Saturnus (planeet): verschil tussen versies

Op [[Aarde (planeet)|Aarde]] bestaat een duidelijke scheiding tussen land, water en atmosfeer. Saturnus heeft daarentegen alleen maar waterstoflagen die van een vloeibare vorm diep in de planeet langzaam overgaan in de gasvormige variant die in de atmosfeer voorkomt, zonder een duidelijke grens. Dit is een niet gebruikelijke situatie die voortkomt uit de enorme druk en temperatuur op Saturnus, genoemd een [[Superkritische fase|superkritieke toestand]]. Als gevolg van de extreme druk worden de gassen dusdanig samengeperst dat ze, op het punt waar normaal de overgang verwacht wordt, een dichtheid hebben die nog steeds overeenkomt met die van een vloeistof. Saturnus heeft daarom geen duidelijk planeetoppervlak, maar wetenschappers gebruiken als referentiepunt het punt waar de druk gelijk is aan 1 bar. Dit is aan de top van het wolkendek. Vanuit de ruimte gezien vertoont de atmosfeer van Saturnus een patroon van strepen of banden dat overeenkomsten vertoont met Jupiter. Het verschil is echter dat de banden van Saturnus vager zijn en rond de evenaar veel breder. Door de [[Voyager 1]] werden complexe wolkenstructuren waargenomen in de atmosfeer die vanaf de Aarde niet zichtbaar waren. Op Saturnus waaien harde [[storm (wind)|stormen]], nabij de evenaar bereiken ze in de bovenlagen van de atmosfeer snelheden tot 500 m/s. Op de noordpool bevindt zich de [[Hexagoon van Saturnus]], een zeshoekig wolkenpatroon met in het centrum een harde storm.

 

=== Ringen ===

De ringen van saturnus bestaan uit waterijs en een klein beetje inkt vertonen een systeem van ringen, maar dat is pas op het einde van de 20e eeuw ontdekt. Het [[ringensysteem van Saturnus]] is verreweg het opvallendste en ook al veel eerder waargenomen. In [[1610]] keek [[Galileo Galilei]] naar Saturnus en zag drie objecten in plaats van één. Vol verbazing hield Galilei het er op dat de planeet twee handvatten (''ansae'') had. Toen hij twee jaar later nog eens keek waren deze verdwenen waarna ze twee jaar later weer verschenen, nu duidelijker dan ooit. Een halve eeuw later kon [[Christiaan Huygens]] dankzij de verbeterde telescooptechniek in [[1655]] als eerste bevestigen dat deze ''ansae'' eigenlijk een ring rond de planeet was.<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/525169/Saturn/54286/The-ring-system Saturn: The ring system], Encyclopaedia Britannica</ref> Huygens beschreef een dunne platte ring die de planeet nergens raakte. Dit werd aanvankelijk met enige scepsis ontvangen, maar werd door [[Robert Hooke]] en [[Giovanni Domenico Cassini|Giovanni Cassini]] bevestigd.

Op [[7 oktober]] [[2009]] publiceerden wetenschappers de ontdekking van een enorme buitenring met een radius van 13 miljoen kilometer, ofwel 200 maal de diameter van de planeet zelf. De ring is ontdekt met behulp van de [[Spitzer Space Telescope|Spitzer ruimtetelescoop]]. Met de ontdekking is er nu ook een reële theorie voor de kleuring van de maan [[Iapetus (maan)|Iapetus]], die aan één zijde donkerkleurig is. Men gaat er nu van uit dat deze ring daarvoor verantwoordelijk is.

 

[[Bestand:Saturn eclipse.jpg|miniatuur|rechts|300px|Saturnus verduistert de zon, foto gemaakt vanuit de [[Cassini-Huygens]]-sonde op [[15 september]] [[2006]]. Op de grote foto is net links van de heldere A-ring de aarde te zien als een klein stipje.]]

De duidelijk waarneembare ruimte tussen de A- en B-ring is bekend als de [[Cassinischeiding]] (4650 km breed) en wordt veroorzaakt door de maan [[Mimas (maan)|Mimas]].