Wikipedia

Leo De Maeyer: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Hexe22 (overleg | bijdragen)
11 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
belangrijkste opkuis van wikipedia-opmaak, wieden in te gedetailleerde informatie, enkele vertalingen juister gezet, infobox toegevoegd
Regel 1:
{{Wiu|Niet geheel geslaagde vertaling van het Duitse artikel, zonder bronvermelding|2019|05|20}}
 
[[Bestand:DeMaeyer Leo C M 1.jpg|miniatuur|Leo De Maeyer (1971)]]
{{Infobox wetenschapper
'''Leo Carl Maria De Maeyer''' (* [[8 december]] [[1927]] in [[Hombeek]], [[België]]; † [[18 juni]] [[2014]] in [[Göttingen (stad)|Göttingen]], [[Duitsland]]) was een Belgisch fysisch chemicus, wetenschappelijk lid van het Max-Planck-Gesellschaft en vroeger directeur aan het [[Max-Planck-Institut für biophysikalische Chemie]] in Göttingen. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de methodes voor de bepaling van de snelheid van extreem snelle reacties waarvoor [[Manfred Eigen]] in het jaar 1967 de [[Nobelprijs voor Scheikunde]] ontving.▼
| naam = Leo De Maeyer
| afbeelding = DeMaeyer Leo C M 1.jpg
| onderschrift = Leo De Maeyer (1971)
| volledigenaam = Leo Carl Maria De Maeyer
| geboortedatum = [[8 december]] [[1927]]
| geboorteplaats = [[Hombeek]]
| sterfdatum = [[18 juni]] [[2014]]
| sterfplaats = [[Göttingen]] ([[Duitsland]])
| vakgebied = [[Fysische Chemie]]
| onderzoek1 =
| publicaties =
| bekendvan = Methodes voor de bepaling van de snelheid van extreem snelle reacties
| Alma Mater = [[Katholieke Universiteit Leuven]]
| promotor = J.C. Jungers
| religie =
| hobby =
| handtekening =
| handtekeningpx =
| website =
| portaal = Scheikunde
| extra portaal =
| extra portaal2 =
}}
 
▲'''Leo Carl Maria De Maeyer''' (*[[Hombeek]], [[8 december]] [[1927]] in– [[HombeekGöttingen]], ([[BelgiëDuitsland]]; † ),[[18 juni]] [[2014]]) inwas een [[Göttingen (stad)België|GöttingenBelgisch]], [[Duitsland]]) was een BelgischFysische chemie|fysisch chemicus, wetenschappelijk lid van het Max-Planck-Gesellschaft en vroeger directeur aan het [[Max-Planck-Institut für biophysikalische Chemie]] in Göttingen. Hij leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de methodes voor de bepaling van de snelheid van extreem snelle reacties, waarvoor [[Manfred Eigen]] in het jaar 1967 de [[Nobelprijs voor Scheikunde]] ontving. De Maeyer deed zijn belangrijkste wetenschappelijk werk aan het Max Planck Instituut voor Fysische Chemie in Göttingen.
 
== Biografie ==
De Maeyer was de derde zoon van Franz De Maeyer en Renée Meuldermans. Franz De Maeyer was in de periode 1924-1930 gewestbeheerder in [[Belgisch-Kongo]], vanaf 1930 verbonden aan de publiciteitsdienst van [[Het Laatste Nieuws]] en vanaf 1938 zelfstandig accountant in [[Mechelen]].
De Maeyer was de derde zoon van Renée Meuldermans en Franz De Maeyer, in de periode 1924-1930 gewestbeheerder in [[Belgisch-Kongo]], vanaf 1930 verbonden aan de publiciteitsdienst van Het Laatste Nieuws en vanaf 1938 zelfstandig accountant in [[Mechelen (stad)|Mechelen]]. Broers: René De Maeyer (conservator Muziekinstrumentenmuseum Brussel) en Jaak De Maeyer (raadgever Dir. Gen. Landbouw Europese Gemeenschap). Leo De Maeyer volgde de Grieks-Latijnse humaniora aan het Koninklijk Atheneum te Mechelen en studeerde vanaf 1945 scheikundige wetenschappen aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] (KUL). Na begin van het doctoraat in 1950 volgde vanaf 1952 de militaire dienst: De Maeyer bezocht de “school of radar and anti-aircraft-artillery”, werd daarna aan het Laboratory of Chemical Applications (ETAC) te Vilvoorde toegewezen en eindigde zijn dienst in 1954 als 2de reserve-luitenant. In hetzelfde jaar promoveerde De Maeyer in fysische scheikunde bij J.C. Jungers. Vervolgens bezocht De Maeyer met een reisbeurs van het IWONL het Max-Planck-Institut für Physikalische Chemie in Göttingen en verlengde zijn verblijf aldaar als laureaat van de wedstrijd der reisbeurzen 1955 en als Stipendiat der [[Alexander-von-Humboldtstiftung]]. Vanaf 1956 was hij als wetenschappelijk assistent aan het Max-Planck-Institut für physikalische Chemie verbonden.<ref>historisches Dokument: Curriculum Vitae verfasst von Prof. Dr. Leo C.M. De Maeyer im November 1995 anlässlich der Emeritierung, Archiv der MPG, Berlin: AMPG, III. Abt., Rep. 131, Nr. 1</ref>.
 
