Le Sacre du printemps: verschil tussen versies

''Le Sacre du Printemps'' was na ''[[De vuurvogel|L'Oiseau de feu]]'' (''De vuurvogel'') en ''[[Petroesjka]]'' het derde balletstuk dat Stravinsky schreef voor ''Les Ballets Russes''. Het was zowel qua muziek als qua choreografie onconventioneel. Tegenwoordig wordt de muziek vaak in de [[concertzaal]] uitgevoerd als zelfstandig stuk. Het muziekstuk is, in tegenstelling tot de westerse traditie tot dan toe, gebaseerd op een strakke ritmische complexiteit. De [[ritme]]sectie van het orkest heeft een heel duidelijke rol in het stuk. Vaak dient de muziek om het ritme van de dans meer vorm, meer body te geven en niet andersom. Op deze wijze introduceerden Nijinski en Stravinsky nieuwe concepten.<ref>Pieter C. Van den Toorn: ''Stravinsky and the "Rite of Spring": The beginnings of a musical language''. Oxford University Press, Oxford, 1987. {{ISBN |0193153319}}. University of California Press, Berkeley / Los Angeles. {{ISBN |0520059581}}</ref> Ook in [[harmonieleer|harmonisch]] opzicht sloeg Stravinsky nieuwe wegen in.<ref>Allen Forte: ''The harmonic organization of the Rite of Spring''. Yale University Press, New Haven, 1978. {{ISBN |0300022018}}</ref>

De première op 29 mei 1913 liep uit op een tumult. Het was niet Stravinsky's muziek die het meeste oproer veroorzaakte, maar Nijinsky's vernieuwende choreografie, die woester en wilder was dan wat men ooit had meegemaakt en nauwelijks iets met traditioneel ballet te maken had. De vraag werd opgeworpen of een ballet waarbij de dansers, gekleed als boeren, met hun lichaam schudden en met hun voeten stampten, de naam ballet waardig was. Zowel de dansers als de orkestleden hadden moeite met de ongewone [[ritme|ritmische]] accenten en de vele [[maatwisseling]]en.

Al direct in de eerste minuut kwamen delen van het publiek in opstand. Voor- en tegenstanders gingen zelfs met elkaar op de vuist. Het ballet kon alleen maar uitgedanst worden doordat inderhaast opgetrommelde gendarmes enige rust in de zaal herstelden. Het kostte Monteux veel moeite onverstoorbaar door te dirigeren.<ref>John Canarina: ''Pierre Monteux, Maître''. Amadeus Press, Pompton Plains, New Jersey, 2003. {{ISBN |1574670824}}</ref> Vooruitstrevende kunstenaars als [[Jean Cocteau]], [[Gertrude Stein]] en [[Maurice Ravel]] waren in de zaal aanwezig. Ravel zag direct het belang in van de muziek. In een brief aan een vriend schreef hij dat die beslist moest gaan luisteren: de première zou een belangrijke betekenis hebben in de muziek. Ravel zelf nam van harte deel aan de rellen tijdens de première. Toen hij aan een buurvrouw aangaf dat ze stil moest zijn omdat hij wilde luisteren en zij reageerde met "vuile jood", waren de rapen gaar.

Tot de talloze [[choreografie|choreografen]]<ref>Shelley C. Berg: ''Le sacre du printemps. 7 productions from Nijinsky to Martha Graham.'' UMI Research Press, Ann Arbor, 1988. {{ISBN |0-8357-1842-5}}</ref> die hun eigen visie op ''Le Sacre du Printemps'' op de planken hebben gebracht (te beginnen met Nijinsky in 1913) behoren: <br />[[Mary Wigman]] (1957) - [[Maurice Béjart]] (1959) - [[Kenneth MacMillan|Sir Kenneth Macmillan]] (1962) - [[Hans van Manen]] (1974) - [[Pina Bausch]] (1975) - [[Vittorio Biagi]] (1975) - [[Paul Taylor (choreograaf)|Paul Taylor]] (1980) - [[John Taras]] (1981) - [[Norbert Vesak]] (1982) - [[Martha Graham (danseres)|Martha Graham]] (1984) - [[Mats Ek]] (1984) - [[Jorge Lefebre]] (1988) - [[Marie Chiounard]] (1993) - [[Mauricio Wainrot]] (2001) - [[Angelin Preljocaj]] (2001) - [[Uwe Scholz]] (2003) - [[Régis Obadia]] (2003) - [[Doug Varone]] (2003) - [[Shen Wei]] (eerste, 2003) - [[Emanuel Gat]] (2004) - [[Andonis Foniadakis]] (2007) - [[Heddy Maalem]] (2008) - [[Adam Hougland]] (2009) - [[Shen Wei]] (tweede, 2013) - [[Joost Vrouenraets]] (2013) - [[Sasha Waltz]] (2014) - [[Benjamin Forel]] (2017).

Een reconstructie van Nijinsky's choreografie bracht [[Robert Joffrey]] in 1987 op de planken in samenwerking met danswetenschapper Millicent Hodson en kunsthistoricus Kenneth Archer.<ref>Millicent Hodson: ''Nijinsky's crime against grace: Reconstruction of the original choreography for "Le sacre du printemps"''. Pendragon Press, Hillsdale (NY), 1996. {{ISBN |0-945193-43-2}}</ref>

* Igor Stravinsky & [[Robert Craft]]: ''Expositions and Developments''. University of California Press, Berkeley, 1962. {{ISBN |0520044037}}

* Peter Hill: ''Stravinsky: The Rite of Spring''. Cambridge University Press, Cambridge, 2000. {{ISBN |0-521-62221-2}}