Kempen (streek): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon |
|||
Regel 1:
{{Infobox regio
| land=[[Nederland]] {{NL-VLAG}} <br /> [[België]] {{BE-VLAG}}
| landvlag =
| provincievlag =
| naam = De Kempen
Regel 9:
| wapenartikel =
| map = DeKempen_NLBE.jpg
| provincie = {{NL-vlag|Noord-Brabant}} <br />
| km2 = ± 5310
| oppervlakland =
| oppervlakwater =
| inwoners
| dichtheid =
| gemeenten = 105 <br /> {{NL-VLAG}} 16 <br /> {{BE-VLAG}} 89
| religie =
| volkslied = [[Kempenland (lied)|Kempenland]]
| talen = [[Nederlands]] <br /> [[Vlaams]] (''[[Belgisch-Nederlands]]'')
| dialecten = [[Kempens]] <br /> [[Oost-Brabants]] <br /> [[Limburgs]] <br /> [[Vlaams-Brabants]]
| hoofdstad = [[Herentals]] <br /> [[Turnhout]]
}}
Regel 31:
[[Bestand:DeKempenZOOM.jpg|miniatuur|Overzichtskaart De Kempen, ingezoomd]]
Het Vlaamse Kempenland neemt het grootste deel van de provincie Antwerpen, het noorden, midden en westen van Belgisch Limburg en het uiterste noorden van [[Vlaams-Brabant]] in.
Als begrenzing van de Kempen in het Vlaams Gewest kan men beschouwen: in het westen de Scheldevallei en de Scheldepolders, en de lijn Wijnegem-oostrand van Lier-Boortmeerbeek, in het oosten de Maasvallei, in het zuiden de lijn Rupel-Dijle, door het noorden van Vlaams-Brabant, aan de Demer, en aan een lijn over Hasselt van Munsterbilzen tot Lanaken.
Het spreekt vanzelf dat - vanuit landbouwkundig standpunt - de polders langs de rechteroever van de Schelde geen deel uitmaken van de Kempen, evenmin als de Antwerpse agglomeratie. In het oosten dient men eveneens buiten de Kempen te rekenen die 2 tot 3 km brede leemstrook langs de Maas, het gekende Maasland, met gelijkaardige kenmerken als Haspengouw. De streek tussen de Beneden-Zenne en de Dijle, ten noorden van de lijn Vilvoorde-Leuven, hoort er dan weer wel bij en wordt de Brabantse Kempen genoemd.
Ten noorden van de staatsgrens met Nederland zetten de Kempen zich voort door de zandgronden van het zuidoosten van [[Noord-Brabant]] (Nederlandse of (Noord-)Brabantse Kempen) tot voorbij [[Eindhoven]], en in Nederlands Limburg ([[Peel (Nederland)|Peel]], Weert), en vormen er één geheel mee. Bij [[Weert (stad)|Weert]] ligt hier ook het [[Nationaal Park De Groote Peel]].
Het Kempenland ligt dus in het hart van het vroegere [[hertogdom Brabant]] en in het noordelijk deel van het voormalige [[graafschap Loon]]. Het moet overigens niet verward worden met het [[kwartier van Kempenland]], dat weliswaar tot de Kempen behoort, maar er slechts een klein onderdeel van is.
Regel 65:
=== Naam ===
De naam van de streek is een vervorming van het Latijnse ''Campinia'' of ''Campina'', hetgeen 'land van velden' betekent (''campus'' = kamp (omheind land), veld) en heeft te maken met een type landbouw, het kampenlandschap gebaseerd op de [[Es (geografie)|es]].{{
Opgelet: in het Nederlands is de eigennaam Kempen een plurale tantum, een woord dat alleen in het meervoud voorkomt. De Kempen vragen dus steeds een werkwoordsvervoeging in het meervoud.
Regel 80:
=== Romeinse tijd ===
In de Romeinse tijd wordt heel Vlaanderen sterk geromaniseerd, uitgezonderd de Kempen; net als de noordelijke Nederlanden blijven de Kempen qua taal, geloof, bestuur en economie eerder Germaans.<ref>Danny Lamarcq, Marc Rogge, e.a. - De taalgrens. Van de Oude tot de nieuwe Belgen. Leuven, uitgeverij Davidsfonds. 1996. {{ISBN|9789061529606}}</ref> Toen de Romeinse veldheer [[Julius Caesar]] deze contreien bezette, werd 'Toxandria' bewoond door Keltisch-Germaanse [[Eburonen]], en nadat die aan de top grotendeels uitgeroeid waren ten gevolge van de [[Romeinen in België#Opstand der Eburonen|opstand onder Ambiorix]] vestigden zich hier [[Toxandriërs]] (als restvolk van de Eburonen), die hun naam gaven aan het gebied. De naam 'Ebu' in Eburonen verwijst zoals 'Toxa' in Toxandriërs beide naar [[taxus]] of [[venijnboom]]. In [[358]] na Chr. vestigden de [[Salische Franken]] zich als [[Laeti]] in Toxandria. Het maakte deel uit van het [[Romeinse Rijk|Romeinse Keizerrijk]] tussen [[12 v.Chr.]] en [[406]]/[[407]] na Chr. In de vijfde eeuw volgt de tweede germaniseringsgolf met de Frankische kolonisatie.
