provincie bestaande uit vijf stadsgemeenten, is echter groter.<br>{{Citeer web|url=https://indearchipel.com/2017/03/13/top-11-grootste-steden-indonesie/|titel=Top 11: de grootste steden van Indonesië|bezochtdatum=2018-04-04|datum=2017-03-13|werk=In de Archipel|taal=nl}}</ref> De stad ligt aan de monding van de rivier de [[Mas (rivier)|Mas]] aan de noordkust van het eiland en is een belangrijke [[havenstad]]. Aan de noord- en oostkant van de stad ligt de [[Javazee]]. Aan de westkant grenst Surabaya aan het district Gresik, aan de zuidkant aan het district Sidoarjo. De belangrijkste exportproducten zijn [[tabak]], [[sucrose|suiker]] en [[koffie (plant)|koffie]] ''(zie'' [[Eduard Douwes Dekker|Multatuli]]'')''.
== Geschiedenis ==
[[Bestand:Soerabaja.jpg|thumb|210px|left|Oude Stadswapen (tot 1950)]]
Surabaya is in [[1293]] gesticht door Raden Wijaya. De naam Surabaya komt van de haai '''Sura''' en de krokodil '''Baya''' die in gevecht gewikkeld zouden zijn in de rivier de Kalimas (gouden rivier). Op de plek waar dit gevecht is geweest, ligt nu de stad. In 1525 bekeerden de heersers van Surabaya zich tot de [[islam]], wat de start was voor een periode van macht. In [[1625]] werd Surabaya door de [[Mataram II|Mataramdynastie]] uit [[Midden-Java]] veroverd.
In [[1743]] veroverde [[Vereenigde Oostindische Compagnie|VOC]] Surabaya op de inheemse bevolking. De stad was als handels- en havenstad van groot belang voor de toenmalige [[kolonie (staatkundig)|kolonie]] [[Nederlands-Indië]]. In [[1942]] viel de plaats in [[Japan]]se handen, totdat de [[geallieerden (Tweede Wereldoorlog)|geallieerden]] Surabaya in 1944 bombardeerden.
In oktober 1945 ontbrandde de [[strijd om Soerabaja]] tussen Britse bezettingstroepen en Indonesische nationalisten, die weigerden hun wapens in te leveren. De nationalisten moesten na felle gevechten de stad uiteindelijk prijsgeven.
Begin 1946 werden de Britten afgelost door Nederlandse troepen die inmiddels op Java waren geland. De verwoeste stad werd na de soevereiniteitsoverdracht van 1949 herbouwd. In 1995 vierde men haar 700-jarig bestaan.
== Tegenwoordig ==
De stad heeft een grote diversiteit aan etnische groepen, naast een meerderheid van [[Javaan|Javanen]] wonen er bijvoorbeeld veel [[Madoerezen]], etnische [[Han-Chinezen|Chinezen]] en is er een [[Joden|Joodse]] gemeenschap. Het huidige inwoneraantal is 3.000.000, maar rondom de stad liggen verschillende andere steden, die samen met Surabaya bezig zijn een agglomeratie te vormen, zoals [[Gresik (stad)|Gresik]] en [[Mojokerto (stad)|Mojokerto]]. In Surabaya zijn, dankzij de rijke [[zeevaart]]traditie, ook veel marine-instituten aanwezig, waarvan de [[Naval Military Academy]] de grootste en bekendste is. Op de werf van Pt. Pal Indonesia (PAL) worden schepen gebouwd voor de Indonesische marine en voor export-opdrachten.<ref>[http://www.thejakartapost.com/longform/2016/08/29/achieving-mastery-of-the-seas-indonesian-warship-factory-quietly-serves-the-world.html ''Achieving mastery of the seas Indonesian warship factory quietly serves the world'']</ref> De haven van Surabaya is de op één na grootste (na die van [[Jakarta]]) van [[Indonesië]]. Op 18 juni 2014 sloot ''Gang Dolly'', de grootste rosse buurt van Zuidoost-Azië vernoemd naar [[Dolly van der Mart]], op last van burgemeester [[Tri Rismaharini]].
==Verkeer en vervoer==
Surabaya kent één internationale luchthaven, die tevens een militaire basis is: [[Internationale luchthaven Juanda|Luchthaven Juanda]]. Deze luchthaven is op de internationale luchthaven in [[Internationale luchthaven Soekarno-Hatta|Jakarta]] na de drukste van Indonesië. De [[Suramadubrug|langste brug]] van Indonesië is gebouwd tussen Surabaya en het eiland [[Madoera (eiland)|Madoera]] en is officieel geopend op 12 juni 2009.
