Kiesrechtgeografie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
toevoeging van kiessystemen en de relatie met gerrymandering |
k Linkfix ivm sjabloonnaamgeving / parameterfix |
||
Regel 1:
[[Bestand:The Gerry-Mander.png|thumb|300px|Deze politieke tekening uit 1812 werd getekend in reactie op de electorale districtsindeling in de staat Massachusetts, die kandidaten van de democratisch-republikeinse partij van Elbridge Gerry bevoordeelde ten opzichte van de federalisten. De karikatuur spot met de bizarre vorm van een district in Essex County door deze neer te zetten als een draakachtig monster. Nieuwsbladen uit die tijd zagen in de indeling de vorm van een salamander. Het woord gerrymander is een verbastering van dat woord met de achternaam van gouverneur Gerry.]]
[[Bestand:Gerrymandering 36-28 svg.svg|thumb|300px|Een voorbeeld hoe gerrymandering de uitkomst van een verkiezing kan beïnvloeden. In al deze gevallen is het stemmenpatroon hetzelfde, met een voorkeur van 36 plaatsen voor groen, 28 voor paars. Toch kan door verschillende methoden van gerrymandering de effectieve verkiezingsuitslag voor een vertegenwoordiging van 4 personen (van linksboven naar rechtsonder) 3-1 (packing), 2-2, 4-0 (cracking) of zelfs 1-3 (packing) worden.]]
'''Kiesrechtgeografie,''' ook wel ''Gerrymandering'' genoemd, is een het manipuleren of hertekenen van de grenzen van kiesdistricten. Vaak worden deze kiesdistricten gemanipuleerd om een politiek voordeel te behalen voor een specifieke politieke partij of kandidaat.
== Oorsprong ==
Het concept gerrymandering ontleent haar naam aan de gouverneur van Massachusetts [[Elbridge Gerry]]. In de Verenigde Staten worden de district grenzen iedere 10 jaar opnieuw getekend om bij te blijven met demografische ontwikkelingen, gezien de congresdistricten een ongeveer gelijk aantal kiezer behoort te bevatten. Dit gebeurde ook in 1812 toen Elbridge Gerry een wet voor de wijziging van het district Massachusetts ondertekende. Dit district werd op een dusdanige wijze hertekend dat het de vorm aannam van een draakachtige salamander. Met deze exotische vorm van het kiesdistrict werd voordeel geboekt voor de democratische-republikeinse partij, waartoe Elbridge Gerry behoorde, ten opzichte van de benadeelde federalistische partij.<ref>{{Citeer boek|titel=The Rise and Development of the Gerrymander|auteur=Elmer Cummings Griffith|taal=en|url=https://books.google.nl/books?id=6o2HAAAAMAAJ&pg=PA73&redir_esc=y|uitgever=Scott, Foresman|datum=1907}}</ref>De term Gerry-mander werd vervolgens voor het eerst gebruikt in de Boston Gazette op 26 maart 1812, en is dus een samenvoeging van de achternaam van de gouverneur en het sala''mander''vormige kiesdistrict. Bij de vermelding van het concept werd ook een cartoon getoond, waarin het kiesdistrict op figuurlijke wijze wordt getekend als een draak met vleugels en scherpe klauwen. Deze illustratie werd later een van de beroemdste politieke cartoons uit de vroege Amerikaanse geschiedenis.
== Gerrymandering methodes ==
Regel 10:
#''Cracking.'' Cracken doet zich voor wanneer een bepaalde soort kiezer van een kandidaat of politieke partij wordt verspreid en uitgedund over verschillende districten. Door deze verspreiding is de kandidaat of partij niet in staat om in de districten voldoende stemmen te behalen.<ref name=":0">{{Citeer boek|titel=A FORMULA GOES TO COURT:
PARTISAN GERRYMANDERING AND THE EFFICIENCY GAP|auteurlink=|auteur=MIRA BERNSTEIN|medeauteurs=MOON DUCHIN|taal=|url=https://arxiv.org/pdf/1705.10812.pdf<nowiki>]]</nowiki>|uitgever=|datum=|pagina's=|ISBN=}}</ref>
#''Packing''. Packen ontstaat wanneer eenzelfde soort kiezers in één of enkele kiesdistrict(en) worden 'verpakt', waardoor zij in deze district(en) overweldigende meerderheden behalen. Door deze kiezers samen te voegen in één district wordt hun invloed in andere kiesdistricten geminimaliseerd.
