Residentie Orkest: verschil tussen versies

In 1904 vond het eerste concert plaats onder leiding van de oprichter Henri Viotta. Hij had zich ook in de jaren ervoor al bijzonder ingezet voor de uitvoering van symfonische muziek in Nederland. Al spoedig maakte het orkest naam. In 1911 hield het een festival rond de muziek van [[Richard Strauss]], die daarbij zelf het orkest kwam dirigeren. In 1928 wasdirigeerde [[Igor Stravinsky]] bij het orkest en dirigeerde er verschillende van zijn eigen werken. In 2010 wordtwerd dit concert gereconstrueerd.

Onder de vooroorlogse dirigenten vallen vooral de componist [[Peter van Anrooy]] te noemen en de vaste gastdirigenten [[Carl Schuricht]] en [[George Szell]]. De [[hobo (muziekinstrument)|hoboïst]] [[Jaap Stotijn]] zorgde ervoor dat [[Arturo Toscanini]] enige keren dit orkest heeft gedirigeerd. TussenVan Anrooy werd opgevolgd door Frits Schuurman]] en tussen 1949 en 1973 was [[Willem van Otterloo]] chef-dirigent.<ref>Niek Nelissen: ''Willem van Otterloo (1907-1978), een dirigentenloopbaan''. Uitg. Van Gruting, Westervoort, 2009. {{ISBN|978 90 75879 407}}</ref> Deze periode is gedocumenteerd in vele opnamen die het orkest in de Grote Zaal van het [[Concertgebouw (Amsterdam)|Concertgebouw]] in Amsterdam opnammaakte. Doordat [[Philips Records|Philips]] ze uitbracht in goedkope [[Langspeelplaat|lp]]-series werden ze over de gehele wereld verspreid en hadden Van Otterloo en het Residentie Orkest een grote internationale reputatie. Doordat Van Otterloo het chef-dirigentschap gaandeweg ging combineren met vele activiteiten bij andere orkesten in binnen- en buitenland, was in de jaren 1969-73 [[Hiroyuki Iwaki]] aangesteld als tweede vaste dirigent. Van Otterloo's opvolgers waren achtereenvolgens [[Jean Martinon]], [[Ferdinand Leitner]], [[Hans Vonk (dirigent)|Hans Vonk]], [[Jevgeni Svetlanov]] en [[Jaap van Zweden]]. Vanaf 2005 was de Est [[Neeme Järvi]] chef-dirigent. Hij stond onder contract tot de zomer van 2012. In maart 2014 maakte het Residentie Orkest bekend dat [[Jan Willem de Vriend]] per 1 augustus 2015 voor de duur van vier seizoenen iswas aangesteld als vaste dirigent.<ref>[http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3620089/2014/03/21/De-Vriend-vaste-dirigent-Residentie-Orkest.dhtml de Volkskrant, 14 maart 2014]</ref> Naast hem werd [[Nicholas Collon]] per 1 september 2016 benoemd, voorlopig voor de duur van drie seizoenen.<ref>[http://myclang.com/2/4/29/72/Lq1izNdDPxYqwo5TXwk5c8nsQO2By0cdxC83GU9IZ1ELqJn6tu32Xk5gf2sBmdT3 Persbericht Residentie Orkest, 18 juni 2015]</ref> In juni 2017 werd Collons benoeming tot chef-dirigent en artistiek adviseur met ingang van het seizoen 2018-2019 bekendgemaakt, enevenals het vertrek van De Vriend in 2019.<ref>[https://www.residentieorkest.nl/nicholas-collon-chef-dirigent/ Nicholas Collon chef-dirigent Residentie Orkest], website Residentie Orkest, juni 2017.</ref> In mei 2019 werd bekendgemaakt dat Collon in 2021 wordt opgevolgd door de Duitse dirigente [[Anja Bihlmaier]].<ref name=bihlmaier/>

Hierop nam het Residentie Orkest een privé-initiatief en besloot in 1983 een eigen zaal te bouwen. Sponsors werden gezocht, sponsorconcerten gegeven en er werden speciale grammofoonplaten uitgebracht: de twee series ''400 jaar Nederlandse muziek''. Uiteindelijk kon na al deze inspanningen in september 1987 de [[Dr. Anton Philipszaal]] aan het [[Spui (Den Haag)|Spui]] worden betrokken. Na bijna een kwart eeuw was het seizoen 2014/2015 het laatste in de Anton Philipszaal. Omdat deze zaal (en het [[Lucent Danstheater]] in hetzelfde gebouwencomplex) worden vervangen door een nieuw 'Cultuurforum',<ref name="N.W.M. Glaudemans 1987" /> wordt voor een periode van minstens drievijf jaar vanaf het seizoen 2015/2016 gebruikgemaakt van het [[Zuiderstrandtheater]] in het [[Havenkwartier (Scheveningen)]].

