Oorlog in Nagorno-Karabach (1988-1994): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vacio (overleg | bijdragen)
k Invulling parameters sjabloon
Regel 7:
| place=[[Nagorno-Karabach]], [[Azerbeidzjan]].
| result= [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]] is een [[de facto]] onafhankelijke republiek, maar is [[de jure]] onderdeel van Azerbeidzjan. Ook gebieden eromheen zijn onder Armeense controle.
| combatant1='''1988–1991''' <br /> [[Nagorno-Karabachse Autonome Oblast|Nagorno-Karabakh AO]]<br />[[Bestand:Flag of Armenian SSR.svg|22px]] [[Armeense Socialistische Sovjetrepubliek|Armeense SSR]] <br /> {{AM-VLAG}} Armeense militie ([[Dashnak]])<br><br>
----
'''1991–1994'''<br />[[Bestand:Flag_of_Nagorno-Karabakh.svg|22px]] [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]]<br />{{AM}}<br /><br>Bewapening:
* {{RU}}<ref>Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus By Svante E. Cornell</ref><ref>''Bloodshed in the Caucasus: escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh'', vol. 1245 of Human rights documents, Human Rights Watch, 1992, p. 24</ref>
* {{GR}}
| combatant2='''1988–1991''' <br /> [[Bestand:Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic.svg|22px]] [[Azerbeidzjaanse SSR]] <br /> [[Azerbeidzjaans Volksfront]] <br /> [[Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|22px]] [[Sovjet-Unie]]
----
'''1991–1994''' <br /> {{AZ}}<br />{{TR}} (directe militaire en politieke steun)<br><br /> Buitenlandse huurlingen:
* [[Bestand:Flag of Hezbi Islami Gulbuddin.svg|22px]] [[Hezb-e Islami Gulbuddin]]
* [[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[Itsjkerië|Tsjetsjeense militanten]]
* [[Grijze Wolven]]<br /><br>Bewapening:
* {{RU}}
* {{IL}}
* {{UA}}
| commander1=[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Samvel Babaian]]<br />[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Monte Melkonian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Hemayag Haroian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Vazgen Sargisian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Arkady Ter-Tatevosian]]<br />[[Bestand:Flag of the CIS.svg|20px]] [[Anatoly Zinevich]]<br />{{RU-VLAG}} [[Seyran Ohanyan]], bevelhebber van Russische 366e gepantserde regiment<ref>de Waal. ''Black Garden'', p. 167.</ref>
| commander2={{AZ-VLAG}} [[İsgandar Hamidov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Suret Huseinov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Rahim Gaziev]]<br />[[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|20px]] [[Sjamil Basajev]]<ref name="blackgarden">Thomas de Waal (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. {{ISBN |0-8147-1945-7}}.</ref>
| strength1=20,000 (NK, bevat 8.000 uit Armenië)<br /> 20,000 (Armenië)<ref name="Caucasian knot">Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian ''The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh''. Zed Books, 1994, p. 14. {{ISBN |978-1-85649-288-1}}.</ref>
| strength2=42,000 (36.000 in het leger, 1.600 in de luchtmacht)<ref name="Caucasian knot" />
| casualties1= 4.592 doden,<br />20.000 gewonden,<br />400.000 vluchtelingen.
| casualties2=20.000 doden,<ref name="blackgarden" /><br />30.000 gewonden,<br />800.000 ontheemden.<ref>The Central Intelligence Agency. The [[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html#Issues Transnational Issues in Country Profile of Azerbaijan].</ref>
}}
De '''Oorlog in Nagorno-Karabach''' was een [[oorlog|gewapend conflict]] tussen [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]], dat naar [[zelfbeschikkingsrecht|zelfbeschikking]] streeft (volstrekte [[Onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van Azerbeidzjan ofwel aansluiting bij [[Armenië]]), en [[Azerbeidzjan]], dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben. De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de [[20e eeuw]]. In februari [[1988]] escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds [[1993]] zelf ook betrokken raakte bij het conflict.<ref name="usip1-forewrd25">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081202233445/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks25/forewrd25.html Nagorno-Karabakh: Searching for a Solution. Foreword]</ref><ref name="usip2-chap3">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081201052200/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks19/chap3_19.html Sovereignty after Empire. Self-Determination Movements in the Former Soviet Union. Hopes and Disappointments: Case Studies]</ref><ref name="hrwcommunal">[[Human Rights Watch]] [http://hrw.org/reports/1995/communal/ Playing the "Communal Card". Communal Violence and Human Rights]</ref><ref>[[Human Rights Watch]] [http://www.hrw.org/reports/1993/WR93/Hsw-07.htm The former Soviet Union. Human Rights Developments]</ref>
Regel 33:
 
== Juridische en historische conceptie van het conflict ==
Bij de oorlog in Nagorno-Karabach staan het [[zelfbeschikkingsrecht]] van een volk en de [[territoriale integriteit]] van een staat tegenover elkaar. ''[[De jure|Formeel]]'' behoort Nagorno-Karabach tot het grondgebied van Azerbeidzjan, maar de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben momenteel geen enkele zeggenschap over Nagorno-Karabach. ''[[De facto]]'' gedraagt Artsach (Nagorno-Karabach) zich als een onafhankelijke republiek, maar feitelijk is het een provincie geworden van Armenië.{{feitBron?||2019|05|26}}<ref name="ambtsbericht2006">[[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Ministerie van Buitenlandse Zaken]], ''[http://www.minbuza.nl/binaries/minbuza_doc/pdf/a/0_aab-armenie-2006.pdf Algemeen ambtsbericht Armenië 2006]'', p. 24.</ref> In de oorlog van [[1991]]-[[1994]] hebben de Armeniërs van Nagorno-Karabach inmiddels niet alleen de voormalige [[autonome oblast]] gefortificeerd, maar ook het oorspronkelijk door Azerbeidzjanen en Koerden bewoonde gebied bezet dat tussen Armenië en Nagorno-Karabach is gelegen, zo is een geografische verbinding tot stand gekomen met Armenië<ref name="usip1-forewrd25" /> en een veiligheidsgordel gevormd.<ref>NKR office in Washington DC. [https://web.archive.org/web/20071109182525/http://www.nkrusa.org/nk_conflict/assets/facts_evidence_1.pdf Nagorno Karabakh Conflict. Facts and Evidence. Part 1]</ref> Als vergelding voor het [[Territoriaal geschil#Samenhangende begrippen|bezet houden]] van Azerbeidzjaans grondgebied, houden Azerbeidzjan en bondgenoot [[Turkije]] de grenzen met Armenië en Artsach gesloten.<ref name="ambtsbericht2006" /> De Azerbeidsjaanse regio [[Nachitsjevan]] is een enclave tussen Armenië en Turkije geworden.
 
[[Bestand:Az-qa-location-fr.svg|thumb|300px|Armenië, Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Het gebied van de voormalige Nagorno-Karabachse Autonome Oblast omlijnd met rood. Het gebied onder de feitelijke jurisdictie van de Republiek Artsach in het bruin.]]