|
In de mythologie van het [[oude Griekenland]] waren de negen muzen dochters van [[Zeus]] en de zussen van [[Apollo (Griekse mythologie)|Apollo]], die ze vaak begeleidden. [[Apollodorus van Athene]] noemt [[Mnemosyne]] (het [[geheugen (psychologie)|geheugen]]) de moeder van de muzen. In andere versies zijn de muzen dan weer de dochters van [[Gaia (mythologie)|Gaia]] en [[Uranus (god)|Uranus]], de aarde en de lucht. Dat houdt mogelijk verband met hun voorstelling als inspirerende kracht: de kunstenaar kon deze 'geestkracht' verkrijgen door in te ademen.
Aanvankelijk waren deer drie muzen met drie of werden ze voorgesteld als [[Triade (godsdienst)|triade]]. Namen voor de drievoudigedrie muzen waren [[Melete (mythologie)|Melete]] ('meditatie'), [[Mneme (mythologie)|Mneme]] ('herinnering') en [[Aoede (mythologie)|Aoede]] ('lied'). De negenvoudigeHet muzenegental met haarhun functies kwam pas voor het eerst voor bij [[Hesiodus]].
De muzen vertoefden het liefst op [[Berg (aardrijkskunde)|bergen]]. Op de [[Olympus (berg)|Olympus]] konden ze worden teruggevonden aan de kant van [[Piëria]] en op de [[Parnassus]] bij de bron van [[Castalia (mythologie)|Castalia]], die inspiratie bood voor de [[Poëzie|dichtkunst]] aan diegenen die van haar water dronken of luisterden naar haar zachte geluid.
Aan de voet van de [[Helikon (berg)|Helikon]], waar ze vertoefden op de met gras begroeide vlakten bij de bron [[Hippocrene]], wedijverden de muzen met de Pieriden, de dochters van de [[Macedonië (oudheid)|Macedonische]] koning [[Piërus]], tot deze door hen in [[ekster]]s werden veranderd.
Een tempel ter ere van de muzen heette in het [[Grieks]] ''[[Mouseionmouseion]]'' en het woord ''Museum'' is daarvan afgeleid. Ook het woord ''muziek'' komt van de muzen.. De Romeinen identificeerden de muzen later met de [[Camenae]], de Italiaanse bronnimfen.
De negen muzen zijn:
# [[Erato (muze)|Erato]] (de muze van de [[hymne]], het [[lied]] en de [[lyriek]])
# Bestand:Calliope.jpg|[[EuterpeKalliope (muze)|EuterpeKalliope]], (de muze van het heroïsch [[fluitepos]], (muziekinstrument)|fluitspelde [[filosofie]] en de [[retorica]])
# Bestand:clio.jpg|[[KalliopeClio (muze)|KalliopeKleio]], (de muze van het heroïsch [[epos]], de [[filosofiegeschiedschrijving]] en de [[retorica]])
# Bestand:erato.jpg|[[ClioErato (muze)|ClioErato]], (de muze van de [[geschiedschrijvinghymne]], het [[lied]] en de [[lyriek]])
#Bestand:Euterpe_sarcophagus Louvre Ma475.jpg|[[MelpomeneEuterpe (muze)|MelpomeneEuterpe]], (de muze van dehet [[Attischefluit tragedie(muziekinstrument)|tragediefluitspel]])
#Bestand:Moreau, Gustave - Hésiode et la Muse - 1891.jpg|[[PolyhymniaMelpomene (muze)|PolyhymniaMelpomene]], (de muze van de [[RetoricaAttische tragedie|retoriektragedie]] en de gewijde liederen)
#Bestand:Anonimo Ferrarese by Francesco del Cossa.jpg|[[TerpsichorePolyhymnia (muze)|Polyhymnia]], (de muze van de [[dansRetorica|retoriek]] en de lyrischegewijde [[poëzie]])liederen
#Bestand:Satue [[Thaleiaof (mythologie)Terpsichore - detail.JPG|Thaleia[[Terpsichore]], (de muze van de [[komediedans]] en de lyrische [[poëzie]])
# Bestand:Thalia.jpg|[[UraniaThaleia (muzemythologie)|UraniaThalia]], (de muze van de [[astronomie|sterrenkundekomedie]])
Bestand:Urania (M.A.N. Madrid) 01.jpg|[[Urania (muze)|Urania ]], de muze van de [[astronomie|sterrenkunde]] ▼
==Muzen in de kunst==
Kunstenaars riepen vaak de muzen aan om inspiratie te krijgen vooraleer ze aan een kunstwerk begonnen. [[Homerus]] begint zowel de ''[[Ilias]]'' als de ''[[Odyssee]]'' met het aanroepen van een muze: "''Bezing“Bezing, godin, de wrok van Achilles...''"” en: "''Vertel“Vertel mij, muze, over de man ...''"” In de ''Ilias'' roept hij ook nog de hulp in van de muzen, dit keer om hem te vertellen vanuit welke streken welke soldaten en welke hoofdmannen kwamen. Hierna geeft hij een schier eindeloze opsomming van voorgenoemden.
Latere schrijvers als [[Geoffrey Chaucer]], [[William Shakespeare]], [[Dante Alighieri|Dante]] en [[John Milton]] namen dit gebruik over en riepen de muzen aan in hun eigen werken. Zo begint het [[epos|epische]] gedicht ''[[Paradise Lost (gedicht)|Paradise Lost]]'' van Milton met de regels "''Sing“Sing Heav'nly Muse, that on the secret top of Horeb, or of Sinai, didst inspire...''"” en start Shakespeare zijn toneelstuk ''[[Hendrik V (toneelstuk)|Henry V]]'' met "''O“O for a Muse of fire, that would ascend the brightest heaven of invention...''"”
==Moderne betekenis==
Tegenwoordig wordt het begrip ''muze'' gebruikt in de betekenis van [[inspiratiebron]]: een vrouw die de scheppingsdrang van de kunstenaar aanwakkert. Bekende voorbeelden zijn [[Beatrice Portinari]] van [[Dante Alighieri]], Laura van [[Francesco Petrarca]], [[Gala Dalí|Gala]] van [[Salvador Dalí]] en [[Sara Lownds|Sara]] van [[Bob Dylan]].
==Afbeeldingen==
Bestand:Calliope.jpg|[[Kalliope (muze)|Calliope]]
Bestand:clio.jpg|[[Clio (muze)|Clio]]
Bestand:erato.jpg|[[Erato (muze)|Erato]]
Bestand:Euterpe_sarcophagus Louvre Ma475.jpg|[[Euterpe (muze)|Euterpe]]
Bestand:Moreau, Gustave - Hésiode et la Muse - 1891.jpg|[[Melpomene (muze)|Melpomene]]
Bestand:Anonimo Ferrarese by Francesco del Cossa.jpg|[[Polyhymnia (muze)|Polyhymnia]]
Bestand:Satue of Terpsichore - detail.JPG|[[Terpsichore]]
Bestand:Thalia.jpg|[[Thaleia (mythologie)|Thalia]]
▲Bestand:Urania (M.A.N. Madrid) 01.jpg|[[Urania (muze)|Urania]]
{{Navigatie muzen}}
| 