== Bevolking ==
[[Bestand:Surabaya Chinatown.jpg|thumb|left|200px|Chinese buurt van Surabaya]]
Surabaya is een [[multiculturele]] stad van [[Maleiers]], Chinezen, [[Filipino]], Indiërs, Arabieren en Europeanen. De autochtone Maleiers zijn meestal van [[Javaan]]se of [[Madoerese]] afkomst. Andere autochtone Indonesische bevolkingsgroepen zijn [[Soendanezen]], [[Minangkabau]], [[Batak (Indonesië)|Batak]], [[Banjar (volk)|Banjar]], [[Balinezen]] en [[Boeginezen|Bugis]].
De stad heeft een grote [[Chinezen in Indonesië|Chinese gemeenschap]]. Zij noemen de stad Vier Rivieren (泗水), een benaming die nog afstamt van toen [[Zheng He]] hier aan land ging en vier rivieren ontdekten. De Zheng Hemoskee (郑和清真寺) zou door deze islamitische zeevaarder zijn gesticht. De meerderheid van de Chinezen heeft wortels in de regio [[Minnan]] van de Chinese provincie [[Fujian (China)|Fujian]]. 78% van de lokale economie is in handen van de etnische Chinezen. In de stad zijn verschillende tempels door Chinezen gebouwd. De confuciustempel van [[Soerabaja Chinatown]] wordt [[Gredja Boen Bio]] (文庙) genoemd.<ref>https://web.archive.org/web/20130204154138/http://www.fnetravel.com/travel_info/chinese/surabaya-info/surabaya.html</ref>
== Toerisme ==
Surabaya is geen bekende toeristische bestemming. Het vliegveld van Surabaya, [[Juanda International Airport]], is te gebruiken als toeganspoort tot Java. O.a. vluchten van [[Cathay Pacific]] en [[Garuda Indonesia]] landen op dit vliegveld. Het vliegveld ligt ongeveer 15 km van het centrum van de stad. Veel toeristen gebruiken Surabaya als aankomsthaven, om hierna snel verder te reizen. Toch zijn er enkele bezienswaardigheden in de stad te vinden:
* Traditionele haven Kalimas, de haven van Surabaya
* Surabaya Zoo, de grootste dierentuin van [[Zuidoost-Azië]]
* Surabaya Al-Akbar Moskee, een van de grote moskeeën van Indonesië
* Tunjungan Plaza, het grootste winkelcentrum van Oost-Java
=== Chinese tempels ===
* [[Kelenteng Sanggar Agung]]
* [[Gredja Boen Bio]]
* [[Hong Tiek Hiantempel]]
== Universiteiten ==
Surabaya heeft een aantal vooraanstaande universiteiten binnen zijn stadsgrenzen:
* Institut Teknologi Sepuluh November (ITS), een van de beste technische [[universiteit]]en van Indonesië.
* Airlangga, die bekendstaat als de beste medische universiteit van Indonesië.
* Sunan Ampel, een universiteit waar de [[islam]] onderwerp van studie is.
* Militaire Academie voor de Marine, militaire academie van de Indonesische [[Marine (strijdmacht)|marine]].
* Universitas Negeri Surabaya (UNESA), de staatsuniversiteit van Surabaya, die bekendstaat als de beste universiteit voor het opleiden van docenten.
== Lijst van burgemeesters/Walikota ==
Sinds de instelling in 1916 van het ambt.
Nederlands-Indische periode:
* Mr. A. Meyroos (1916-1920)
* Ir. G.J. Dijkerman (1920-1929)
* H.I. Bussemaker (1929-1932)
* Mr. W.H. van Helsdingen (1932-1935)
* Mr. W.A.H. Fuchter (1935-1942)
Japanse bezetting:
* Radjamin Nasution (1942 feb. - sep.)
* Takahashi Ichiro (1942-1945)
Nederlands naoorlogse periode:
*Mr. C.J.G. Becht (1948-1949)
Indonesische periode:
* Radjamin Nasution (1945 aug. - nov.)
* Mr. Indrakoesoema (1945 dec.)
