Bliksem: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 53974958 van 92.64.153.99 (overleg) ongedaan gemaakt. Label: Ongedaan maken |
|||
Regel 39:
Bliksem is een ontlading waarbij [[elektron]]en van een negatieve lading naar een positieve lading gaan - de stroomrichting is van positief naar negatief. Hierbij hoeft de spanning niet in de buurt te komen van de [[doorslagspanning]]. Hoewel de [[Aardatmosfeer|atmosfeer]] door [[ionisatie]] in enige mate [[Elektrische geleidbaarheid|elektrisch geleidbaar]] is, is de [[Elektrische weerstand (eigenschap)|weerstand]] te hoog om honderden meters te overbruggen. Bliksem bestaat dan ook uit een serie van gedeeltelijke ontladingen. Het begint bij lokale ruimteladingen waarbij de [[Elektrisch veld|veldsterkte]] sterk afwijkt van het gemiddelde veld. Hierdoor kunnen [[elektrostatische ontlading|vonk]]en ontstaan die de lucht ioniseren en daarmee een voorontladingskanaal vormen met dezelfde grote veldsterkte. Dit proces kan zich herhalen met stappen van telkens 50 tot 100 meter met een snelheid van zo'n 150 km/s. Bij de tegengestelde lading kan op dezelfde wijze een vangontladingskanaal ontstaan. Zodra de voorontlading of stapsgewijze voorslag (''stepped leader'') het vangontladingskanaal bereikt, vormt zich de hoofdontlading of hoofdslag (''return stroke'') waarbij de lading zich met een snelheid van zo'n 150.000 km/s door het bliksemkanaal beweegt. Door dit kanaal bewegen zich vervolgens meestal nog meerdere ontladingen (''re-strikes'').
=== Ladingsverdeling in een onweerswolk ===
[[Bestand:Lightning over Oradea Romania cropped.jpg|miniatuur|Bliksems boven [[Oradea]], [[Roemenië]], 17 augustus 2005]]
Bliksem ontstaat door de verdeling van elektrische lading over een onweerswolk. Wat betreft de processen, die grote delen van de wolk een afwijkende lading kunnen geven, zijn er wel 10 theorieën. De ladingsverdeling hoeft op zichzelf nog niet tot het ontstaan van plotselinge ontladingen, de bliksems, te leiden. Er zijn vele [[Lekstroom|lekstromen]], die de ontstane ladingsverschuiving tegenwerken, zodat bliksems niet strikt noodzakelijk zijn. Evenmin is zonder meer duidelijk, waarom een ontlading tussen de onderzijde van de wolk en de grond zou optreden, dat wil zeggen de blikseminslag. Daarbij geldt nog dat de aarde een goede [[geleider]] is en dat gelijknamige elektrische ladingen elkaar afstoten. Omdat in de meeste gevallen de negatief geladen wolken zich onderaan bevinden, zullen onder de wolk de [[elektron]]en in de aardkorst verdreven worden, zodat de aarde plaatselijk een positieve lading krijgt. Onder de wolk heerst daarom een sterk [[elektrisch veld]], dat omhoog gericht is. De [[elektrische spanning]] in dat veld is echter 100 à 1000 keer te klein om een [[elektrostatische ontlading|ontlading]] mogelijk te maken. De [[doorslagspanning]] van [[lucht]] is namelijk 3 miljoen [[Volt (eenheid)|volt]] per [[meter]]. In zeldzame gevallen treedt ook een omgekeerde ladingsverdeling op, met een positieve lading aan de onderzijde van de bewolking en bijgevolg een negatieve lading aan het aardoppervlak. In dat geval spreekt men van een ''positieve'' bliksem als er ontlading optreedt.
=== Vonk en kanaal ===
| |||