Stoker (spoorwegen): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
MoiraMoira (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 80.100.141.245 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Treintje49
meer info - de loc is een stoomloc, dat spreekt wel vanzelf
Regel 2:
De '''stoker''' is op een [[stoomlocomotief]] de tweede man naast de [[treinbestuurder|machinist]]. Officieel wordt hij leerling-machinist genoemd, waaruit blijkt dat een stoker uiteindelijk tot machinist kan worden opgeleid.
 
De stoker zorgt ervoor dat er voldoende stoomdruk in de [[stoomketel]] is om de stoomlocloc te kunnen laten functioneren. Daarvoor moet hij bij kolengestookte locomotieven het vuur met [[steenkool|kolen]] brandend houden. Hij bedient de injecteur, die het waterpeil in de ketel op peil houdt. In geval van slecht zicht door mist, zware regen- of sneeuwval kijkt de stoker met de machinist mee naar de seinen.
 
== Bijkomende werkzaamheden ==
Maar een stoker heeft meer te doen dan alleen de keteldruk op peil te houden. Hoewel grote en moderne locomotievendepots altijd een kolenbunker hebben om kolen te kunnen laden, is dit bij kleinere depots lang niet altijd het geval en moet de stoker soms zelf de kolen met een eenvoudige hijskraan of zelfs handmatig in de tender bijvullen. Een andere taak is de verzorging van de stoomlocloc op het depot voor of na de dienstregeling. VoorVóór de rit moet de stoomlocloc vaak eerst worden opgestookt en bewegende delen van het drijfwerk goed worden gesmeerd. Dat smeren is een zeer belangrijke taak, want een loc die niet of onvoldoende gesmeerd is kan tijdens de rit ernstig beschadigd raken. Na de rit moet de rookkast worden schoongemaakt en van slakken en as worden ontdaan. Grotere depots hebben hier weer personeel voor, maar de stoker is er dan toch bij aanwezig.
 
Zijn er tijdens de rit eenvoudige mankementen aan de locomotief, dan worden stoker en machinist geacht dit zelf te kunnen oplossen. Behalve de kolenschep is er daarom een keur aan gereedschap aanwezig in een berghok op de loc of tender.
 
Verder zorgt de stoker voor het omleggen van de [[Wissel (spoorweg)|wissels]] en het draaien van de [[Draaischijf (spoorweg)|draaischijf]]. Heeft de draaischijf geen motor, dan is het draaien zwaar werk. Bij onbewaakte [[overweg]]en waarschuwt hij het verkeer.
In het algemeen kan men stellen dat stoker en machinist tot aan het begin van de 20e eeuw een grote binding hadden met "hun machine", zij hadden het exclusieve recht om met deze loc te mogen rijden. De locomotief zag er altijd keurig uit met gepoetste stoomdom en geschuurde buffers, daar zorgde de stoker wel voor als hij niet iets anders hoefde te doen. Sommige waren zelfs op hun spaarzame vrije dag op het depot te vinden. Later verwaterde dat systeem en werden de locs gereden door verschillende bemanningen, wat het uiterlijk, maar ook de inzetbaarheid, niet bevorderde.
 
In het algemeen kan men stellen dat stoker en machinist tot aan het begin van de 20e eeuw een grote binding hadden met "hun machine", zij hadden het exclusieve recht om met deze loc te mogen rijden. De locomotief zag er altijd keurig uit met gepoetste [[stoomdom]] en geschuurde buffers[[Buffer (stootbalk)|buffer]]s, daar zorgde de stoker wel voor als hij niet iets anders hoefde te doen. Sommige waren zelfs op hun spaarzame vrije dag op het depot te vinden. Later verwaterde dat systeem en werden de locs gereden door verschillende bemanningen, wat het uiterlijk, maar ook de inzetbaarheid, niet bevorderde.
 
== Oliestook ==