#''Hijacking''. Hijacken doet zich voor wanneer kiesdistricten worden hertekend met de intentie om twee gevestigde kandidaten (vaak van dezelfde partij) tegen elkaar te laten strijden in de verkiezingen. Dit betekent dat één van deze gevestigde kandidaten noodgedwongen zijn of haar functie zal verliezen tijdens de verkiezing. Wanneer beiden kandidaten van dezelfde partij zijn, kan deze partij worden verzwakt door een interne strijd tussen de kandidaten. Een voorbeeld van Hijacking is zichtbaar in de regio Cleveland & Toledo in de Verenigde Staten. De democratische vertegenwoordigers Marcy Kaptur en Dennis Kucinich werden in één district gevoegd, waardoor een van hen hun functie verloor.<ref name=":3">{{Citeer web|url=https://www.propublica.org/article/redistricting-a-devils-dictionary|titel=Redistricting, a Devil’s Dictionary|bezochtdatum=2019-04-24|auteur=Jeff Larson Olga Pierce|datum=2011-11-02|werk=ProPublica|taal=en}}</ref>
#''Kidnapping.'' Veel afgevaardigden hebben geografische grondslagen. Dit zijn plaatsen waar de politici een sterke achterban, politieke bondgenoten en naamsbekendheid hebben. Kidnapping ontstaat wanneer een kandidaat of partij door het wijzigen van de districtsgrenzen in een ander district wordt geplaatst, waar deze geografische grondslagen minder sterk of niet aanwezig zijn. Dit maakt herkozen worden voor de betreffende kandidaat of partij bij de volgende verkiezingen moeilijker.
#''Stacking''. Stacken doet zich voor wanneer kiezers met een laag opleidingsniveau en een laag inkomen worden samengevoegd in een district met een ongeveer gelijk aantal kiezers met een hoog opleidingsniveau en een hoog inkomen. Het district oogt door deze methode in balans. Echter is de opkomst bij de verkiezingen onder hoogopgeleide en hoge inkomens groter, waardoor deze groep alsnog de winst zal behalen in het district<ref name=":2" />.
<br />
==De republikeinse ''Great Gerrymander'' van 2012==
Al sinds de jaren '90 heeft de republikeinse partij een strategie voor wat betreft kiesrechtgeografie. Het ''Redisctricting Majority Project (Redmap)<ref>http://www.redistrictingmajorityproject.com/</ref>'', verwijzend naar de kleur rood waarmee traditioneel een republikeins district wordt ingekleurd op de kaart, is volkomen legaal en openbaar. De republikeinen zijn trots op het resultaat van dit project waardoor sinds 2012 een meerderheid in beide huizen is behaald.<ref>http://www.huffingtonpost.com/2013/01/17/gop-redmap-memo-gerrymandering_n_2498913.html</ref>
== Kiessystemen en Gerrymandering ==
Het soort kiessysteem dat wordt gehanteerd binnen een staat heeft grote invloed op de effectiviteit van gerrymandering. Kiessystemen waarbij geen districtenstelsel wordt gehanteerd, oftewel systemen waarbij de gehele kiesgerechtigde bevolking als één district wordt beschouwd, zijn niet geschikt voor gerrymandering, gezien er geen districten aanwezig zijn om te hertekenen of manipuleren. Nederland is een voorbeeld van een staat zonder districtenstelsel, waardoor gerrymandering hier ook niet kan voorkomen. Ook in districtenstelsels met evenredige vertegenwoordiging heeft gerrymandering weinig tot geen effect,<ref>{{Citeer web|url=https://www.fairvote.org/how_proportional_representation_would_finally|titel=How Proportional Representation Would Finally Solve Our Redistricting and Gerrymandering Problems|bezochtdatum=2019-05-09|auteur=FairVote.org|werk=FairVote}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.sightline.org/2018/11/02/gerrymandering-fix-is-proportional-representation/|titel=Bypass Gerrymandering with a Better Voting System|bezochtdatum=2019-05-09|datum=2018-11-02|werk=Sightline Institute|taal=en
{{Appendix|2=
|