Vroegpaleolithicum: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Misbruikfilter: Leeghalen Misbruikfilter: Schuttingtaal |
k Wijzigingen door 2A02:A03F:4E5D:9C00:D4D6:451B:FF48:729C (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Northerner |
||
Regel 1:
Het '''vroegpaleolithicum''', '''laagpaleolithicum''' of '''oudpaleolithicum''' is de vroegste onderverdeling van het [[paleolithicum]] of ''oude steentijd''. Het overspant de tijd van rond 2,5 miljoen jaar geleden, met het eerste bewijs van het bewerken en gebruik van [[stenen werktuigen]] door [[Hominidae|mensachtigen]] in de huidige archeologische vondsten, tot ongeveer 300.000 jaar geleden. Het omvat de [[Oldowan]] ("type 1") en [[Acheuléen]] ("type 2") methodes van steenbewerking.
your mom is a bitch zich over Eurazië. Stenen werktuigen in [[Maleisië]] zijn gedateerd op 1.830.000 jaar geleden. De [[Pekingmens]], ontdekt in 1929, is ongeveer 700.000 jaar oud.▼
Het vroegpaleolithicum wordt gevolgd door het [[middenpaleolithicum]], dat het verschijnen van de meer geavanceerde ''voorbereide kernsteen-techniek'' zoals het [[Moustérien]] ziet. Of de eerste [[menselijke vuurbeheersing]] uit het vroeg- of middenpaleolithicum dateert is nog omstreden.
== Gelasien==
[[Bestand:Olduvai stone chopping tool british museum.JPG|miniatuur|Basalten ''chopper'' uit de Olduvaikloof, 1-2 miljoen jaar oud]]
Het vroege paleolithicum begint zo'n 2,5 miljoen jaar geleden in het [[Gelasien]] (Vroegpleistoceen), met de verschijning van het geslacht [[Homo (geslacht)|Homo]] ([[Homo habilis]]). Deze vroege leden van het geslacht ''Homo'' hadden primitieve gereedschappen, samengevat onder de Oldowan-horizon, die bijna een miljoen jaar dominant zijn gebleven, van ongeveer 2.500.000 tot 1.700.000 jaar geleden. ''Homo habilis'' wordt vermoed in de eerste plaats als aaseter te hebben geleefd. Hierbij gebruikte hij gereedschappen om vlees van het aas te schrapen of om botten te breken om het merg eruit te halen.
De omschakeling van het vooral op fruit gebaseerde of [[Omnivoor|omnivore]] dieet van [[Australopithecus]] naar de vleesetende levensstijl van de vroege Homo is te verklaren door de klimaatveranderingen in Oost-Afrika in verband met de [[Kwartair]]-ijstijd. Afnemende oceanische verdamping resulteerde in een droger klimaat en een uitbreiding van de savanne ten koste van de bossen. Verminderde beschikbaarheid van fruit dwong sommige Australopitheci ertoe nieuwe voedselbronnen te vinden in de drogere savannes.
Ongeveer 1,8 miljoen jaar geleden verschijnt [[Homo erectus]], via de overgangsvorm [[Homo ergaster]].
== Calabrien ==
In het [[Calabrien]] maakte [[Homo erectus]] de overstap van het eten van aas naar de [[Jacht (activiteit)|jacht]]. Het [[Jager-verzamelaar|jagen en verzamelen]] werd de levensstijl die gedurende de rest van het Paleolithicum en [[Mesolithicum]] dominant zou blijven. Deze nieuwe levenswijze veroorzaakte een aantal veranderingen in gedrag en fysiek, welke leidden tot de verschijning van [[Homo heidelbergensis]] zo'n 600.000 jaar geleden.
▲
[[Bestand:Hand-axe-Clactonian.JPG|200px|miniatuur|Clactonian ''chopper'' van Rickson’s Farm pit, Clacton, Essex]]
In Europa splitst de Oldowan-traditie (in Europa bekend als [[Abbevillien]]) zich in twee parallelle tradities: het [[Clactonian]], een [[Chopper (archeologie)|chopper]]-traditie, en het [[Acheuléen]], een [[vuistbijl]]-traditie. De [[Levalloistechniek]] voor vuursteenbewerking ontwikkelde zich in deze tijd.
Regel 6 ⟶ 21:
De verschijning van ''Homo heidelbergensis'' ongeveer 600.000 jaar geleden luidt een aantal andere nieuwe mensvormen in, zoals [[Rhodesiëmens|Homo rhodesiensis]] en [[Homo cepranensis]] ongeveer 400.000 jaar geleden.
, verantwoordelijk voor de vervaardiging van verbeterd "type 2"-Acheuléen-gereedschap in Afrika vanaf 600.000 jaar BP. Choppers en vuistbijlen kwamen in Europa naast elkaar voor, soms op dezelfde plaats. De vuistbijltraditie verspreidde zich evenwel naar het oosten. Ze verschijnt in [[Arabisch Schiereiland|Arabië]] en [[India]], maar niet in [[Zuidoost-Azië]].▼
Eveneens in Europa verscheen er een soort van intermediair mensentype tussen ''Homo erectus'' en [[Mens|Homo sapiens]], soms samengevat als [[archaïsche Homo sapiens]], getypeerd door zulke fossielen als gevonden in [[Homo steinheimensis|Steinheim]], [[Homo erectus tautavelensis|Tautavel]], en [[Samu|Vértesszöllös]] (''Homo erectus seu sapiens palaeohungaricus''). In deze periode ontstaat de [[vuistbijl]]traditie.
▲De voortbrenger kan ''Homo heidelbergensis'' zijn geweest, verantwoordelijk voor de vervaardiging van verbeterd "type 2"-Acheuléen-gereedschap in Afrika vanaf 600.000 jaar BP. Choppers en vuistbijlen kwamen in Europa naast elkaar voor, soms op dezelfde plaats. De vuistbijltraditie verspreidde zich evenwel naar het oosten. Ze verschijnt in [[Arabisch Schiereiland|Arabië]] en [[India]], maar niet in [[Zuidoost-Azië]].
== Overgang naar het middenpaleolithicum==
| |||