|
Miet
Miet
== Stromingen ==
[[Bestand:Protestant branches.svg|thumb|Tijdlijn van de protestantse stromingen (internationaal)]]
Het protestantisme bestaat uit een groot aantal verschillende stromingen. In tegenstelling tot in de Rooms-Katholieke Kerk is er geen centraal gezag dat de leer van de protestantse kerkgenootschappen bepaalt. Dit heeft in het verleden geleid tot een groot aantal afscheidingen op landelijk en internationaal niveau. Het meest recente voorbeeld is het ontstaan in 2004 van de [[Hersteld Hervormde Kerk]] en de [[Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland]], die zich hebben afgesplitst van de [[Nederlandse Hervormde Kerk (hoofdbetekenis)|Nederlandse Hervormde Kerk]] en de [[Gereformeerde Kerken in Nederland]] toen deze kerkgenootschappen samen met de [[Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden|Evangelisch-Lutherse Kerk]] opgingen in de [[Protestantse Kerk in Nederland]]. Sommige van de protestantse stromingen zijn internationaal verbreid, hoewel de meeste georganiseerd zijn in landelijke [[kerkgenootschap]]pen.
=== Internationaal ===
In de 16e eeuw zijn er vier protestantse hoofdstromingen ontstaan.
# [[Lutheranisme]]
# [[Gereformeerd protestantisme]], soms ook [[calvinisme]] genoemd, of in Schotland het [[presbyterianisme]]
# [[Anabaptisme]], in Nederland meestal [[doopsgezinden]] genoemd
## Hieruit is in de Verenigde Staten het [[baptisme]] voortgekomen
# [[Anglicanisme]], in de Verenigde Staten meestal [[episcopalisme]] genoemd
## Hieruit is het [[methodisme]] voortgekomen.
Nieuwere stromingen die los van bestaande protestantse kerkgenootschappen ontstaan, maar die er wel veel theologische verwantschap mee hebben, zoals de [[pinksterbeweging]] (begin 20e eeuw), worden ook weleens als protestants aangeduid.
=== In Nederland ===
==== Kerkgenootschappen ====
[[Bestand:Gereformeerd.svg|thumb|Ontstaan van de verschillende protestantse stromingen in Nederland]]
[[Bestand:Ontstaansgeschiedenis van kerken in Nederland.jpg|thumb|Ontstaansgeschiedenis van protestantse kerkgenootschappen in Nederland]]
{{Zie hoofdartikel|Protestantisme in Nederland}}
''Lutheranisme''
* In 2004 is de [[Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden|Evangelisch-Lutherse Kerk]] meegegaan in het fusieproces van de [[Protestantse Kerk in Nederland]]. Sindsdien bestaan er nog wel Lutherse gemeenten binnen deze kerk.
''Gereformeerd protestantisme''
In Nederland is de Protestantse Kerk het grootste protestantse kerkgenootschap. Daarnaast is er een groot aantal gereformeerde en protestantse kerken. Dit zijn kerken die zich oorspronkelijk van de Nederlandse Hervormde Kerk hebben afgescheiden of weer afscheidingen zijn van de 'afgescheidenen'.
