Pierre-Simon Laplace: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →‎Ancien regime: -bronloze adel. Nog wat taal- en opmaakpoets
Regel 13:
=== Ancien regime ===
[[Bestand:Beaumont en Auge - maison natale de Pierre Simon Marquis de Laplace.jpg|thumb|links|Geboortehuis in Beaumont-en-Auge]]
Laplace stamt uit de welgestelde burgerij en/of de lagere [[adel (klasse)|adel]] in het departement [[Calvados (departement)|Calvados]] in [[Normandië]]. Veel details uit het leven van Laplace zijn verloren gegaan toen het familie[[kasteel]] in 1925 afbrandde.<ref name=Pearson>"Laplace, being Extracts from Lectures delivered by [[Karl Pearson]]", ''[[Biometrika]]'', vol. 21, Dec. 1929, pp. 202-16</ref> Zijn ouders kwamen beiden uit welgestelde families. Tot 1750 was de familie Laplace actief in de landbouw. Zijn vader was Pierre Laplace, zijn moeder Marie-Anne Sochon. Naast zijn landbouwbeslommeringen handelde zijn vader ook in [[cider]], een specialiteit van de streek, en maakte hij als "[[syndic]]" van het dorp Beaumont-en-Auge tijdens het [[Ancien Régime]] deel uit van het lokale bestuur.
 
Laplace bezocht in Beaumont de plaatselijke "Hertog van Orleansschool", die verbonden was aan een [[Benedictijnen|Benedictijner]] [[priorij]]. Het was zijn vaders bedoeling dat Laplace een ambt in de [[Rooms-Katholieke Kerk]] zou krijgen. Op zijn zestiende ging hij daarom naar [[Caen]] om daar aan de [[Universiteit van Caen]] [[theologie]] te studeren.<ref name="mactutor">zie MacTutor.</ref> Op deze universiteit kwam hij in contact met twee enthousiaste wiskundigen, Christophe Gadbled en Pierre Le Canu. Deze wisten zijn geestdrift voor de wiskunde te wekken. Laplace zou nooit afstuderen in de theologie, maar bleek een zeer begaafd wiskundige: [[Karl Pearson]] schrijft over Laplaces opleiding en het intellectuele klimaat in Caen zo rond 1765-1770 het volgende:<ref name=Pearson/>
<blockquote>In 1765, hij was toen zestien, verliet Laplace de "Hertog van Orleansschool" in Beaumont en ging hij naar de Universiteit van Caen, waar hij naar het schijnt vijf jaar gestudeerd heeft. "... [[Caen]] was in Laplaces tijd waarschijnlijk de intellectueel actiefste van alle steden in Normandië. Hier werd Laplace opgeleid en gaf hij waarschijnlijk ook les. Hij schreef hier zijn eerste artikel, dat in de ''Mélanges'' van het [[Koninklijk Genootschap van Turijn]], Tome iv. 1766-1769, werd gepubliceerd. Dit was ten minste twee jaar voordat hij in 1771 naar Parijs vertrok. Hij stond voor zijn twintigste dus al in contact met [[Joseph Louis Lagrange|Lagrange]] in [[Turijn (stad)|Turijn]]."</blockquote>
 
Met een aanbevelingsbrief van Le Canu bij [[Jean Le Rond d'Alembert]] op zak vertrok Laplace in 1771 naar [[Parijs (hoofdbetekenis)|Parijs]], waar hij onder de hoede kwam van Jean Le Rond d'Alembert, die hem later een positie als wiskundeleraar bezorgde aan de [[École Militaire|Franse militaire academie]].
Regel 22:
In [[1773]] werd Laplace toegelaten in de [[Académie des Sciences]]; in de daarop volgende jaren groeide hij uit tot een van de toonaangevende Franse wiskundigen.
 
Op 15 mei 1788, hij liep toen tegen de veertig, tradtrouwde hij in het huwelijk met Marie-Charlotte de Courty de Romanges. Uit dit huwelijk werden een zoon, Charles-Emile (in 1789) en een dochter, Sophie-Suzanne (in 1792), geboren.<ref>[http://roglo.eu/roglo?lang=fr&m=NG&n=Pierre+Simon+La+Place+&t=PN Niet geautoriseerde biografie]</ref><ref>Diverse bronnen geven de datum van het huwelijk als 1788, maar Pearson citeert de achter-achterkleinzoon van de dochter van Laplace en deze zegt dat Sophie in 1787 zou zijn geboren.</ref>
 
=== Franse Revolutie en later ===