Leo De Maeyer volgde Grieks-Latijns aan het Koninklijk Atheneum te Mechelen en studeerde vanaf 1945 scheikundige wetenschappen aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] (KUL). De Maeyer begon zijn doctoraat in 1950, maar ging in 1952 in legerdienst. Tijdens zijn dienstplicht werkte De Maeyer onder andere aan het Laboratorium voor Chemische Toepassingen (ETAC) te [[Vilvoorde]]. Hij eindigde zijn dienst in 1954 als 2de reserve-[[luitenant]].
 
In hetzelfde jaar promoveerde De Maeyer in fysische chemie bij J.C. Jungers. Hierna trok hij naar het Max-Planck-Instituut voor Fysische Chemie in Göttingen, waar hij in 1956 wetenschappelijk assistent werd.<ref>historisches Dokument: Curriculum Vitae verfasst von Prof. Dr. Leo C.M. De Maeyer im November 1995 anlässlich der Emeritierung, Archiv der MPG, Berlin: AMPG, III. Abt., Rep. 131, Nr. 1</ref>.
 
De Maeyer verbleef in 1961 en 1962 als visiting lecturergastlector aan het [[MassachussetsMassachusetts Institute of Technology]] (MIT), [[Cambridge]], USA[[Verenigde Staten]] en was in 1963 en 1966 visiting professorgastprofessor aan het Chemistrydepartemenet DepartmentChemie van de [[Cornell University]], in [[Ithaca]], N.Y.[[Verenigde USAStaten]]. Hij hield voorts talrijke voordrachten in de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en in de meeste Europese landen en was vanaf 1963 een van de eerste Foreign Associates van het door Francis O. Schmitt opgerichte “Neuroscience Research Program”, Boston,in USA[[Boston]].
 
In 1965 volgde de benoeming tot "Wissenschaftliches Mitglied der Max-Planck-Gesellschaft" (Scientific Fellow).
 
Na de oprichting van het [[Max-Planck-Institut für biophysikalische Chemie]] (Karl-Friedrich-Bonhoeffer-Institut) in Göttingen werd De Maeyer in 1971 tot zijn pensioen in 1995 directeur van de afdeling „Experimentelle Methoden“.
 
De Maeyer was sinds 1968 gasthoogleraar aan de [[Katholieke Universiteit Leuven]] (KUL) en sedert 1969 als buitengewoon hoogleraar verbonden aan de KUL, waar hij het Laboratorium voor chemischeChemische en biologischeBiologische Dynamicadynamica stichtte.
 
Van 1978 tot 1981 was De Maeyer „HeadHead of Instrumentation Division“Division aan het [[European Molecular Biology Laboratory]] (EMBL) in [[Heidelberg (Duitsland)|Heidelberg]].
 
Leo C.M. De Maeyer was sinds 1956 getrouwd met Clara Burssens (*[[1931 in]], [[Keerbergen]], †– [[2015 in]], Göttingen). Zij hadden vier kinderen.
 
== Werkdomein ==
Het wetenschappelijke werkdomein van L.Leo De Maeyer was de studie der zeer snelle elementairereacties reactiestappendie enworden deveroorzaakt cineticadoor vanzeer elementairekorte wisselwerkingenenergiepulsen (Vakgebieden: Fysische Scheikunde, Biofysica, Instrumentatie).
 
