Verenigde Staten: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
versie van ErikvanB van 29 mrt 2019 16:00 (53504159) teruggeplaatst |
als twee personen je bewerking gemotiveerd ongedaan maken ga je 'm natuurlijk niet zonder enige vorm van uitleg en onder het doen van een WP:PUNT-actie terugzetten |
||
Regel 8:
| locatiekaart = United States (orthographic projection).svg
| talen = [[Engels]] ([[de facto]])
| hoofdstad = [[Washington D.C.
| regeringsvorm = [[Constitutionele republiek]] met een [[Presidentieel systeem|presidentieel stelsel]]
| staatsvorm = [[Federalisme|Federatie]]
Regel 31:
De '''Verenigde Staten''', officieel de '''Verenigde Staten van Amerika''', afgekort '''VS''' ([[Engels]]: ''United States of America'', afgekort ''USA'', ''US of A'' of ''US''), vaak ([[metonymie|totum pro parte]]) '''Amerika''' (''America'') genoemd, zijn een [[federalisme|federatie]] van [[Staten van de Verenigde Staten|50 staten]] en het [[Washington D.C.|District of Columbia]], grotendeels in [[Noord-Amerika]] gelegen. De Verenigde Staten zijn met meer dan 325 miljoen inwoners het op twee na grootste land ter wereld in bevolking, na de [[Volksrepubliek China]] en [[India]]. Tevens is het het op twee na grootste land in oppervlakte, na [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]] en [[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]].<ref group="noot">De Volksrepubliek China wordt soms ook gezien als groter dan de Verenigde Staten. Dit is echter onderwerp van debat: inclusief de gebieden van Macau en Hongkong zijn de Verenigde Staten naar oppervlak groter. De regering van de Volksrepubliek rekent echter ook de gebieden van de Republiek China ([[Taiwan]]) tot haar grondgebied ("[[Groot China]]"), waardoor zij boven de VS uitkomt. Daarnaast wordt de wijze waarop de VS hun oppervlakte berekenen betwist: de VS is het enige land, voor zover bekend, dat zijn kustwateren en zijn deel van de wateroppervlaktes van de grote meren meeneemt in zijn oppervlaktetellingen. Het [[CIA World Factbook]] gaf op 20 april [[2006]] [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html de VS als derde land naar grootte weer]. Ook de [http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf Verenigde Naties] beschouwen de VS als relatief iets groter dan China.</ref>
De VS wordt in het noorden begrensd door [[Canada]] en in het zuiden door [[Mexico (land)|Mexico]]. De [[Westkust van de Verenigde Staten|westkust]] wordt gevormd door de [[Grote Oceaan|Grote of Stille Oceaan]] terwijl de [[Atlantische Oceaan]] ten oosten en de [[Golf van Mexico]] ten zuiden van het land liggen. De zeegrens met [[Rusland]] loopt tussen de [[Diomedeseilanden]]: Groot-Diomede (in [[Rusland]]) en Klein-Diomede (in [[Alaska]]). De twee eilanden liggen maar enkele kilometers van elkaar verwijderd. Alaska heeft zijn noordgrens aan de [[Noordelijke IJszee]]. Verschillende [[Eilandgebied (Verenigde Staten)|eilanden en eilandgebieden]] in de [[Caraïbische Zee]] en de [[Grote Oceaan]], waaronder [[Puerto Rico]] en [[Guam]], behoren eveneens tot de VS. [[Washington D.C.
De [[oudste bewoners van Amerika|eerste menselijke bewoners van Amerika]] staken naar alle waarschijnlijkheid tussen 20.000 en 10.000 v.Chr. de [[Beringstraat]] vanuit [[Siberië]] over. De [[Europese kolonisatie van Amerika]] had tot gevolg dat de oorspronkelijke [[Indiaanse]] bevolking vanaf de [[16e eeuw]] in rap tempo werd [[Amerikaans-indiaanse oorlogen|verdreven en vermoord]]. De huidige Verenigde Staten vonden hun oorsprong in de [[Dertien koloniën|dertien Britse koloniën]] aan de Oostkust. De [[Amerikaanse Revolutie]], de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog]] en de [[Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring|Onafhankelijkheidsverklaring]] in [[1776]] plaveiden de weg naar onafhankelijkheid. De [[19e eeuw]] werd getekend door de [[Geschiedenis van de Verenigde Staten (1789-1849)|snelle uitbreiding]] naar het zuiden en westen en door de [[Amerikaanse Burgeroorlog]] (1861-1865), die eindigde in de [[abolitionisme (slavernij)|afschaffing]] van [[slavernij]]. Door [[Geschiedenis van de Verenigde Staten (1865-1918)|industrialisering en verdere expansie]] groeide de VS in de [[20e eeuw]] uit tot een [[wereldmacht]], met hoofdrollen in de [[Eerste Wereldoorlog|Eerste]] en [[Tweede Wereldoorlog]] en de [[Koude Oorlog]]. Vanwege deze dominante rol van de VS, die eens te meer werd verstevigd na de [[val van het communisme|val van de Sovjet-Unie]] in 1991, wordt soms wel gesproken van de ''[[Pax Americana]]''.
| |||