== Positie ==

=== Karakteristiek ===

=== Toekomst ===

Het Residentie Orkest is een langjarig gesubsidieerde instelling. Er zijn twee grote subsidiestromen. Eén is van de [[Rijksoverheid]], waarvoor men 'in ruil' onder meer de verplichting heeft per jaar één [[Opera (muziek)|opera]]productie van de [[De Nederlandse Opera]] te begeleiden. Daarnaast ontvangt het orkest [[subsidie]] van de gemeente [[Den Haag]]. Deze wordt in 2010, net als alle andere subsidie ontvangende welzijns- en kunstinstellingen in Den Haag, met 7% gekort. Het RO staat voor de taak een echt orkest voor de stad te worden en een artistieke en maatschappelijke visie te ontwikkelen. Het Residentie Orkest dient zich sterk te maken als orkest voor alle Hagenaars. Het orkest intensiveert daarom de samenwerking met culturele Haagse partners zoals het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Men zoekt aansluiting bij de historie van de stad met speciale concertproducties, werkt in 2011 mee aan een groots Mahlerfestival en geeft in seizoen 2010/2011 twee concerten met [[Tijl Beckand]] speciaal voor een jongere doelgroep. Met gepaste educatieprogrammas voor zowel basis- als voortgezet onderwijs, verrassende producties en aansprekende gasten in dehet Dr Anton PhilipszaalZuiderstrandtheater en elders in Den Haag probeert het Residentie Orkest midden in de Haagse samenleving te staan.

De commissie-[[Ernst Hirsch Ballin|Hirsch Ballin]] adviseerde in 2012 het stadsbestuur over de culturele infrastructuur in Den Haag vanaf 2013. Daarin is ‘een volledige omslag ten opzichte van het huidige orkestbedrijf [nodig] ook al is er waardering voor de kwaliteit van de musici en recente nieuwe ontwikkelingen’. De bedrijfseconomische plannen van het Residentie Orkest gevengaven de commissie ‘onvoldoende vertrouwen dat deze omwenteling hiermee gerealiseerd kan worden’. De commissie adviseertadviseerde een onderscheidend profiel, wil'wilde het ‘Residentie Orkest zich in de voorste rangen van het nationale en internationale muziekleven staande wilde blijven houden. De commissie staatstond op het standpunt dat dit repertoireprofiel de maat moetmoest zijn voor de omvang van het orkest. Volgens de commissie kankon dit het beste worden gerealiseerd met een formatie van 60fte60 [[Voltijdsequivalent|fte]] die ruimte biedtkon bieden aan 75 tot 80 musici.’ IndienNadat de aanbevelingen van deze commissie overgenomen zullen wordenwaren, iswas het voor het orkest niet meer mogelijk op basis van de eigen bezetting zeer groot-symfonisch repertoire – [[symfonie]]ën van bijvoorbeeld [[Gustav Mahler|Mahler]], [[Dmitri Sjostakovitsj|Sjostakovitsj]] en [[Anton Bruckner|Bruckner]] – te spelen. In november 2012 meldtmeldde het orkest op zijn website: 'Het Residentie Orkest is diep teleurgesteld over het besluit van de gemeenteraad om de structurele subsidie terug te brengen van €&nbsp;5,1 naar €&nbsp;3,5 miljoen.' Vanaf het cultuurseizoen 2014/2015 wordtwerd de programmering in samenwerking met het [[Rotterdams Philharmonisch Orkest]] opgezet.

== Dirigenten ==

=== Chef-dirigenten ===

=== Concertmeesters ===

== Discografie ==

In het bestaan van het Residentie Orkest zijn vele opnamen uitgebracht, vooral in de periode onder chef-dirigent Willem van Otterloo.<ref>[http://www.discogs.com/artist/970420-Residentie-Orkest Discografie van het Residentie Orkest]</ref> Vaste contracten met grote [[platenlabel]]s bestaan in de 21e eeuw nauwelijks meer en daarom heeft het RO, net als vele andere symfonieorkesten, een eigen label opgericht. Op ''RO Live'' zijn onder meer [[Pjotr Iljitsj Tsjaikovski|Tsjaikovski's]] [[Symfonie nr. 5 (Tsjaikovski)|Vijfde symfonie]] en de [[Symfonie nr. 1 (Brahms)|Eerste symfonie]] van [[Johannes Brahms]], uitgebracht, beide onder leiding van chef-dirigent Neeme Järvi. In 2010 bracht [[Chandos (muzieklabel)|Chandos]] de [[Symfonie nr. 5 (Bruckner)|Vijfde symfonie]] van [[Anton Bruckner]] uit.

=== Albums ===

=== Trivia ===

== Externe links ==