De Maeyer ontwikkelde in de jaren ’50 en ’60 de technologie voor het onderzoek van snelle en elementaire chemische reactiemechanismen in oplossing met de methode der chemische relaxatie. Het door hem ontwikkelde gebruik van hoge- elektrisch- veld- impulsen, temperatuur-sprongtemperatuursprong-, ultrageluid- en andere snelle perturbatietechnieken opende nieuwe wegen om het gedetailleerde verloop van enzymatische biokatalytische reacties en andere belangrijke biochemische processen te onderzoeken. Bij de snelle ontwikkeling van nieuwe chemische relaxatiemethoden demonstreerdecombineerde hij een opmerkelijke originaliteit in de combinatie van elektronische, optische en mechanische systemen voor nieuwe fysico-chemische toepassingen<ref>Mededelingen van de Vlaamse Chemische Vereniging 32ste jaargang – Nr. 3 – mei-juni 1970 – blz 79-80</ref>.
 
Later,De als universitair docent en teamleider in nationale en internationale onderzoekslaboratoria, introduceerde hij zowel nieuw ontwikkelde als traditionele ingenieurstechnologieën als innoverende hulpmiddelen in de fysico-chemische, biologische en biofysische wetenschappen. HijMaeyer was pionier bij toepassingen van impulsvormige en steady-state-perturbatiemethoden, fotonencorrelatie en het gebruik van niet-lineaire diëlektrische en optische eigenschappen in de kinetica van chemische reacties<ref>[http://www.kvab.be/nl/nationaal-biografisch-woordenboek/ Nationaal Biografisch Woordenboek, vol. 23, 2018, col. 777–785, Belgien]</ref>.
 
Als onderzoeksdirecteur en researchmanager initieerde hij de ontwikkeling van nieuwe instrumenten en methoden voor vele onderzoekstoepassingen in het bereik van chemie en biologie. Initiatieven tijdens zijn tijd bij EMBL waren een eerste ontwikkeling van laser-scanning confocale microscopie, toepassing van sychrotron-straling in het bij DESY in Hamburg gevestigde EMBL-buitenstation, ontwikkeling van 2D.X-straal- detectoren, computer-beeldverwerking in elektronenmicroscopie en X-stralen-diffractie zoals innovatieve DNA-sequenceringsmethodes door fluoreszenzmarking<ref>historisch document, Leo De Maeyer, 08.09.2011, tabellarische levensloop</ref>.▼
 
▲Als onderzoeksdirecteur en researchmanager initieerde hij de ontwikkeling van nieuwe instrumenten en methoden voor vele onderzoekstoepassingen in het bereik van chemie en biologie. Initiatieven tijdens zijn tijd bij EMBL waren een eerste ontwikkeling van laser-scanning confocale microscopie, toepassing van sychrotron-straling in het bij DESY in Hamburg gevestigde EMBL-buitenstation, ontwikkeling van 2D.X-straal- detectoren, computer-beeldverwerking in elektronenmicroscopie en X-stralen-diffractie zoals innovatieve DNA-sequenceringsmethodes door fluoreszenzmarking<ref>historisch document, Leo De Maeyer, 08.09.2011, tabellarische levensloop</ref>.
 
== Bijdrage tot de Nobelprijs Scheikunde 1967 ==
Na de toetreding tot het Max-Planck-Institut voor PhysikalischeFysische Chemie in Göttingen onder directie van [[Karl-Friedrich Bonhoeffer]] op 1 september 1954 werkte De Maeyer in de werkgroep van fysicus Manfred Eigen.
 
