Kuipergordel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
→‎New Horizons ruimtesonde: Spelfout gecorrigeerd
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app Bewerking via Android-app
k Taalfoutjes
Regel 1:
[[Bestand:Kuiper oort-en.svg|miniatuur|upright=1.3|De Kuipergordel ligt binnen de [[Oortwolk]]]]
De '''Kuipergordel''' is een gordel van vele miljarden [[komeet]]achtige, uit steen en [[ijs (water)|ijs]] bestaande objecten, [[Transneptunisch Object|transneptunische objecten]] genoemd, voorbij de [[baan (hemellichaam)|baan]] van de achtste planeet van ons [[zonnestelsel]], [[Neptunus (planeet)|Neptunus]]. De gordel bevindt zich op 30 tot 50 [[Astronomische eenheid|AE]] van de [[zon (hoofdbetekenis)|zon]].
 
== Ontdekking ==
[[Bestand:GerardKuiper.jpg|miniatuur|upright|Gerard Kuiper]]
Het bestaan van de Kuipergordel werd in 1951 gesuggereerd door de Nederlands-Amerikaanse [[astronoom]] [[Gerard Kuiper]]. In 1950 had [[Jan Hendrik Oort|Jan Oort]] de [[theorie]] geponeerd dat zich op een afstand van 100.000 [[Astronomische eenheid|AE]] (1 AE is ca. 150 miljoen km) van de zon een sfeer moet bevinden van waaruitvanwaaruit kometen op ons [[zonnestelsel]] afkomen. Dat gebied wordt de [[Oortwolk]] genoemd. Kuiper meende dat er op [[relatief]] korte afstand eveneens zo'n gordel moest zijn. Bovendien bood het een verklaring voor het ontstaan van [[Pluto (dwergplaneet)|Pluto]], ééneen van de [[dwergplaneet|dwergplaneten]] van ons zonnestelsel, die zich bevindt aan de binnenste rand van de Kuipergordel. Deze wijkt als rotsachtige [[IJsdwerg|ijsdwerg]] sterk af van de grote [[Gasreus|gasreuzen]] en is relatief klein, waardoor men lang bleef twijfelen of ze wel of niet als planeet bestempeld moest worden. Kuiper veronderstelde dat Pluto ooit werd gevormd door samenklonterende brokken in dat gebied, waardoor ze nu een van de grootste van de familie van ijsdwergen in de Kuipergordel is. Pas in 1992 werd het bestaan van een tweede object in de gordel aangetoond, en sindsdien zijn er duizenden objecten bij gevonden.
 
== Objecten en hun afmetingen ==
[[Bestand:Outersolarsystem objectpositions labels comp.png|miniatuur|500px|Kaart van bekende objecten in ons [[zonnestelsel]]. Legenda:
{{Legenda|red|[[Zon|Onze Zonzon]]}}
{{Legenda|aquamarine|[[Gasreus|Gasreus planeet]]}}
{{Legenda|green|Kuipergordel object}}
Regel 19:
 
== Kuiper-klif ==
De Kuipergordel lijkt aan de buitenzijde bij 50 AE vrij plotseling op te houden. Er wordt gesproken van de 'Kuiper-klif'. Een sluitende verklaring daarvoor is nog niet gevonden. Er wordt gespeculeerd dat er zich buiten de Kuipergordel een nog onontdekte planeet zou kunnen bevindenbevindt die dit gebied heeft schoongeveegd.<ref>{{en}}[http://allesoversterrenkunde.nl/!/!/!/actueel/artikelen/_detail/gli/the-mystery-of-planet-x/ artikel uit NewScientist: 'The mystery of Planet X']</ref>
 
Het gebied buiten deze Kuiper-klif is echter niet geheel leeg: in 2003 werd een object ontdekt dat op dat moment 86 [[Astronomische eenheid|AE]] van de zon verwijderd was, dus buiten de Kuiper-klif, gecatalogiseerd als [[2003 VB12|2003 VB<sub>12</sub>]] en officieel [[Sedna (planetoïde)|Sedna]] genoemd. Het is kleiner dan Pluto (Pluto: 2274 km, Sedna: 1770 km), maar, na [[Eris (dwergplaneet)|Eris]], het grootste object in ons zonnestelsel buiten de baan van Pluto. Het is echter denkbaar dat Sedna een uitzondering is en oorspronkelijk van buiten het zonnestelsel afkomstig is.<ref>{{Citeer web | url = http://www.kennislink.nl/web/show?id=124474 | titel = Sedna interstellaire verstekeling? | bezochtdatum = 14 december 2009 | auteur = Vries, Gieljan de | datum = 4 december 2004 | werk = Kennislink}}</ref>
 
== Naamgeving ==
Het systeem in de [[Naamgeving van planetoïden|naamgeving]] van deze objecten is enigszins ingewikkeld. Als een Kuipergordelobject wordt ontdekt, krijgt het eerst een voorlopig nummer dat het jaartal van de ontdekking aangeeft, evenals een volgnummer. Een voorbeeld is het object [[2000 WR106|2000 WR<sub>106</sub>]]. Als de precieze baan is berekend krijgt het object een catalogusnummer van het [[Minor Planet Center]]. Zowel planetoïden als Kuipergordelobjecten krijgen zo'n catalogusnummer. Het object uit ons voorbeeld kreeg het mooie ronde catalogusnummer van 20000. Tot slot mag een ontdekker het object ook een naam geven, hoewel dat meestal niet gebeurt. Het object 20000 werd [[Varuna (planetoïde)|(20000) Varuna]] gedoopt.
 
== Banen ==
Regel 43:
* {{en}}[http://pluto.jhuapl.edu/ New Horizons]
 
{{Appendix}}
{{commonscat|Kuiper belt}}
{{Navigatie zonnestelsel}}