Brieflezend meisje bij het venster: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
'Overschildering muur weghalen' beschreven |
||
Regel 20:
De afgebeelde kamer is dezelfde als die in ''[[De soldaat en het lachende meisje]]'', dat vermoedelijk een jaar later is voltooid. De voorstelling vertoont ook gelijkenis met de ingetogen ''[[Brieflezende vrouw in het blauw]]'' uit de jaren 1662-1665. Het is niet uitgesloten dat dezelfde jongedame weer model heeft gestaan. Het tafereel met het jongere meisje is echter veel frivoler in het kleurgebruik, de [[Compositie (beeldende kunst)|compositie]] is verfijnder en de voorwerpen op de tafel verraden een heel ander verhaal: de appel, de pruimen en de perzik in de fruitschaal staan [[symbool]] voor zinnelijke liefde en zonde. Naast de fruitschaal ligt nog een aangesneden perzik. Het rijpe fruit benadrukt de ontluikende volwassenheid van het meisje. Leest zij wellicht een brief van een geheime minnaar?<ref>[http://www.essentialvermeer.com/catalogue/girl_reading_a_letter_by_an_open_window.html Essentialvermeer.com]: ''Girl Reading a Letter by an Open Window'', Jonathan Janson, 2001</ref> Haar gezicht staat en profil in het centrum, en de doorzichtige reflectie van haar gelaat in het vensterglas onthult nog meer van haar gevoelens.
Het [[Perzisch tapijt|Perzische tapijt]] op de tafel en de gordijnen zijn terugkerende artikelen op [[genrestuk]]ken in de [[Gouden Eeuw (Nederland)#Schilderkunst|schilderkunst van de Gouden Eeuw]]. Onderzoek met [[Röntgenstraling|röntgenstralen]] heeft echter aangetoond, dat het grote groene gordijn op de voorgrond als laatste werd toegevoegd. Erachter schilderde Vermeer eerst een drinkglas naast de fruitschaal op de tafel, en aan de muur op de achtergrond een schilderij van een [[Cupido (mythologie)|Cupido]].
Genoemd schilderij van Cupido wordt bij de restauratie van 2018/2020 tevoorschijn 'getoverd' door de overschildering met een [[scalpel]] te verwijderen. Dit 'schilderij in een schilderij' is kenmerkend voor werken van Vermeer.<ref name=NRC20190507>[https://www.nrc.nl/nieuws/2019/05/07/verborgen-cupido-blootgelegd-op-schilderij-van-vermeer-a3959391''Verborgen Cupido blootgelegd op schilderij van Vermeer''], NRC, 7 mei 2019, Cultuur, pag. C3.</ref>
Datzelfde schilderij is te zien op het tien jaar later vervaardigde doek ''[[Staande virginaalspeelster]]''.<ref>[http://www.essentialvermeer.com/cat_about/open.html Essentialvermeer.com]: ''Vermeer and the Dutch Interior'', Alejandro Vergara, 2003, pp. 251-252</ref>
Het openstaande venster, het eerste van vele in het oeuvre van Vermeer, geeft een maat aan het geheel. De grootte van het raam wordt naar boven en naar onderen herhaald, en twee maal opzij. Meer opvallend in de [[vlakverdeling]] is de tafel als [[repoussoir]], een element dat in 25 van Vermeers ongeveer 35 schilderwerken terugkomt. Door het onderwerp achter een decorstuk te plaatsen, wordt de illusie van diepte versterkt. Het ''Brieflezend meisje bij het venster'' en de ''Soldaat en het lachende meisje'' zijn ook de eerste schilderijen waar Vermeer zijn [[pointillisme|pointillistische]] manier van werken ontwikkelt om het licht beter te spreiden en de randen van de figuren te verzachten.
Regel 30 ⟶ 32:
== Restauratie 21e eeuw ==
Het schilderij wordt vanaf 2017 gerestaureerd door Christoph Schölzel van het restauratieatelier van de Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden. Aanleiding was de afgeronde restauratie in 2004 van Vermeers schilderij ''De Koppelaarster'', dat zich in hetzelfde museum bevindt. De weergave van de kleuren werd toen behoorlijk verbeterd en de vraag kwam op of hetzelfde resultaat bereikt kon worden bij het ''Brieflezend meisje bij het venster''. Het schilderij werd sindsdien twee keer uitgeleend aan musea in Spanje en Japan en ter voorbereiding daarop werden al kleine restauraties uitgevoerd, zoals het herbevestigen aan de achterkant van het schilderij van een klein deel van het doek. In 2010 volgde ter gelegenheid van een Vermeer-expositie in Dresden schildertechnisch onderzoek naar het schilderij en in maart 2017 werden experts op het gebied van restauratie uitgenodigd om een ingrijpender restauratie te bespreken; allemaal hadden ze eerder een schilderij van Vermeer gerenoveerd, in Amsterdam, Kopenhagen en Wenen. Na het verwijderen van het bruin en gelig geworden vernis bleken de kleuren inderdaad beter tot hun recht te komen, onder meer bij de handen en het fruit. Het schilderij had daarnaast geleden van oud retoucheerwerk en overschilderingen. De restauratie werd mogelijk gemaakt door een bijdrage van de Hata Foundation uit Tokio.<ref>[https://gemaeldegalerie.skd.museum/en/research/vermeer/ ''Restoration of Johannes Vermeer's Painting Girl Reading a Letter at an Open Window''], gemäldegalerie.skd.museum, geraadpleegd op 25 januari 2018</ref> <P>
In 2018 is uit verfonderzoek en röntgenopnames gebleken dat de overschildering van de muur achter het gordijn heeft plaatsgevonden na de dood van Vermeer. Op het moment van overschildering was het schilderij al tientallen jaren oud. Begin 2018 is besloten de overschildering tijdens de restauratie voorzichtig te verwijderen met een scalpel.<ref name=NRC20190507 />
{{Appendix}}
| |||