Tabletcomputer: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
A1111z274kfief (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Labels: Visuele tekstverwerker Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
Neutraler per WP:NPOV
Regel 15:
 
=== Sensors en verbindingen ===
Over het algemeen beschikken tablets over verschillende sensors, zoals een lichtsensor (om de helderheid van het scherm automatisch aan te passen aan omgevingslicht), nabijheidssensor, [[microfoon]] en één of twee [[camera]]('s) voor foto en video. Daarnaast zijn vaak voorzieningen voor positiebepaling aanwezig, zoals [[Global positioning system|GPSgps]], een [[Kompas|digitaal kompas]] en een oriëntatiesensor. Voor verbinding met andere apparaten en het internet zijn tablets vrijwel geheel afhankelijk van draadloze dataverbindingen, zoals [[wifi]], [[Bluetooth]] en (soms) [[3G]]/[[4G]]: de dunne behuizing laat weinig ruimte voor fysieke aansluitpoorten. Zodoende zijn er – naast de genoemde voorzieningen voor draadloze verbindingen – vaak alleen een (micro-)[[Universal Serial Bus|USB-poort]] en een hoofdtelefoonaansluiting beschikbaar op het apparaat. In sommige gevallen beschikken tablets ook over een kaartlezer voor micro-[[SD-kaart|microSD-kaartjes]]jes; door het plaatsen van een geheugenkaartje kan het opslaggeheugen worden uitgebreid en ontstaat een extra mogelijkheid voor datauitwisselingdata-uitwisseling met andere apparaten.
 
== Geschiedenis ==
Regel 21:
Het concept van een tabletcomputer vindt zijn oorsprong in systemen die handgeschreven karakters moesten analyseren en omzetten in tekst; het eerste patent voor een dergelijk systeem dateert uit 1915. Het duurde echter tot 1956 voor er daadwerkelijk een systeem werd gepresenteerd dat werkte met de nog jonge digitale computer. In de decennia daarna waren tabletcomputers vooral te vinden in sciencefiction. Het bekendste voorbeeld is wellicht een scène uit de film ''[[2001: A Space Odyssey]]'', waarin de protagonist een nieuwsuitzending bekijkt op een tablet. Wetenschappers bedachten ondertussen concepten als de Dynabook, een in 1968 door informaticus [[Alan Kay]] bedachte tablet gericht op kinderen.<ref>http://history-computer.com/ModernComputer/Personal/Dynabook.html</ref>
 
In 1989 lanceerde het bedrijf GRiD Systems Corporation de GRiDPad, die wordt beschouwd als de eerste tabletcomputer op de consumentenmarkt. Het 2 kilo zware apparaat kostte ruim 2400 dollar, draaide op [[MS-DOS]] en beschikte over een monochroom lcd-scherm. De GRiDPad werd vooral bediend met behulp van een styluspen[[stylus]]pen, die aan het apparaat vastzat met een kabeltje. Het systeem kon geschreven tekens omzetten in tekst met een door Jeff Hawkins ontworpen handschriftherkenningssysteem.<ref>http://oldcomputers.net/gridpad.html</ref> In de loop van de jaren 90 werd het oerconcept van de GRiDPad verder doorontwikkeld door verschillende computerbedrijven. Sommige tabletprojecten resulteerden uiteindelijk in daadwerkelijke producten, zoals de [[AT&T EO|EO Personal Communicator]] (in de Verenigde Staten uitgebracht door telefoonmaatschappij [[AT&T]]) en de Apple Newton; beide waren als nicheproduct redelijk succesvol. Een aantal andere projecten om een tabletcomputer te ontwikkelen, waaronder een concept van de Amerikaanse krantenuitgever Knight Ridder en het OMI-NewsPAD-project van de Europese Unie, kwam niet verder dan de prototypefase. Tabletcomputers bleven al met al nog nicheproducten, mede door hun hoge prijs; vergeleken met huidige tablets waren ze daarnaast nogal log en zwaar.
 
[[Bestand:Tablet.jpg|thumb|Voorbeeld van een tablet-pc]]
Eind jaren 90 begon [[Microsoft]] aan een eigen tabletproject in een poging tabletcomputers te introduceren bij een breder publiek. Dat resulteerde in 2001 in de Microsoft Tablet PC-specificatie. Aan de hand van deze specificatie werden een aantal apparaten uitgebracht (gelijkend op de hedendaagse hybride laptop-tablets) die draaiden op een aangepaste versie van [[Microsoft Windows|Windows]]. Ze waren voornamelijk bedoeld voor kantoorgebruik en het maken van aantekeningen.<ref>http://www.pencomputing.com/frames/tablet_pc.html</ref> Tablet-pc's bleken geen groot succes: de apparaten waren te zwaar om in één hand vast te houden (essentieel voor mobiel gebruik) en bovendien was de meegeleverde software, ondanks de gedane aanpassingen, niet erg geschikt voor gebruik als tablet.
 
