Huis ter Noord: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Dagdeel heeft pagina Huisternoord hernoemd naar Huis ter Noord: spelling zoals op kadaster |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{Infobox plaats in Nederland
| soort
| naam = Huis ter
| altnaam
| bestandsnaam vlag
| vlagartikel
| bestandsnaam wapen
| wapenartikel
| provincie
| gemeente
| woonplaats = [[Oudwoude]]▼
▲| inwoners = ca. 20
▲| dichtheid =
▲| meetjaar =
▲| netnummer = 0511
▲| postcode = 9294
▲| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland N-weg|910}}
▲| oppervlakte =
▲| lat_deg = 53
▲| lat_min = 16
| lon_deg = 6
▲| lat_sec = 35.2
|
▲| lon_sec = 30.7
▲| detailkaart =
| detailkaartbijschrift =
| image
| caption = Huis ter
}}
'''
De buurtschap ligt ten noorden van [[Veenklooster]], ten noordoosten van [[Triemen]] en ten zuiden van het dorp [[Oudwoude]], tot welk dorpsgebied het gehucht ook behoort. Huisternoord ligt aan de [[Stroobossertrekvaart]] en de naastliggende [[Provinciale weg 910|Trekwei]].
▲'''Huisternoord''', ook wel '''Huis ter Noord''' (officieel, [[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Hústernoard'') is een [[buurtschap]] in de [[Friesland|Friese]] gemeente [[Noardeast-Fryslân]].
Ter plaatse van Huis ter Noord wordt de naam Trekwei kort onderbroken en daarmee liggen alle panden aan een weg met eveneens de straatnaam Hústernoard. De weg die met een brug over de trekvaart aansluit op de Trekwei heet eveneens Hústernoard en gaat in zuidelijke richting verder als Mûntsewei.
De buurtschap ligt ten noorden van [[Veenklooster]], ten noordoosten van [[Triemen|De Trieme]] en ten zuiden van het dorp [[Oudwoude]], tot welk dorpsgebied het gehucht ook behoort. Huisternoord ligt aan de [[Stroobossertrekvaart]] en de naastliggende [[Provinciale weg 910|Trekwei]]. Ter plaatse van Huisternoord wordt de naam Trekwei kort onderbroken en daarmee liggen alle panden aan een weg met eveneens de naam "Hústernoard". De weg die met een brug over de trekvaart aansluit op de Trekwei heet eveneens Hústernoard en gaat in zuidelijke richting verder als Mûntsewei. De brug van rond 1900 werd in 2017 vervangen.<ref>Brug over trekvaart bij Hústernoard is klaar. WâldNet. Beschikbaar via: [https://www.waldnet.nl/wn/nieuws/55998/Brug_over_trekvaart_bij_Hústernoard_is_klaar.html WâldNet.nl]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref> De buurtschap bestaat uit zeven adressen, waarvan vijf ten zuiden van de Trekvaart en twee ten noorden. Bij de herinrichting van de Trekwei tussen 2007 en 2009 werd met het oog op de geschiedenis van de trekvaart ter plaatse van Huisternoord een kade aangelegd en werden aan beide kanten van de weg meerpalen geplaatst.<ref>De herinrichting van de Stroobossertrekweg. NHL Hogeschool 2014. Beschikbaar via: [https://www.nhl.nl/sites/default/files/kenniscentra_documenten/shared-space_folder-stroobossertrekweg.pdf Kenniscentrum Shared Space - NHL Hogeschool] Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref>▼
▲
De naam Huis ter Noord zou kunnen verwijzen naar een woning die in het bezit was van de [[Fogelsanghstate]] te [[Veenklooster]] en zich ten noorden van het landgoed bevond. In 1664 en 1700 werd echter gesproken over Huys ten Oort. Het gaat hier waarschijnlijk om [[Verbastering|verschrijvingen]] van "ten Noord", maar het deel "Oort" van de plaatsnaam zou ook kunnen verwijzen naar een verhoging "wurth" of een landpunt "werth".<ref>Gildemacher KF. Friese plaatsnamen: Alle steden, dorpen en gehuchten. Leeuwarden: Friese Pers Boekerij bv; 2007. p. 115.</ref>▼
[[Bestand:Exterieur OVERZICHT - Triemen - 20293815 - RCE.jpg|
== Geschiedenis ==
Op de westelijke hoek van de Mûntsewei met de Trekwei stond eertijds het Huis ter Noord. Het gebouw werd ingesloten door de Mûntsewei en een smalle [[Opvaart (kanaal)|opvaart]] naar Veenklooster en was eigendom van de [[Fogelsanghstate]] te Veenklooster.