Met behulp van de methode der chemische relaxatie (storing van evenwichtstoestanden en observatie van de terugkeer naar het evenwicht) konden Eigen en De Maeyer in 1955 de snelheid en het mechanisme der neutralisatiereactie H<sup>+</sup> + OH<sup>–</sup> = H<sub>2</sub>O onderzoeken. Dit werd tot dan toe als onmogelijk beschouwd. In de hiertoe gebruikte techniek werd het dissociatie-evenwicht in zeer zuiver water door een kortstondig aangelegd hoogspanningsveld verschoven en de verandering der geleidbaarheid oscillografisch geregistreerd.
Het was nodig een speciale elektronische impulsgever te bouwen om de hoogspanningsgelijkrichter en de oscillografische apparatuur te synchroniseren. Een bijzondere brugmethode (nu Exponat [[Deutsches Museum Bonn]]).<ref>[http://www.deutsches-museum.de/bonn/sammlungen/tradition-vision/01/02/impedanz-messbruecke/ Deutsches Museum Bonn: Impedanz-Messbrücke]</ref> met meerdere elektrolytencellen en teruggekoppelde versterker moesten ontworpen en gebouwd worden. Allerzuiverst conductiviteitswater moest gemaakt worden met een dubbele destillatieapparatuur onder stikstofstroom om de theoretische geleidbaarheid van zuiver water zo dicht mogelijk te benaderen. Het maken van dit zogenoemde “Kohlrausch-Wasser” is zo moeilijk, dat het voordien maar één keer gelukt is, nl. 60 jaar eerder, in 1894<ref>[https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/andp.18942891002/ Kohlrausch-Wasser]</ref>.▼
 
▲HetVoor wasdeze nodigexperimenten eenmoesten specialezij nieuwe elektronische impulsgeverapparatuur te bouwen om de hoogspanningsgelijkrichterontwerpen en debouwen, oscillografischewaaronder apparatuur te synchroniseren. Eeneen bijzondere brugmethode (nu Exponat [[Deutsches Museum Bonn]]).<ref>[http://www.deutsches-museum.de/bonn/sammlungen/tradition-vision/01/02/impedanz-messbruecke/ Deutsches Museum Bonn: Impedanz-Messbrücke]</ref> metTevens meerderemoest elektrolytencellenzeer enzuiver teruggekoppelde versterker moesten ontworpen en gebouwdconductiviteitswater worden. Allerzuiverst conductiviteitswater moest gemaakt worden met een dubbele destillatieapparatuur onder stikstofstroom om de theoretische geleidbaarheid van zuiver water zo dicht mogelijk te benaderen. Het maken van dit zogenoemde “Kohlrausch-Wasser” iswas zovoordien moeilijk, dat het voordiennog maar één keer gelukt is, nl.namelijk 60 jaar eerder, in 1894<ref>[https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/andp.18942891002/ Kohlrausch-Wasser]</ref>.
De resultaten worden voor het eerst gepresenteerd op de [[Bunsentagung]] in mei 1955 in Goslar <ref>Z. Elektrochem. 59 (1955) 142</ref> en gemeenschappelijk gepubliceerd in 1955 <ref>Die Geschwindigkeit der Neutralisationsreaktion in Naturwissenschaften, 42, 413 (1955)</ref>.▼
 
▲De resultaten worden voor het eerst gepresenteerd opin demei 1955 in [[BunsentagungGoslar]] inop meide 1955Bunsentagung, inde Goslarjaarlijkse bijeenkomst van het Deutsche Bunsen-Gesellschaft für Physikalische Chemie <ref>Z. Elektrochem. 59 (1955) 142</ref> en gemeenschappelijk gepubliceerd in 1955 <ref>Die Geschwindigkeit der Neutralisationsreaktion in Naturwissenschaften, 42, 413 (1955)</ref>.
 
Dit onderzoek leidde naar een studie van de zelfdissociatie van H<sub>2</sub>O in ijskristallen teneinde de beweeglijkheid van protonen in waterstofbruggen te bepalen.
VoorOnder meer door de studieuitwerking van ligandenuitwisselingsreacties aan metaalionen, redox-reacties, hydratiereacties en talrijke andere processen met temperatuurafhankelijk evenwicht, werd de temperatuursprong- techniek uitgewerkt, waarbij de storing van het evenwicht door zeer snelle verwarming met een elektrische stroomimpuls teweeggebracht wordt.en Optischeoptische methoden voor de snelle registratie van evenwichtsveranderingen en hun tijdsverloop, zoalskonden ze uit de flash-fotolyse bekend zijn werden doorEigen, De Maeyer toten eenhun hogeteam graad van verfijning gebracht omin de zeerjaren kleine1955-1967 veranderingensteeds iningewikkeldere chemische samenstelling, die dikwijls minder dan één procent bedragen, in zeer korte tijd (microseconden of minder) nauwkeurig tereactiemechanismen volgenonderzoeken. Voorbeelden Steedshiervan ingewikkelderezijn reactiemechanismen, o.a.de snelle stappen in de enzymatische katalyse en andere biochemisch belangrijke processen zoals, de herkenningsreacties die de grondslag vormen van de genreplicatie en, de biologische proteïnesynthese, konden in de jaren 1955-1967 door Eigen, De Maeyer en hunandere medewerkersbiochemisch onderzochtbelangrijke wordenprocessen. De hierbij door De Maeyer uitgewerkte technieken hebben verspreidingworden gevonden en werdenintussen in verschillende laboratoria gebruikt, vooral voor het onderzoek van snelle processen in de anorganische chemie en in de biochemie gebruikt.<ref>[https://www.mpibpc.mpg.de/14613046/pr_1417/ Langjähriger Max-Planck-Direktor Leo De Maeyer verstorben, Max-Planck-Institut für Biophysikalische Chemie, 18. Juni 2014]</ref>.
In die periode was Göttingen het internationaal centrum van de relaxatiechemie. De ontwikkelde techniek is alledaags geworden<ref>[https://trauer.sueddeutsche.de/todesanzeige/Leo-DeMaeyer/ Traueranzeige der Max-Planck-Gesellschaft, 28. Juni 2014]</ref>.
 