* [[Protestantse Kerk in Nederland]], fusie van de voormalige:
** [[Nederlandse Hervormde Kerk (hoofdbetekenis)|Nederlandse Hervormde Kerk]]
** [[Gereformeerde Kerken in Nederland]]
** [[Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden|Evangelisch-Lutherse Kerk]]
* [[Remonstranten|Remonstrantse broederschap]]
* [[Gereformeerde Kerken vrijgemaakt]]
* [[Nederlands Gereformeerde Kerken]]
* [[Christelijke Gereformeerde Kerken]]
* [[Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland|(Oud-)]][[Gereformeerde Gemeenten]] [[Gereformeerde Gemeenten in Nederland|(in Nederland)]]
* [[Hersteld Hervormde Kerk]]
* [[Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB]]
* [[Zwinglibond]]
''Anabaptisme:''
* [[Doopsgezinden|Alg. Doopsgezinde Sociëteit]]
* [[Baptisme|Baptisten]]
''Andere kerkgenootschappen:''
* [[Leger des Heils]]
* [[Kerk van de Nazarener]]
* [[Evangelisch christendom|Evangelische]] gemeenten
* [[Pinksterbeweging|Pinkstergemeenten]]
* [[Vrije Evangelische Gemeenten]]
* [[Vergadering van gelovigen]]
* [[Zevendedagsadventisten]]
* [[Jehova's getuigen]]
==== Protestantse maatschappelijke organisaties ====
In de [[20e eeuw|twintigste eeuw]] heeft de [[verzuiling]] geleid tot uiteenlopende organisaties op specifiek protestantse grondslag. Voorbeelden hiervan zijn:
* Organisaties:
** [[Stichting voor Christelijke Filosofie]] (SCF)
* Omroepverenigingen:
** [[Reformatorische Omroep]] (RO)
** [[Evangelische Omroep]] (EO)
** [[Nederlandse Christelijke Radio Vereniging|NCRV]]
** [[VPRO]] (actief protestants tot in de jaren 60)
* Politieke partijen
** [[Staatkundig Gereformeerde Partij|SGP]]
** [[Anti-Revolutionaire Partij|ARP]] en [[Christelijk-Historische Unie|CHU]] (beide in 1980 opgegaan in het [[Christen-Democratisch Appèl|CDA]])
** [[Gereformeerd Politiek Verbond|GPV]] en [[Reformatorische Politieke Federatie|RPF]] (in 2001 gefuseerd tot [[ChristenUnie]])
** [[Evangelische Volkspartij (Nederland)|EVP]] (in 1990 opgegaan in [[GroenLinks]])
* Kranten
** [[Reformatorisch Dagblad]]
** [[Nederlands Dagblad]]
** [[Friesch Dagblad]]
** [[Trouw (krant)|Trouw]]
* Reformatorische en protestants-christelijke universiteiten
** [[Protestantse Theologische Universiteit]]
** [[Theologische Universiteit Apeldoorn]]
** [[Theologische Universiteit Kampen (Broederweg)]]
* Daarnaast hebben een aantal universiteiten van oudsher opleidingen voor het predikantschap in de protestantse kerken:
** [[Vrije Universiteit Amsterdam|Vrije Universiteit]]
** [[Universiteit Utrecht]]
** [[Universiteit Leiden]]
** [[Rijksuniversiteit Groningen]]
* Reformatorische en protestants-christelijke scholen, o.a.:
** [[Christelijke Hogeschool Ede]]
** gereformeerde hogeschool [[Viaa]] te Zwolle
** [[Evangelische Hogeschool|Evangelische Hogeschool Amersfoort]]
** [[Hogeschool Ichtus Rotterdam]]
** [[Driestar Hogeschool|Hogeschool Driestar educatief Gouda]]
** Evangelische Theologische Hogeschool
** [[Azusa theologische hogeschool]]
=== In België ===
In België vormen de protestanten een minderheid van naar schatting 2 à 3% van de bevolking.
Een van de protestantse kerkgenootschappen is de [[Verenigde Protestantse Kerk in België]] (VPKB), in 1978 ontstaan uit een fusie tussen de Protestantse Kerk van België, de Hervormde Kerk van België en de Gereformeerde Kerken in België. Zij heeft ruim honderd plaatselijke gemeenten (zowel aan de Nederlandstalige als de Franstalige kant van België).
Evenals in Nederland vinden [[Evangelicaal christendom|evangelische kerken]], de [[Pinksterbeweging]]en en andere [[charismatische beweging]]en steeds meer aanhang. Zij hebben zich voor het grootste deel verenigd in de [[Federale Synode van Protestantse en Evangelische kerken in België]].
De laatste tijd wordt de grootste groei gerealiseerd door migratie van protestants-evangelischen uit Afrika en Zuid-Amerika.<ref>http://www.o-re-la.org/index.php?option=com_k2&view=item&id=1944:rapport-orela-2016-les-religions-et-la-la%C3%AFcit%C3%A9-en-belgique&Itemid=85&lang=en</ref>
De VPKB en de Federale Synode vormen sinds 2003 samen de [[Administratieve Raad van de Protestants-Evangelische Eredienst]] (ARPEE) een administratieve vertegenwoordiging richting de Belgische staat.
Protestantse opleidingen:
* [[Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid (Brussel)|Faculteit voor Protestantse Godgeleerdheid]] te [[Brussel (stad)|Brussel]]
* [[Evangelische Theologische Faculteit Leuven|Evangelische Theologische Faculteit]] (ETF) te [[Leuven (hoofdbetekenis)|Leuven]]-[[Heverlee]]
* [[Continental Theological Seminary]] in [[Sint-Pieters-Leeuw]]
== Voetnoten ==
| 