[[Bestand:Steve Jobs with the Apple iPad no logo.jpg|thumb|[[Steve Jobs]] toont de [[iPad]] voor het eerst aan het publiek (2010)]]
In 2010 introduceerde Apple de [[iPad]]. De gebruiksomgeving van het apparaat was speciaal ontworpen voor gebruik met vingergebaren, in tegenstelling tot eerdere apparaten, die vooral bediend werden met een styluspen[[stylus]]pen. In tegenstelling tot de eerdere tablet-pc's week Apple af van de PCpc-specificatie: in de iPad werd een energiezuinige [[ARM-architectuur|ARM-processor]] toegepast. Door technologische vooruitgang waren dergelijke processors nu krachtig genoeg voor veel taken die eerder slechts op een pc konden worden uitgevoerd; daarnaast zorgden verbeteringen in batterijtechnologie voor dunne en lichte batterijen met een lange werktijd. Al snel bleek de iPad een enorm succes, wat een doorbraak betekende voor tabletcomputers: andere fabrikanten, zoals [[Samsung Group|Samsung]], [[Asus]] en [[Sony]], brachten snel eigen tablets uit. Deze apparaten volgden het concept van de iPad: ze werden bediend met vingergebaren en bevatten een ARM-processor. Vaak draaiden deze tablets op het besturingssysteem [[Android (besturingssysteem)|Android]] van [[Google Inc.|Google]], dat begin 2011 een speciale tabletversie van dit systeem uitbracht (Android Honeycomb). Microsoft liet haar eerdere tablet-pc-concept varen en kwam in 2012 met een nieuwe versie van Windows ([[Windows 8]]) met een gebruiksomgeving die gemakkelijk met vingergebaren kan worden bediend. Daarnaast introduceerde het bedrijf ook eigen tablets ([[Microsoft Surface (tablet)|Microsoft Surface]]). Vanaf 2010 vertoont de verkoop van tablets een zeer sterke stijging. Het onderzoeksbureau [[Gartner]] becijferde dat alleen al in 2013 ruim 195 miljoen tablets zijn verkocht.<ref>http://www.gartner.com/newsroom/id/2674215</ref>
 
== Soorten tabletcomputers ==
=== Naar besturingssysteem ===
[[Bestand:Microsoft Surface Pro 3 - 1.jpg|thumb|Microsoft Surface Pro 3, een tablet met Windows 8.1 als besturingssysteem]]
Een belangrijke eigenschap van een tabletcomputer is het besturingssysteem dat wordt meegeleverd. Over het algemeen zijn tablets er slechts op gemaakt om nieuwere versies van het meegeleverde besturingssysteem te kunnen draaien – andere besturingssystemen kunnen vaak niet of met grote moeite worden geïnstalleerd. De keuze voor het besturingssysteem is belangrijk; deze bepaalt immers de gebruiksomgeving en de programma's (ook wel [[Mobiele app|apps]]) die op de tablet kunnen worden geïnstalleerd.
 
Op dit moment (2019) zijn drie besturingssystemen voor tablets dominant:
*[[iOS (Apple)|iOS]] van Apple. Deze tablets worden meestal I-pad's genoemd. Dit systeem draait alleen op tablets van deze fabrikant; door de grote populariteit van Apples tablets heeft iOS toch een aanzienlijk marktaandeel veroverd.
*[[Google Android|Android]] van Google. In tegenstelling tot iOS is Android grotendeels [[open source]], waardoor het in principe door iedere hardwarefabrikant vrij gebruikt kan worden. Daarom is het een populaire keuze voor goedkopere tablets.
*[[Windows 8.1]]/RT van Microsoft. Windows is beschikbaar voor zowel tablets met processor op basis van de x86-processorarchitectuur (Windows 8.1), als voor tablets met een ARM-processor (Windows RT). Hoewel beide varianten er hetzelfde uitzien, heeft Windows 8.1 als voordeel dat ook oudere Windows-programma's op dit systeem werken. Gedurende de huidige versie van Windows ([[Windows 10]]) zal Windows RT worden uitgefaseerd.
 
