Samenwerkende Maatschappij Vooruit Nr.1: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Martijn Amsab (overleg | bijdragen)
Martijn Amsab (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 15:
| website =
}}
'''SM Vooruit Nr.1''' iswas een [[België|Belgische]] [[Socialisme in België|socialistische]] [[coöperatie]] die voornamelijk in het [[Gent|Gentse]] werkzaam was, maar de oprichting van socialistische coöperaties in de beide Vlaanderen actief ondersteunde. Haar organisatie en werkwijze werd in binnen- en buitenland vaak als voorbeeld aangehaald. Ze werd opgericht in februari 1881, maar pas door de overheid erkend op [[21 september]] [[1886]].
 
== Geschiedenis ==
Regel 30:
In juni 1893 kocht Vooruit een eigen stek aan de [[Gentse Vrijdagmarkt|Vrijdagmarkt]]. In [[Ons Huis]] werd een supermarkt gevestigd naar het voorbeeld van [[Le Bon Marché (Frankrijk)|Le Bon Marché]] te [[Parijs]]. In [[1895]] volgde een eigen feestlokaal in de [[Bagattenstraat]]. De feestelijkheden in [[1906]] ter gelegenheid van een kwarteeuw bestaan waren een orgelpunt in de uitstraling van de coöperatieve macht. Kort daarop werd grond aangekocht in e de [[Sint-Pietersnieuwstraat]] om er een imposant [[Feestlokaal van Vooruit|Feestpaleis]] op te richten dat vanaf het [[Station Gent-Zuid|Zuidstation]] zichtbaar was. De ledenvoordelen namen steeds verder toe en de werking werd uitgebreid naar de hele provincie, met oprichting van afdelingen in [[Zelzate]], [[Eeklo]], [[Waarschoot]], [[Assenede]] en [[Zottegem]]. De coöperaties van [[Lokeren]] ([[1921]]), [[Dendermonde]] ([[1923]]), [[Aalst]] ([[1930]]) en [[Deinze]] ([[1932]]) werden door Vooruit overgenomen. Het hoogtepunt voor de uitstraling van de partij was de organisatie van een internationale coöperatieve tentoonstelling ([[Eicos]]) in [[Gent]] in [[1924]].
 
=== TerugvalLangzame teloorgang ===
Vanaf de jaren 1930 remde de economische crisis de groei van de maatschappij af. Daarenboven ging in 1934 de Bank van de Arbeid over de kop. Gezien Vooruit de grootste [[aandeelhouder]] was, deelde de coöperatie zwaar in de klappen. De éne na de andere ‘rode fabriek’ moest noodgedwongen van de hand worden gedaan. Tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] raakte de resterende infrastructuur (zwaar) beschadigd: net als tijdens de [[Eerste Wereldoorlog]] werd het Feestpaleis opgeëist en gebruikt door de [[Duitsland|Duitse bezetters]]. Nadien kende Vooruit nog een korte heropleving, die tot midden [[jaren 1950]] zou duren. Vooruit beschikte over bakkerijen, kruidenierswinkels, een steenkoolhandel, een brouwerij, een kleren-, schoenen- en meubelmagazijn, apotheken, een feestlokaal in de Sint-Pietersnieuwstraat met verschillende feestzalen, een restaurant, café, cinema en vergaderlokalen en Ons Huis op de Vrijdagsmarkt met een feestzaal, bibliotheken, café en diverse burelen. Vooruit was niet enkel actief op ontelbare terreinen, maar beschikte ook over een indrukwekkend patrimonium (3). De privéhandel begon zich echter goed te organiseren. Het distributiesysteem onderging grote veranderingen en in [[1958]] werd de [[grendelwet]], die tot dan de commerciële vestigingen had tegengehouden, opgeheven. De coöperaties hadden zich hier onvoldoende op voorbereid; terwijl de privéketens [[supermarkt|supermarkten]] vestigden, bleven de coöperanten zich vastklampen aan hun wijkwinkels. Een reddingsplan in samenwerking met enkele grootwarenhuizen kwam te laat. In de [[jaren 1980]] trok sm Vooruit, die zich als een van de weinige coöperaties nog had weten te handhaven, zich uit de distributiesector terug. Vandaag is Vooruit enkel nog actief in de apotheeksector en bezit ze nog enkele volkshuizen.
In 1934 ging de [[Bank van de Arbeid]] over de kop als gevolg van de nasleep van de [[Grote Depressie]]. Tijdens de oorlog werd het gebouw opgeëist en gebruikt door de [[België in de Tweede Wereldoorlog|Duitse bezetters]]. In 1946 kreeg de coöperatie het lokaal terug, maar door de opkomst van ander tijdverdrijf verminderde het aantal bezoekers. Langzamerhand daalden de inkomsten van de coöperatie en werd de ene na de andere zaal gesloten of gebruikt als opslag voor afval. Op het einde, in de [[1960-1969|jaren 60]], werd het gebouw enkel nog voor wekelijkse kaartingen en dansavonden gebruikt.
 
=== Vernieuwing ===