Magnetar: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 86.87.213.149 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Bitbotje
Regel 5:
Wanneer een [[supernova]] implodeert tot een neutronenster, neemt zijn magnetische veld enorm in sterkte toe. [[Robert Duncan]] en [[Christopher Thompson]], de auteurs van de magnetar-theorie, berekenden in [[1992]] dat het magnetische veld van een neutronenster, normaal al met een enorme sterkte van zo'n 10<sup>8</sup> [[tesla (eenheid)|tesla]], onder bepaalde omstandigheden nog groter kon worden, tot meer dan 10<sup>11</sup> tesla, een [[biljoen]] keer zo sterk als het [[aardmagnetisch veld]].<ref>[http://www.skyandtelescope.com/astronomy-news/the-brightest-blast/ The brightest blast], Sky & Telescope. De correcte vertaling van "million billion" is "biljard", zie [[korte en lange schaalverdeling]]</ref> Zo'n sterk magnetische neutronenster noemt men een magnetar. Een neutronenster is een van de meest compacte sterren in het heelal; alleen een [[zwart gat]] heeft een grotere [[Dichtheid (natuurkunde)|massadichtheid]] (vroeger: soortelijk gewicht). Neutronensterren kan men herkennen aan hun sterke magnetische veld, gammastraling en door hun radiopulsen. Een neutronenster roteert soms wel tot tientallen malen per seconde om haar as en stuurt [[radioastronomie|radiostraling]] uit. Doordat de magnetische as niet gelijk hoeft te vallen met de draai-as, zien we die radiostraling als korte flitsen (vergelijk het met een vuurtoren).
 
In de buitenste lagen van een magnetar, die uit een [[plasma (aggregatietoestand)|plasma]] van zware [[chemisch element|elementen]] (vooral [[iJzer (element)|ijzer]]) bestaanbestaat, kunnen spanningen ontstaan die tot "[[sterbeving]]en" leiden. Deze [[seismiek|seismische]] trillingen hebben extreem veel energie, en leiden tot een uitbarsting van röntgen- en gammastralen. Astronomen noemen zo'n object een ''[[Soft Gamma Repeater]]'' (SGR, "zachte gammaherhaler").
 
Men schat dat ongeveer een op de tien supernova's een magnetar oplevert, in plaats van een meer gangbare neutronenster of [[pulsar]]. Dit gebeurt wanneer een ster vóór de supernova al een hoge [[rotatie (natuurkunde)|rotatiesnelheid]] en een sterk magnetisch veld heeft. Men denkt dat het magnetische veld van een magnetar ontstaat als gevolg van een [[convectie|convectie-aangedreven]] [[dynamo]] van hete [[atoomkern|kernmaterie]] in het binnenste van de neutronenster, die actief is tijdens ongeveer de eerste tien [[seconde]]n van het leven van de neutronenster. Als de neutronenster aan het begin even snel draait als de [[periode (natuurkunde)|periode]] van de convectie (ongeveer tien milliseconden), kunnen de convectiestromen globaal gaan werken en een significante hoeveelheid van hun [[bewegingsenergie]] omzetten in magnetische veldsterkte. In langzamer roterende neutronensterren vormen de convectiestromen zich alleen in lokale gebieden.