▲De
=== Zuivelfabriek Huisternoord ===▼
In 1899 werd aan de noordkant van de Trekvaart een melkfabriek gesticht. Bij de fabriek stonden een directeurswoning en een woning voor een machinist-centrifugist.<ref>Historie Zuivelfabrieken Friesland. Beschikbaar via: [http://www.zuivelfabrieken.nl/friesland-zuivelfabrieken-home.html Historie Zuivelfabrieken - Friesland - Oudwoude]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref> Deze fabriek heeft haar honderdjarig jubileum net niet gevierd. In 1995 waren investeringen nodig om weer aan de geldende eisen te voldoen. Er werd echter besloten om Huisternoord te laten fuseren met De Twee Provinciën in [[Workum]], welke voortkwam uit een fusie van De Goede Verwachting te Workum en De Twee Provinciën te [[Gerkesklooster]]. In 1996 sloot de fabriek definitief haar deuren. Tegenwoordig is in het fabrieksgebouw een centrum voor [[paintball]] en [[airsoft]] gevestigd. Ook is de directeurswoning uit 1926 is nog aanwezig. Achter het fabrieksgebouw is in 2013 een camping met recreatiehaven aangelegd.▼
Het overgrote deel van de landerijen tussen Veenklooster en Oudwoude was in het begin van de 19e eeuwin het bezit van de Fogelsanghstate en in 1867 waren de "zathe en landen, genaamd "Huisternoord" nog steeds in het bezit van de toenmalige eigenaar van de Fogelsanghstate, Hector Livius [[van Heemstra]]. Op het huis lag het recht van beurtveer via de Stroobossertrekvaart naar [[Dokkum]] en [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]] en waarschijnlijk zal het dan ook gesticht zijn na het gereedkomen van de trekvaart in 1656.<ref>Adema BS. Met de trekschuit naar Dokkum. De Sneuper 2015; 2: 8-13.</ref>
=== Molen Huisternoord ===▼
Bij Huisternoord stond tussen 1858 en 1941 een windmolen. De molen was een achtkantige stellingmolen die dienstdeed als koren- en pelmolen. In de jaren 20 kreeg de molen een hulpmotor op diesel. Later kwam de molen in het bezit van de plaatselijke zuivelfabriek die de molen gebruikte als opslagplaats. De molen werd in 1941 deels afgebroken. Het onderstuk van de molen bestaat nog steeds en doet dienst als garage.<ref>Hústernoard/ Huisternoord, Oudwoude/ Aldwâld. Database van Verdwenen Molens. Beschikbaar via: [http://www.molendatabase.org/molendb.php Molen Database]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref>▼
De beurtvaart zal in eerste instantie gediend hebben voor het vervoeren van de opbrengst van de boerderijen die tot het landgoed behoorden.<ref>Berg HM van den. [http://www.dbnl.org/tekst/berg229koll01_01/berg229koll01_01_0013.php Kollumerland en Nieuw Kruisland, voorafgegaan door Overzicht van de bouwkunst in Noordelijk Oostergo.] 's-Gravenhage: SDU uitgeverij; 1989. p. 156.</ref> Het recht van beurtveer werd door de rentmeester van de boerderij Huis ter Noord uitbesteed aan een zetschipper die de vaarten daadwerkelijk voer.<ref>Over vervoer te water: de trek- en beurtschippers. Binnen Buitenpost. Beschikbaar via: [http://www.binnenbuitenpost.nl/buitenpost/geschiedenis/vantrekschippers.html Binnenbuitenpost.nl]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref>
Tevens fungeerde Huisternoord als herberg, maar het heeft nooit dienstgedaan als tolhuis, in tegenstelling tot nabijgelegen opstapplaatsen als het Driezumer tolhuis bij [[Oostwoud (Friesland)|Oostwoud]] en het tolhuis bij het [[Kollumer Verlaat]]. Al denkt [[Arnoldus Johannes Andreae|Mr. Andreae]] dat het in 1662 vermelde "Tolhuis onder Oltwolde" het Huisternoord betrof, maar mogelijk wordt hier ook het Kollumer Verlaat mee bedoeld.<ref>Andreae AJ. Oudheidkundige plaatsbeschrijving van de gemeente Kollumerland en Nieuw-Kruisland (deel II). Kollum: T. Slagter; 1885. p. 28</ref>
Bij strenge vorst in de winter was de beurtvaart niet mogelijk en fungeerde Huisternoord als ijsherberg voor langstrekkende schaatsers.<ref>Postma RH. De ijsherberg van Oudwoude. De Sneuper 2015; 1: 16-17</ref> Door toenemend wegverkeer nam de beurtvaart in de eerste helft van de 20e eeuw overal sterk af waarna verkoop van het beurtschip volgde. De uitspanning werd in 1957 gesloopt waarna de naam Huisternoord overging op de naastgelegen boerderij uit 1900.
▲In 1899 werd aan de noordkant van de Trekvaart een melkfabriek gesticht. Bij de fabriek stonden een directeurswoning en een woning voor een machinist-centrifugist.<ref>Historie Zuivelfabrieken Friesland. Beschikbaar via: [http://www.zuivelfabrieken.nl/friesland-zuivelfabrieken-home.html Historie Zuivelfabrieken - Friesland - Oudwoude]. Geraadpleegd 2018 juni 28.</ref> Deze fabriek heeft haar honderdjarig jubileum net niet gevierd. In 1995 waren investeringen nodig om weer aan de geldende eisen te voldoen. Er werd echter besloten om Huisternoord te laten fuseren met De Twee Provinciën in [[Workum]], welke voortkwam uit een fusie van De Goede Verwachting te Workum en De Twee Provinciën te [[Gerkesklooster]]. In 1996 sloot de fabriek definitief
▲Bij
{{Commonscat|Huisternoord}}
| |||