=== Naar vormfactor ===
Regel 43:
Naast 'standaard'-tabletcomputers bestaan ook apparaten met een bijzondere vormfactor. Een veelvoorkomende variatie op het standaardconcept van de tablet is een hybride kruising tussen een tablet en een [[laptop]] (ook wel convertibles genoemd), waarmee wordt getracht de voordelen van beide apparaten te combineren. De transformatie tussen laptop en tablet kan op verschillende manieren plaatsvinden. Zo zijn er laptops waarbij het scherm 360 graden kan omklappen, zodat het apparaat met het toetsenbord omlaag als tablet kan dienen. Een andere mogelijkheid is een speciaal scharnier waarmee het tabletscherm als het ware opklapt boven een toetsenbord. Ook veelvoorkomend is een systeem waarbij de tablet simpelweg kan worden losgekoppeld van het toetsenbordgedeelte. Hybride apparaten beschikken vaak over meer fysieke aansluitpoorten dan andere tablets; daarnaast is de processor soms een stuk krachtiger. Hierdoor kunnen ze wel groter en zwaarder zijn dan normale tablets.
 
Naast kruisingen tussen tablets en laptops bestaan ook kruisingen tussen tablets en mobiele telefoons (phablets[[phablet]]s of mini-tabletsminitablets). Deze zijn vaak iets kleiner dan de gemiddelde tablet, en hebben uiteraard de mogelijkheid om te bellen.
 
Tablets met een bijzonder gebruiksdoel hebben soms ook een aangepaste vormfactor die daarop is gericht. Een voorbeeld zijn tablets die speciaal geschikt zijn voor het spelen van spellen; deze worden ook weleens uitgevoerd met [[joystick]]s en fysieke knoppen naast het scherm.
 
=== Naar schermeigenschappen ===
[[Bestand:Smartphones Samsung Galaxy Note.jpg|thumb|Samsung Galaxy Note-serie, een voorbeeld van phablets[[phablet]]s]]
Zoals beschreven loopt de schermgrootte van tabletcomputers uiteen van minder dan 7" (18&nbsp;cm) tot meer dan 12" (30&nbsp;cm). Naast de schermgrootte zijn er een aantal andere eigenschappen die het scherm definiëren. De hoogte-breedteverhouding kan bijvoorbeeld variëren van 16:9 (meer ruimte in de breedte; geschikter voor het bekijken van films) tot 4:3 (meer ruimte in de hoogte; geschikter voor surfen en kantoortoepassingen, zoals [[Microsoft Word|tekstverwerken]] en [[Microsoft Excel|Excel]]). Daarnaast is de schermresolutie van belang; hogere resoluties bieden meer scherpte en/of werkruimte. Het gebruikte schermtype is meestal [[LCD-display|lcd]], maar soms worden ook [[Amoled|AMOLED-schermen]] toegepast. Als laatste beschikken sommige tabletschermen over extra's zoals een extra digitizer, een sensorlaag waarmee – in combinatie met een speciale [[stylus]]pen – nauwkeuriger kan worden getekend op het beeldoppervlak.
 
[[E-reader]]s lijken op tablets qua vormfactor: ze bestaan vaak uit een dunne behuizing met daarin een groot, aanraakgevoelig scherm. Bij deze apparaten wordt meestal gebruikgemaakt van een scherm gebaseerd op [[e-ink]]technologie. Omdat een dergelijk scherm geen licht geeft is het minder belastend voor de ogen. De aanwezigheid van een e-ink scherm maakt een e-reader echter minder geschikt voor multimediatoepassingen dan een tablet: e-ink schermeninkschermen zijn in de regel monochroom en hebben een lage verversingssnelheid.
 
=== Naar processorarchitectuur ===
De processorarchitectuur waarop een tabletcomputer is gebaseerd bepaalt mede welke software op het apparaat zal werken. Op dit moment wordt de tabletmarkt verdeeld tussen processors gebaseerd op het ARM-ontwerp van [[ARM Holdings]] en processors die werken met de [[x86-instructieset]] van [[Intel]] en [[AMD]]. ARM-processors zijn te vinden in alle tablets van Apple en alle tablets die draaien op Windows RT; ze worden ook gebruikt in veel tablets die draaien op Android. Soortgelijke processors worden ook vaak gebruikt in smartphones. Processors op basis van de x86-architectuur zijn vooral terug te vinden in Windows-tablets: ze zijn namelijk compatibel met oudere Windows-software voor pc's. Bovendien zijn er varianten beschikbaar die sneller zijn dan de krachtigste ARM-processors, wat ze een goede keuze maakt voor hybride apparaten.
 
== Zie ook ==
* [[E-reader]]
* [[Phablet]]
 
{{Appendix}}