* Mr. Soerjadi (1946-1950)
* Doel Arnowo (1950-1952)
* Moestadjab Soemowidigdo (1952-1956)
* R. Istidjab Tjokrokoesoemo (1956-1958)
* Dr. R. Satrio Sastrodiredjo (1958-1964)
* Moerachman, SH (1964-1965)
* R. Soekotjo (1965-1974)
* HR Soeparno (1974-1979)
* Drs. Moehadji Widjaja (1979-1984)
* Dr. H. Poernomo Kasidi (1984-1994)
* H. Sunarto Sumoprawiro (1994-2002)
* Bambang Dwi Hartono (2002-2010)
* Ir. Tri Rismaharini (2010-heden)
== Geboren ==
<!-- RANGSCHIKKING NAAR GEBOORTEJAAR -->
* [[Wilhelm Christiaan Nieuwenhuijzen]] (1847-1913), kolonel in het [[Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger|Indische leger]], publicist en ridder in de [[Militaire Willems-Orde]]
* [[Pieter Merkus Lambertus de Bruijn Prince]] (1851-1936), vicepresident van den Raad van Indië (1904)
* [[Willem Pieter Broekman]] (1866-1894), [[eerste luitenant]] der [[infanterie]] van het Indische leger en [[Ridderorde (onderscheiding)|ridder]] in de Militaire Willems-Orde
* [[Henri Mari Vis]] (1870-1899), eerste luitenant en ridder in de Militaire Willems-Orde
* [[Henrie Pieter de Bruijn]] (1874-1902), eerste luitenant, ridder in de Militaire Willems-Orde vierde klasse
* [[Berhardina Midderigh-Bokhorst]] (1880-1972), illustrator
* [[Just Göbel]] (1891-1984), keeper (Nederlands elftal)
* [[Fri Heil]] (1892-1983), Nederlands beeldhouwster
* [[Meinoud Rost van Tonningen]] (1894-1945), collaborateur, journalist, politicus en SS'er
* [[Louis Einthoven]] (1896-1979), jurist
* [[Madelon Székely-Lulofs|Magdalena Hermina (Madelon) Székely-Lulofs]] (1899-1958), schrijfster en journaliste
* [[Claire Bonebakker]] (1904-1979), schilderes
* [[Jo Boer (schrijfster)|Jo Boer]] (1907-1993), romanschrijfster
* [[Jacob Pieter van Helsdingen]] (1907-1942), oorlogsheld
* [[Mies van Oppenraaij]] (1910-1998), schilder en glazenier
* [[Dirk Lucas Asjes]] (1911-1997), luchtvaartpionier en oorlogsvlieger die zich boven Nederlands-Indië onderscheidde in de strijd tegen Japan
* [[Steven Mathijs Snouck Hurgronje]] (1913-1998), burgemeester
* [[Karel Hardeman]] (1914-2010), olympisch roeier
* [[John Opdam]] (1916-1983), arts en crimineel
* [[Giovanni Hakkenberg]] MWO (1923-2013), marinier
* [[Erik Hazelhoff Roelfzema]] MWO (1917-2007), verzetsstrijder, piloot, radiomedewerker en schrijver
* [[Frans Henrichs]] (1922-1999), sportverslaggever
* [[Kick Stokhuyzen]] (1930-2009), presentator en stemacteur
* [[John Kuipers]] (1937-2013), acteur
* [[Hugo van Lawick]] (1937-2002), filmmaker
* [[Vic Hayes]] (1941), ingenieur
* [[Barend Cohen]] (1942-2005), forensisch geneeskundige en mensenrechtenactivist
* [[Cor Smit (voetballer)|Cor Smit]] (1942-2016), voetballer
* [[Wieteke van Dort]] (1943), actrice, cabaretière en zangeres
* [[Xaviera Hollander]] (1943), prostituee en schrijfster
* [[Errol Frank Stoové]] (1947), topfunctionaris
* [[Sias Fanoembi]] (1949-2013), beeldhouwer
* [[Laura Gemser]] (1950), actrice (o.a. ''[[Black Emanuelle]]'')
* [[Bobby Vosmaer]] (1951), oud-voetballer
* [[André Wetzel]] (1951), oud-voetballer en voetbaltrainer
* [[René Gude]] (1957-2015), filosoof
* [[Alan Budikusuma]] (1968), badmintonner
* [[Tony Gunawan]] (1975), badmintonner
* [[Brace (zanger)|Brace]] (1986), zanger
== Zie ook ==
* [[Nederlandsch Indische Industrie N.V.]], was een groot machine- & constructiebedrijf
* [[Machinefabriek Braat N.V.]], was een groot machine- & constructiebedrijf
== Externe link ==
* [http://www.surabaya.go.id Officiële website van Surabaya]
{{Appendix|2=
{{References||2}}
}}
{{Navigatie provincie Oost-Java}}
{{Commonscat|Surabaya}}
{{Coor title dms|07|16|0|S|112|44|0|E|type:city(2374920)_region:ID}}
[[Categorie:Surabaya| ]]
| |||