Ook de Romeinen hebben dus hun sporen nagelaten in de Kempen. In [[Hoogeloon]] heeft men de resten van een Romeinse grafheuvel, de [[Kaboutersberg]], en een [[Romeinse villa Hoogeloon|Romeinse villa]] ontdekt uit de [[2e eeuw]]. Deze villa maakte deel uit van een agrarische nederzetting. Langs een weg tussen [[Hapert]] en [[Casteren]] is een Romeinse [[muntschat]] met 2598 munten uit de [[3e eeuw|3e]], [[4e eeuw|4e]] en [[5e eeuw]] gevonden. Er zaten munten tussen van onder anderen [[Tetricus I]], [[Julianus Apostata|Julianus]], [[Valentinianus I]], [[Honorius (keizer)|Honorius]] en [[Arcadius]]. Van [[Postumus]] wordt vermoed dat hij uit ''Deusone'' kwam, dat wellicht nu het hedendaagse [[Diessen (Noord-Brabant)|Diessen]] is. In Diessen zelf zijn een fragment van een Romeinse dakpan, [[terra sigillata]] en een bronzen munt van [[Constantijn de Grote|Constantijn]] gevonden. In [[Veldhoven]] zijn een terracotta beeldje van de godin [[Diana (godin)|Diana]] en de resten van een Romeinse [[uitkijktoren|wachttoren]] gevonden.
=== Middeleeuwen ===
Reeds voor de vestiging van de abdijen in de Kempen in de twaalfde eeuw, zoals die van [[Abdij van Tongerlo|Tongerlo]], [[Abdij van Postel|Postel]] en [[abdij van Averbode|Averbode]], waren er grote ontginningen. De vita van [[Dimpna van Geel|Sint-Dimpna]] maakte gewag van het kappen van hout in de omgeving van [[Geel (stad)|Geel]]. In de eerste helft van de dertiende eeuw werden door [[Hendrik I van Brabant]] vrijheden gesticht, waaronder [[Herentals]] in 1209, en in 1212 [[Turnhout]], [[Arendonk]], [[Hoogstraten]] en ten noorden van de Kempen [[Oisterwijk (plaats)|Oisterwijk]]. [[Eindhoven]] kreeg pas vrijheidsrechten in 1232 en [[Lommel]] in 1332. [[Herentals]] zou uitgroeien tot een omwalde stad.
Vanaf de [[13e eeuw]] vond [[vervening]] plaats, en er werden vele vaarten gegraven om de [[turf (brandstof)|turf]] af te voeren naar de steden. Deze werden "vletsloten" genoemd, naar de [[Vlet|vletten]] waarop de turf werd vervoerd. Na het afgraven van het veen bleef een schrale grond over.
Regel 97:
=== Industrialisatie ===
Na de Napoleontische tijd werden de [[Kempische kanalen]] gegraven. Voor deze smalle en ondiepe kanalen werd een speciaal scheepstype gebouwd: de [[kempenaar]].
Tot voor de [[Eerste Wereldoorlog]] was de streek dunbevolkt. Er was veel armoede omdat de grond niet veel opbracht en er nauwelijks bemest werd. Pas eind 19e eeuw vatte de [[Industriële Revolutie]] er aan. Om die reden werd Limburg lange tijd als de meest achterstaande provincie van België beschouwd. [[Turnhout]] werd in de negentiende eeuw een industriestadje in de Kempen. Belangrijk voor Turnhout en omgeving zijn de papiernijverheid, chemische en farmaceutische industrie en steenbakkerijen.
Er waren opnieuw stichtingen van verschillende abdijen voor monniken die er rust konden vinden. Zo kwamen er onder meer de abdijen van [[Abdij van Achel|Achel]], [[Abdij Maria Toevlucht|Zundert]], [[Abdij van Postel|Postel]], [[Abdij van Westmalle|Westmalle]]. Maar de grote open ruimte werd ook benut voor de [[SCK•CEN|eerste nucleaire installatie in België]] en diverse militaire terreinen, zoals het [[Kazerne Leopoldsburg|kamp Leopoldsburg]], de [[vliegbasis Kleine-Brogel]], het voormalig schietveld van [[Brasschaat]] en [[Koninklijke Buskruitfabriek Cooppal|Cooppal]] met bijhorende oefenterreinen in [[Kaulille]].
Regel 293:
{{Appendix}}
{{Commonscat|Kempen (region)}}
[[Categorie:Streek in Antwerpen (provincie)]]
[[Categorie:Streek in Limburg (België)]]
| |||