De Nobelprijs voor Scheikunde 1967 werd toegekend aan de onderzoeksgroepen [[Ronald George Wreyford Norrish|Norrish]] en [[George Porter, Baron Porter of Luddenham|Porter]] (ieder 1/4) en voor de helft aan [[Manfred Eigen|Eigen]] „for their studies of extremely fast chemical reactions, effected byvoor disturbinghet theonderzoek equilibriumnaar byzeer meanssnelle ofreacties veryveroorzaakt shortdoor pulseszeer ofkorte energy“energiepulsen. <ref>[https://www.nobelprize.org/search/?s=manfred+eigen The Nobelprize]</ref>.
Eigen wees in de Nobelvoordracht<ref>[https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1967/eigen-speech.html Nobelpreisrede von Manfred Eigen]</ref> op de bijdrage van De Maeyer en deed dit ook later in vele van zijn voordrachten.
 
Regel 54 ⟶ 84:
 
== lidmaatschap in wetenschappelijke en technische verenigingen ==
* Bunsengesellschaft fuerfur Physikalische Chemie (1955–)
* Neuroscience research Program NRP (1962–)
* Wissenschaftliches Mitglied (Scientific Fellow) derbij het [[Max-Planck-Gesellschaft]] (1965–)
* [[Institute of Electrical and ElectronicElectronics Engineers]] USA (IEEE) Life Member (1964–)
* VCV [[Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging]], Belgien (1947-, erelid sinds 1969)
* [[National Academy of Engineering]], USA, elected foreign associate (1998–)<ref>[https://www.nae.edu/30389.aspx Leo C.M. De Maeyer NAE]</ref>
* [[American Optical Society]] (1964–1984)
* [[International Union of Pure and Applied Biophysics]] (IUPAB), Council Member (1981–1990).
Regel 75 ⟶ 105:
{{Commonscat}}
 
== LiteratuurBronnen ==
* Artikel J.J. Jennen: „Over Dr. Leo C.M. de Maeyer en diens bijdrage tot de jongste Nobelprijs Chemie“, Het Ingenieursblad 37e jaargang 1968, nr. 13–14 513–531
* Het Laatste Nieuws van 09.11.1967 bz 1 en 6
* Gazet van Mechelen van 14.11.1967 bz 13 en 22.08.1969 bz 7
* Martin Hinoul, Geniale geesten: 110 jaar Nobelprijzen, 2011, Leuven University Press, bz. 176 [https://books.google.de/books?id=QtJAHmogX4EC&pg=PA176&dq=Maeyer#v=onepage&q=Maeyer&f=false]
 
* Nationaal Biografisch Woordenboek: lemma Leo Carl Maria De Maeyer door Hendrik Deelstra, vol. 23, 2018, col. 777–785, Belgien▼
== Literatuur ==
▲* Nationaal Biografisch Woordenboek: lemma Leo Carl Maria De Maeyer door Hendrik Deelstra, vol. 23, 2018, col. 777–785, Belgien
 
{{Appendix}}
Regel 95 ⟶ 127:
[[Categorie:Belgisch scheikundige]]
[[Categorie:Hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven]]
[[Categorie:Winnaar van de Nobelprijs voor Scheikunde]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Leo_De_Maeyer"