Cohesie (natuurkunde): verschil tussen versies

'''Cohesie''' (van het [[Latijn|Latijnse]] ''com'' = samen en ''haerere'' = blijven steken)<ref>MALMBERG, NASK, NOVA, 1 & 2 VWO/gymnasium, vierde editie, blz. 58</ref> is de [[intermoleculaire kracht|onderlinge]] aantrekkingskracht tussen [[molecuul|moleculen]] van eenzelfde [[Stof (scheikunde)|stof]] in [[vaste stof|vaste vorm]] of in [[vloeistof|vloeibare vorm]]. Tussen de moleculen zijn [[vanderwaalskrachten]] werkzaam, waarbij moleculen elkaar aantrekken. De sterkte van de cohesieve vanderwaalskrachten, ofwel de onderlinge aantrekkingskrachten tussen de moleculen van een gegeven [[stof (scheikunde)|stof]], zijn bepalend voor de [[aggregatietoestand]] van die stof bij gegeven [[temperatuur]] (bijvoorbeeld bij [[kamertemperatuur]]). Bij de [[smelten (faseovergang)|faseovergang]] van vaste stof naar vloeistof worden de vanderwaalskrachten (en daarmee de cohesie) minder; een vloeistof, buiten een vat, vervloeit. Een willekeurig vloeistofdruppeltje bevat echter altijd nog miljoenen moleculen. Binnen een [[Gas (natuurkunde)|gas]] is geen sprake van vanderwaalskrachten: slechts een gesloten ruimte kan gasmoleculen bij elkaar houden.

Wanneer, in het geval van een [[vloeistof]] in een [[capillair]], de [[resultante|som]] van de onderlinge aantrekkingskrachten ('cohesie') tussen de vloeistofmoleculen groter is dan de [[resultante#Mechanica|som]] van de [[vanderwaalskrachten|aantrekkingskrachten]] ('[[adhesie]]') tussen de moleculen van capillair en vloeistof, zal de [[meniscus (fysica)|meniscus]] bol zijn en de vloeistof omlaag worden gedrukt. Wanneer de [[resultante#Mechanica|resulterende]] cohesieve (vanderwaals)kracht kleiner is dan de resulterende adhesieve (vanderwaals)kracht zal in een capillair de meniscus hol zijn en de vloeistof omhoog worden getrokken.

Een vaak voorkomend verschijnsel met het samenspel van cohesie en [[adhesie]] is een druppel aan een kraan. Cohesie zorgt ervoor dat de druppel een bolvorm aanneemt en [[adhesie]] dat het aan de kraan blijft hangen.<ref>MALMBERG, NASK, NOVA, 1 & 2 VWO/gymnasium, vierde editie, blz. 58</ref>

[[Water]]moleculen worden, behalve door vanderwaalskrachten, ook bij elkaar gehouden door [[waterstofbrug]]gen. Water heeft daardoor een relatief hoog smelt- en kookpunt.

|[[AfbeeldingBestand:Adhesie-Cohesie.jpg|400px]]

== Bronnen ==