Stoomlocomotief: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 145.128.184.210 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door 86.84.242.56 |
|||
Regel 15:
====Apparatuur====
Om een stoomlocomotief goed te laten functioneren is een veelheid aan apparatuur nodig. Hiervan is (onder meer) te noemen:
* De veiligheidsklep (8), die bij een bepaalde druk in de ketel opengaat, stoom afblaast en daarmee de druk in de ketel beperkt. Gaat de klep open, dan is de druk maximaal en dan weet de stoker dat hij zijn werk goed heeft gedaan. De veiligheidsklep moet echter niet te vaak opengaan, want er gaat stoomdruk mee verloren.
* De reeds genoemde stoomverdeling (13), die de stoom zo efficiënt mogelijk in de cilinders leidt. Tevens kan men hiermee de loc vooruit of achteruit laten rijden.
* De oververhitter (10), die de gevormde stoom droogt en verder verhit, waarmee een grotere expansiegraad wordt bereikt, hetgeen de efficiëntie verhoogt.
* De injecteur en de voedingspomp (21), die ervoor zorgen dat water in de ketel gepompt wordt.
* Bij sommige stoomlocs wordt het voedingswater eerst voorverwarmd door een voorverwarmer die zijn warmte krijgt van de afgevoerde stoom en/of rookgassen.
* De luchtpomp, voor de instandhouding van de druk in het remsysteem van de trein.
* De loodnagels. In de bovenwand van de vuurkist bevinden zich gaten die met loodnagels – loden proppen – zijn afgesloten. De loodnagels staan onder water en kunnen dus niet heter worden dan 200 graden (de temperatuur van het water bij een druk van 15 bar). Bevat de ketel te weinig water, dan smelten de loodnagels. De stoom blaast dan de vuurkist in en dooft het vuur. De stoker heeft dan wel wat uit te leggen, maar de schade blijft beperkt.
* De [[stoomfluit]] (23).
====Brandstof====
Als brandstof wordt meestal [[steenkool]] gebruikt, maar soms ook [[stookolie]], [[hout]] of [[bruinkool]]. Meestal moet de stoker de brandstof op het vuur scheppen, maar bij grotere kolengestookte stoomlocomotieven gebeurt de aanvoer van brandstof automatisch, door middel van een [[schroef van Archimedes]], die door een eigen kleine stoommachine aangedreven wordt.
Verder is er water nodig. Dit wordt met een [[waterpomp|voedingspomp]] aangevoerd.
Het is de taak van de stoker erop te letten dat er steeds voldoende stoomdruk is.
===Aandrijfmechanisme===
[[Bestand:Steam locomotive work.gif|thumb|300px|Afb. 2: Schematische werking [[Egide Walschaerts|Walschaerts]] schaarbeweging]]
In de cilinder bevindt zich een zuiger met dubbele werking: de zuiger wordt heen en weer geduwd door er beurtelings stoom voor en achter te blazen.
De stoomschuif (6, afbeelding 2) zorgt ervoor dat de verse stoom (rood) beurtelings voor en achter de [[zuiger]] komt, terwijl de afgewerkte stoom (wit) aan de andere kant via de stoomschuif naar de schoorsteen wordt geleid.
De zuiger is met een [[drijfstang]] verbonden met een [[Krukas|kruk]] op een wiel, waardoor de heen-en-weergaande beweging van de zuiger wordt omgezet in een draaiende beweging. De andere wielen zijn met [[koppelstang]]en met het aangedreven wiel verbonden.
Een aparte kruk (2) op het wiel zorgt via de schaar (1) voor het bedienen van de stoomschuif. De schaar is nodig om achteruit te kunnen rijden en men treft deze dan ook alleen aan op een locomotief, niet op de stoommachine in een fabriek. In de afbeelding beweegt de drijfstang (3) van de stoomschuif (6) tegengesteld aan de kruk, doordat de schaar (1) de beweging omkeert. Met [[hendel]] 8 kan de machinist de drijfstang (3) van de stoomschuif naar de onderkant van de schaar verplaatsen. De drijfstang beweegt dan in dezelfde richting als de kruk en de locomotief rijdt achteruit.
De afgewerkte stoom gaat via de rookkast (4, afbeelding 1) (aan de voorzijde van de locomotief) naar de schoorsteen. Een industriële stoommachine heeft vaak een zeer hoge schoorsteen die nodig is voor de [[Trek (schoorsteen)|trek]]. Bij een locomotief is zo een hoge schoorsteen niet haalbaar en wordt de trek veroorzaakt doordat de afgewerkte stoom de rookgassen meezuigt (zie [[venturi-effect]]).
====Vanuit stilstand====
Op het eerste gezicht lijkt het onnodig dat de cilinder zowel heen als terug wordt geduwd. Door de snelheid zal de machine immers toch wel doorlopen. Het is dan echter niet mogelijk de machine vanuit stilstand in beweging te krijgen. Om ook vanuit het [[dood punt|dode punt]] (als de zuiger in de uiterste positie staat) in beweging te kunnen komen, heeft een locomotief twee cilinders, een links en een rechts, met een faseverschil van 90°. Dit faseverschil blijft in stand doordat de zuigerstangen aan de wielen zijn gekoppeld, en doordat de aangedreven wielen samen op een as zijn geklemd. Er zijn ook locomotieven met drie of vier cilinders.
==Bemanning==
| |||